خطیب زاده: باید ایالات متحده را متوقف کنیم/ عجله‌ای برای ورود به هر نوع تعامل با آمریکا نداریم
متن گفت‌وگوی سعید خطیب زاده، معاون وزیر و رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با شبکه تلویزیونی فونیکس چین و در برنامه «گفتگو با رهبران جهان» درباره تحولات جنگ تحمیلی اسرائیل علیه ایران به شرح زیر است:
پرسش: آیا فکر میکنید با آنچه اخیراً در اخبار درباره درگیری‌های فعلی گزارش شده، امکان افزایش تنش بیشتر وجود دارد؟ و خط قرمز ایران چیست؟
پاسخ: افزایش تنش همیشه ممکن است، وقتی طرف دیگر میز اسرائیل و ایالات متحده باشد. ایران طرفدار صلح است. ایران همیشه طرفدار صلح بوده است. در چند قرن گذشته، ایران هیچ جنگی را علیه هیچکس شروع نکرده است. ایران همواره عامل ثبات در آن منطقه بوده است. ایران یک کشور تمدنی است. ایران هزاران سال است که وجود دارد و هزاران سال دیگر نیز خواهد ماند.
اسرائیلی‌ها می‌خواهند با تمام این جنایاتی که مرتکب می‌شوند، دولت فلسطین را غیرممکن کنند. به همین دلیل، افزایش تنش همیشه ممکن است.
اما خط قرمز این است که آگاهی زیادی در حال حاضر در خاورمیانه از مصر تا ترکیه، عربستان سعودی و خلیج فارس وجود دارد که اسرائیل تهدید واقعی است.
آمریکایی‌ها سعی دارند از روابط در منطقه سوءاستفاده و از قدرت برای اعمال هژمونی خود بر کشورهای دیگر استفاده کنند. آنها این توهم را دارند که خاورمیانه جایی است که می‌توانند از طریق آن نظم آینده روابط بین‌المللی را تعیین کنند.
اراده، تعهد، ظرفیت و توانایی در کشورهایی مانند ایران وجود دارد که در برابر این موج هژمونی که از سوی ایالات متحده و واشنگتن می‌آید، بایستند و در برابر جنایات اسرائیل در منطقه مقاومت کنند.
پرسش: همچنین نگرانی فزاینده‌ای وجود دارد که این موضوع به یک درگیری نظامی گسترده‌تر یا تنش‌های بیشتر در خاورمیانه تبدیل شود. شما چگونه به این نوع برداشت‌ها و اظهارات نگاه میکنید؟
پاسخ: به عنوان ایران، ما تمام تلاش خود را می‌کنیم تا از این امر جلوگیری کنیم. ما در واقع حتی قبل از این تجاوز، بهترین تلاش خود را برای جلوگیری از این جنگ انجام دادیم. اما یک جنگ تمام عیار همیشه یک گزینه است، زیرا ایالات متحده و اسرائیل هیچ مرزی ندارند. ما فقط می‌توانیم این وضعیت را تغییر دهیم؛ اگر سیگنال بسیار قوی‌ای را با هم ارسال کنیم: آینده خاورمیانه به گونه‌ای که آنها تصور می‌کنند نیست، جایی که اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها هژمون هستند و برتری نظامی/اطلاعاتی بر تمام کشورهای دیگر دارند.
ما به یک منطقه پایدار نیاز داریم و کلید آن، دولت فلسطین است. مسئله فلسطین مهمترین چیز است. اسرائیلی‌ها با عدم پذیرش دولت فلسطین، تمام این مشکلات را ایجاد می‌کنند.
یک جنگ تمام عیار جایگزین خوبی برای آنچه ما انجام می‌دهیم نیست. ایران، چین و سایر کشورهای مسئول در حال انجام بهترین تلاش خود هستند و از تمام ابزارهای در دسترس خود استفاده می‌کنند تا از چنین جایگزینی جلوگیری کنند، به همین دلیل است که تاکنون سعی کرده‌ایم محتاط، حساب شده و جلوگیرنده باشیم، تا از چنین سناریویی که نه تنها برای منطقه فاجعه‌بار خواهد بود، بلکه به جنگی بی پایان برای ایالات متحده تبدیل می‌شود، جلوگیری کنیم.
