تور دیپلماسی در مرزهای شرقی

این اولین سفر رسمی پزشکیان به پاکستان پس از تصدی پست ریاست جمهوری است. مسعود پزشکیان و شهباز شریف، حدود یک ماه پیش در جریان نشست رهبران سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) در جمهوری آذربایجان نیز با یکدیگر دیدار کرده بودند. رضا امیری مقدم، سفیر ایران در اسلام‌آباد روز گذشته در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، با اشاره به سفر رئیس‌جمهور به پاکستان بیان کرد که در این سفر ۱۱ تفاهم‌نامه همکاری امضا خواهد شد و همچنین ۴ پرواز جدید از شهرهای پاکستان به ایران افتتاح خواهد شد. پزشکیان صبح روز شنبه ۱۱ مرداد ماه در راس هیاتی عالی‌رتبه از مقامات اقتصادی و سیاسی و به دعوت رسمی نخست‌وزیر پاکستان، عازم این کشور شد. وی در اولین بخش از سفر خود، به منظور ادای احترام به محمد اقبال، شاعر و ادیب شهیر پارسی‌گوی، وارد لاهور شد و سپس به اسلام‌آباد رفت.

استقبال در پایگاه هوایی نورخان

رئیس‌جمهور کشورمان عصر روز گذشته در پایگاه هوایی نورخان اسلام‌آباد مورد استقبال محمد شهباز شریف نخست‌وزیر پاکستان قرار ‌گرفت. در بیانیه‌ای که دفتر نخست‌وزیری پاکستان صادر کرد آمده بود که پزشکیان دیدارهای مهمی با نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور پاکستان انجام خواهد داد. همچنین بر اساس این بیانیه، سفر پزشکیان به تثبیت روابط تهران و اسلام‌آباد قوت بیشتری می‌بخشد.

دیدار با نواز شریف

پزشکیان در سفر به لاهور، دیداری کوتاه با محمد نواز شریف رئیس حزب مسلم لیگ داشت. در این دیدار، محمد نواز شریف در سخنانی با اشاره به حملات اخیر رژیم صهیونیستی، ایستادگی ملت ایران را ستود و گفت: «ما در کنار جمهوری اسلامی ایران هستیم و در آینده نیز قوی‌تر از همیشه خواهیم ایستاد. ملت ایران با مقاومت خود نه‌تنها از کشورشان دفاع کردند، بلکه چهره‌ای نو و سربلند از ایران به نمایش گذاشتند. این مقاومت، تنها مقابله با یک رژیم نبود، بلکه مواجهه‌ای شجاعانه با قدرت‌های جهانی بود. 

مردم ایران با ایستادگی خود تاریخ پرافتخار هزاران ساله‌شان را زنده کردند. ما در پاکستان، این مقاومت را موجب عزت و افتخار خود می‌دانیم.» وی افزود: «پاکستان نه فقط همسایه، بلکه برادر جمهوری اسلامی ایران است و ما علاقه‌مند به توسعه و تحکیم روابط در همه زمینه‌ها هستیم.» پزشکیان نیز در این دیدار در سخنانی با قدردانی از حمایت‌ها و همراهی مردم پاکستان اظهار کرد: «اگر مسلمانان جهان متحد باشند، رژیم صهیونیستی دیگر قادر نخواهد بود ملت‌های مستقل را به‌طور جداگانه هدف قرار دهد. ما باید توان علمی، صنعتی و کشاورزی خود را با یکدیگر به اشتراک بگذاریم و با ایجاد یک بلوک متحد، نیازهای امت اسلامی را خودمان تامین کنیم.»

اهداف سفر از زبان پزشکیان

همچنین رئیس‌جمهور پیش از آغاز سفر رسمی به پاکستان در سخنانی به ارتباطات صمیمی و عمیق بین ایران و پاکستان اشاره کرد. رئیس‌جمهور هنگام ترک تهران گفت که پاکستان در جریان جنگ تحمیلی ۱۲ روزه با اسرائیل، «به‌شدت این تجاوز را محکوم و اعلام کرد که هرگونه حمایت لازم از تمامیت ارضی ایران و همچنین از دولت و ملت ایران را انجام خواهد داد که این امر قابل‌قدردانی است.» رئیس‌دولت از جمله اهداف این سفر را تعمیق روابط در عرصه‌های تجارت مرزی، بازارهای مرزی، جاده‌ای، هوایی و دریایی که ظرفیت‌های فراوانی دارد، عنوان کرد و گفت که ایران می‌تواند از طریق پاکستان، به راه ابریشمی که الان بین چین و پاکستان در حال اجراست، متصل شود تا این مسیر از طریق ایران به اروپا متصل شود.