پرسش: دکتر، افسران نظامی، ژنرال‌ها و دانشمندان هسته‌ای شما اخیراً ترور شده‌اند و در سال‌های اخیر نیز این اتفاق رخ داده است. آیا فکر میکنید این موضوع نوعی آسیب‌پذیری در سیستم اطلاعاتی یا ضداطلاعاتی شما را آشکار می‌کند؟ چه اقداماتی برای مقابله با این موضوع انجام می‌دهید؟
پاسخ: باید به اسرائیل به عنوان یک فرقه تروریستی نگاه کنید. من این را به چالش نمی‌کشم. احتمالاً آنها به طور طبیعی بهترین قاتلان جهان هستند. آنها بر اساس این طبیعت ایجاد شده‌اند —برای ترور، خرابکاری، دستکاری؛ آنها برای ترور آموزش دیده‌اند. این ماهیت این موجودیت تروریستی است که خود را اسرائیل می‌نامد.
این فقط نظر من نیست—به تاریخ اسرائیل نگاه کنید: آنها هر کسی که با آنها مخالف باشد را ترور کرده‌اند. این همچنین یک عملیات مخفی اما بزدلانه بزرگ بود. کسانی که با این موضوع آشنا هستند، می‌دانند که عملیات امنیتی البته چالش بزرگی است. ما در حال بررسی این موضوع هستیم. ما در حال کار بر روی مقابله با این ترورها در ایران هستیم.
اما آنها این کار را انجام دهند، آنگاه ایران هیچ گزینه‌ای جز رفتار متفاوت ندارد. پس این خط قرمز است.
اگر ایران محتاطانه عمل کرده است، برای جلوگیری از گسترش یا سرریز این تنش‌ها و جنگ‌ها به مناطق دیگر است. ایالات متحده نشان داده است که در محاسبات استراتژیک بسیار خوب نیستند، آنها کارهایی انجام می‌دهند که پیامدهای بلندمدت دارد. بنابراین ما همیشه به آنها هشدار می‌دهیم که به منافع حیاتی ما تهدید وارد نکنند.
پرسش: اجازه دهید به گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بپردازیم که می‌گوید ایران حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا حدود ۶۰ درصد در اختیار دارد. لطفاً به ما بگویید که استفاده اصلی از اورانیومی که ایران در حال حاضر در اختیار دارد چیست؟
پاسخ: فکر می‌کنم پاسخ در سؤال شما نهفته است. این اورانیوم ۶۰ درصد غنی‌شده تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. هر گرم از آن تحت نظارت آژانس بود. این یک برنامه پنهانی نبود که آژانس یا برخی دیگر آن را کشف کرده باشند. ما از ابتدا این کار را تحت نظارت و کنترل مداوم آژانس انجام دادیم و این فقط نشانه دیگری از فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران بود.
پرسش: پس برای مصارف غیرنظامی است؟
پاسخ: قطعاً برای مصارف غیرنظامی است، اما همه می‌دانند که ۶۰ درصد، تا ۶۰ درصد برای مصارف غیرنظامی است. اما اجازه دهید چیزی به شما بگویم. ایران بسیار به توافق هسته‌ای برجام که در سال ۲۰۱۵ با گروه ۵+۱ امضا شد، پایبند بود. ما محدودیت‌های زیادی بر برنامه خود گذاشتیم، محدودیت بر سطح غنی‌سازی، محدودیت بر تعداد ماشین‌آلات سانتریفیوژها، محدودیت بر مقدار اورانیوم غنی‌شده.
همچنین محدودیت اصلی بر سطح غنی‌سازی بود: ۳.۶۷ درصد. آمریکایی‌ها به طور غیرقانونی از برجام خارج شدند و سپس فشار حداکثری را بر ایران اعمال کردند. ما یک سال "صبر استراتژیک" را تمرین کردیم. طرف دیگر نتوانست خروج آمریکا را جبران کند، و بیشتر از آن، آنها دانشمندان برجسته ما—دانشمندان هسته‌ای و ژنرال سلیمانی—را ترور کردند.
بنابراین ما تصمیم گرفتیم پاسخ دهیم و به ۲۰ درصد برویم. این بدون دلیل نبود و سپس آنها دوباره ترور کردند، خرابکاری کردند، بنابراین در پاسخ به آنچه آنها انجام دادند، ما از ۲۰ درصد به ۶۰ درصد افزایش دادیم. یکی از مسائل اصلی در تمام بحث‌ها و مذاکرات ما با طرف دیگر این بود که همه چیز قابل بازگشت است. البته، تنها چیزی که غیرقابل بازگشت است، درد اقتصادی است که بر جامعه ایران تحمیل شده است. اما این جنبه‌های فنی همه قابل بازگشت هستند، و البته این می‌تواند در مذاکرات معنادار انجام شود.
پرسش: پس آیا می‌گویید این درصدهای رو به رشد از ۲۰ درصد به حالا ۶۰ درصد افزایش یافته است؟ آیا فکر میکنید این بیشتر به عنوان قدرت چانه‌زنی برای مذاکرات احتمالی با کشورهایی مانند ایالات متحده است؟
پاسخ: این یک ابزار چانه‌زنی نیست، بلکه حق مردم ایران است. اگر طرف دیگر به تعهدات خود پایبند نباشد و تمام فعالیت‌های ما تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد—شما و مخاطبان شما باید بدانند که همه چیز تحت نظارت مداوم بازرسان بین‌المللی انجام شده است، این یک برنامه پنهانی نبود که کسی آن را کشف کرده باشد. ما این حق را داریم: اگر طرف دیگر به هیچ چیز متعهد نباشد، اگر طرف دیگر سعی در خرابکاری دارد، اگر طرف دیگر تحریم‌های بی‌سابقه‌ای بر ایرانیان عادی و ملت ایران اعمال می‌کند، و اگر طرف دیگر توهم "صفر غنی‌سازی در ایران" را دارد، بنابراین پاسخ این است که ما نیز سعی می‌کنیم حقوق خود را به طور گسترده اعمال کنیم، به این معنی که ما قصد نداریم برنامه خود را منحرف کنیم، که قصد ما نبوده است. اگر قصد ما بود، آنگاه این کار تحت نظارت یا کنترل مداوم آژانس انجام نمی‌شد.
ما عضو NPT هستیم، ما طرفدار معاهده عدم اشاعه هستیم. ما عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستیم، بنابراین ما مسئولیت‌های خود را می‌دانیم و بر اساس آن عمل می‌کنیم.
پرسش: و شما تأکید میکنید که تمام غنی‌سازی برای اهداف صلح آمیز انجام شده است.
پاسخ: آیا هیچکس دیگر گفته است که برنامه ایران درباره چیز دیگری است؟ حتی جامعه اطلاعاتی ایالات متحده، در آخرین گزارش‌های خود، اعلام کرده است که هیچ شواهدی ندارند که ایران قصد دارد برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز خود را منحرف کند. بنابراین حتی یک گزارش هم وجود ندارد که نشان دهد برنامه ایران صلح آمیز نیست. یک کمپین فعال، کمپین شیطانی سازی علیه برنامه هسته‌ای صلح آمیز ما توسط اسرائیلی‌ها و رسانه‌های جریان اصلی که توسط لابی آمریکا و اسرائیل تأمین مالی می‌شوند، انجام شده است، اما این واقعیت ندارد. واقعیت در صحنه این است که نظارت مداوم آژانس و تمام گزارش‌های انجام شده درباره برنامه ما نشان می‌دهد که همه چیز تحت نظارت و کنترل آژانس است.
پرسش: شما چگونه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با توجه به شرایط فعلی همکاری بیشتری خواهید کرد؟
پارلمان ما قطعنامه‌ای را تصویب کرده است که شورای عالی امنیت ملی ایران را به عنوان مرجع اصلی و تنها مرجع برای تنظیم روابط ایران و آژانس معرفی می‌کند.
بنابراین روابط ایران و آژانس ادامه خواهد یافت، اما روش این است که به شورای امنیت ملی ما ارجاع داده شود. بنابراین این روش جدیدی است که ما انجام می‌دهیم، اما قصد نداریم همکاری خود را متوقف کنیم. در هفته‌های آینده، بازرسان به ایران باز خواهند گشت. آنها داوطلبانه ایران را ترک کردند، ما آنها را اخراج نکردیم. به دلیل جنگ، به دلیل تجاوز، آنها احساس کردند که باید بروند. آنها به زودی به ایران باز خواهند گشت.
پرسش: دکتر، حالا حملات اخیر به تأسیسات هسته‌ای شما، برای مثال، در نطنز و اصفهان، آیا می‌توانید میزان خسارتی که وارد شده است را به ما بگویید و آیا کارهای آماده‌سازی برای استقرار مجدد چنین تأسیساتی در جریان است؟
پاسخ: وقتی بمباران وجود دارد، خسارت‌های شدیدی وجود دارد، شما نمی‌توانید با سنگین‌ترین بمب‌ها یا موشک‌ها هدف بگیرید و انتظار داشته باشید که هیچ خسارتی وجود نخواهد داشت. خسارت‌های جدی وجود دارد. و هر خسارتی را ما بسیار جدی در نظر می‌گیریم، اما قطعاً به زمان نیاز داریم تا وارد شویم. خطرات زیادی، خطرات سلامتی زیادی وجود دارد که باید بتوانید از آنها عبور کنید. و سپس باید بتوانیم ارزیابی خود را از میزان و سطح تخریب سایت‌های خود مرور کنیم. متأسفم، اما این موضوع نیست، موضوع این است که نقض بزرگ حقوق بین‌الملل توسط ایالات متحده، با حمله به سایت‌های هسته‌ای ما، که تحت نظارت بودند، بدون در نظر گرفتن جنبه‌های سلامتی این تشعشعات، جنبه‌های آن و همه چیزهای دیگر.