در عین حال رئیس‌جمهور از تلاش برای رساندن ارتباطات تجاری به میزان هدف‌گذاری شده یعنی ۱۰‌میلیارد دلار سخن گفت و تاکید کرد که با طرف پاکستانی در خصوص موضوعات امنیتی و مرزی نیز رایزنی خواهد کرد. رئیس‌جمهور ایران با اشاره به تلاش دشمن برای اختلاف‌آفرینی بین کشورهای اسلامی و بسیج کردن گروه‌های مختلف در کشورهای مسلمان علیه همدیگر افزود: «اما ما تلاش خواهیم کرد این روند را اصلاح و وحدت و انسجام را بین کشور خودمان و برادران عزیزمان در پاکستان تقویت کنیم.»

همگرایی راهبردی

سید عباس عراقچی، وزیر امورخارجه ایران همزمان با سفر مسعود پزشکیان رئیس‌جمهوری ایران به اسلام‌آباد در یادداشتی در یک رسانه پاکستانی با تاکید بر اینکه «یکی از اصول اساسی سیاست خارجی ایران، ایجاد روابط قوی، پایدار و متقابلا سودمند با همسایگانش است» خاطرنشان کرد که «در این چشم‌انداز، رابطه ما با پاکستان جایگاه ویژه‌ای دارد.» او ادامه داد: «ایران و پاکستان، به عنوان دو کشور مستقل که در شاهراه حیاتی آسیا قرار دارند، می‌توانند از یک همکاری پایدار چیزهای زیادی به دست آورند و حتی بیشتر از آن، به آینده منطقه ما کمک کنند.» به گفته وزیر خارجه ایران، این همکاری صرفا واکنشی به بحران‌ها نیست، بلکه بیانگر همگرایی راهبردی گسترده‌تری نیز هست. ایران و پاکستان هر دو بر اصول حاکمیت ملی، عدم مداخله در امور داخلی دیگران و حل‌وفصل مسالمت‌آمیز منازعات تاکید دارند.

پیش‌تر شفقَت علی خان، سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان نیز در نشست خبری هفتگی خود گفته بود که ایران «دوست نزدیک و کشور همسایه برادر ماست. ما همچنان متعهد به ایفای نقش مثبت برای کاهش تنش‌ها و ترویج راه‌حل‌های دیپلماتیک برای مشکلات هستیم. ما آمادگی ایفای این نقش را داریم و به ایفای این نقش ادامه خواهیم داد.»

اسلام‌آباد در قامت میانجی

این سفر در حالی انجام می‌شود که به گفته منابع دیپلماتیک، پاکستان نقش آرام اما رو به رشدی در تسهیل تعاملات غیرمستقیم میان آمریکا و ایران ایفا می‌کند. پیش‌تر گزارش شد که تامی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در سخنانی گفت که مارک روبیو، وزیر خارجه آمریکا، در دیدار اخیر خود با اسحاق دار، معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه پاکستان،از «تمایل مستمر پاکستان برای ایفای نقش سازنده در میانجی‌گری گفت‌وگو‌ها با ایران» قدردانی کرده است.

تلاش‌ها برای صلح‌سازی

سفر پنجم خرداد سال جاری شهباز شریف به ایران در چارچوب سفر منطقه‌ای او به چهار کشور ترکیه، ایران، جمهوری آذربایجان و تاجیکستان در راستای ارتقای صلح و ثبات در منطقه و ارتقای همکاری‌های اقتصادی پاکستان با چهار کشور مذکور صورت گرفت. 

این سفر همچنین در شرایطی انجام شد که پاکستان طی یک ماه گذشته تنش‌هایی با هند داشت و این تنش‌ها منجر به درگیری نظامی میان دو کشور در منطقه کشمیر شد. از همین‌رو ایران با سفر عباس عراقچی، وزیر امور خارجه به اسلام‌آباد و دهلی‌نو تلاش کرد تا بحران ایجاد شده میان دو کشور را کاهش دهد. به دنبال میانجی‌گری ایران میان هند و پاکستان، شهباز شریف در تماسی تلفنی با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری، از تلاش‌های تهران برای زمینه‌سازی آتش‌بس میان پاکستان و هند قدردانی کرد‌. شاید به همین دلیل در جنگ ۱۲ روزه بین رژیم اسرائیل و ایران، اسلام‌آباد به صراحت عملیات‌های این رژیم علیه کشورمان را محکوم کرد.