تنها کشور روی زمین که از بمب هسته‌ای استفاده کرده است، ایالات متحده است. آنها در ژاپن از آن استفاده کردند. آنها نشان دادند که به هیچ چیز احترام نمی‌گذارند. حقوق بشر؟ فراموش کنید حقوق بشر، حتی حقوق اولیه مردم. بنابراین همه باید هوشیار باشند که اگر ایالات متحده هیچ خط قرمزی برای حمله به سایت‌های هسته‌ای صلح آمیز کشورهای دیگر ندارد، بنابراین آنها هیچ خط قرمزی برای هیچ چیز دیگری ندارند. ما باید ایالات متحده را متوقف کنیم. ما باید به آنها درس بدهیم که نمی‌توانند به حاکمیت و تمامیت ارضی دیگر کشورها بی‌پروا و وحشیانه حمله کنند.
پرسش: دکتر، حالا به جلوتر برویم، آیا ایران آماده است تا وارد مذاکرات دیگری شود تا به یک برنامه مشابه برجام برسد؟
پاسخ: ما در وسط مذاکرات بودیم. شما به یاد دارید که ما در اسلو بودیم، من با وزیر امور خارجه، جناب عراقچی، چند ساعت قبل از شروع تجاوز در اسلو بودیم. در واقع، ما نیمه‌شب به تهران رسیدیم و سپس تجاوز ساعت ۳ صبح شروع شد. [در اسلو] ما پیام‌های زیادی را از طریق کانال‌های خود به آقای ویتکوف و به ایالات متحده رد و بدل کردیم و ما در حال آماده‌سازی خود برای دور ششم در مسقط بودیم...
پرسش: چند روز قبل بود، درست است؟ شما قرار بود دور بعدی مذاکرات را داشته باشید.
پاسخ : بله، تجاوز روز جمعه اتفاق افتاد و مذاکره قرار بود روز یکشنبه باشد. بنابراین طرف دیگر باید به خود متعهد باشد. آنها پیام‌های زیادی می‌فرستند که آماده بازگشت به مذاکره هستند، اما این تجاوز بسیاری چیزها را در صحنه تغییر داده است. اگر در آینده چیزی اتفاق بیفتد، آن یک مذاکره مسلحانه خواهد بود. تمام انگشتان ما روی ماشه خواهد بود، زیرا طرف دیگر به همه نشان داده است که غیرقابل اعتماد است. نه تنها هیچ اعتمادی وجود ندارد، بلکه ما تمام دلایل را داریم که به طرف دیگر بسیار مشکوک باشیم. آنها از این چارچوب مذاکرات سوءاستفاده می‌کنند تا اهداف سیاسی نادرست خود را پیش ببرند. برای آینده، ما دو برابر محتاط هستیم.
پرسش: حالا، شما چندین بار درباره سوءظن خود نسبت به ایالات متحده و اسرائیل صحبت کردید. انتظارات و الزامات ایران چه خواهدبود اگر بخواهید دوباره وارد مذاکرات مستقیم یا غیرمستقیم شوید؟
پاسخ: ما عجله‌ای برای ورود به هر نوع تعامل غیرمستقیم یا هر فرمتی با ایالات متحده نداریم؛ مگر اینکه مطمئن شویم که تضمین‌های کافی برای ورود به مذاکرات نتیجه‌گرا وجود دارد. اسرائیل طرفی نیست که ما آن را به عنوان شریک در نظر بگیریم، زیرا ما اسرائیل را به عنوان یک کشور به رسمیت نمی‌شناسیم و همچنین ما فکر می‌کنیم که اسرائیلی‌ها جنایات زیادی علیه فلسطینی‌ها مرتکب شده‌اند.
اولین مسئله، برخورد با دولت فلسطین است. اما در مورد ایالات متحده، خصومت بین ما و ایالات متحده برای دهه‌ها ادامه دارد. ایالات متحده پس از انقلاب اسلامی سعی کرد در ایران کودتا کند.
بعداً آنها از صدام حسین در حمله به ایران حمایت کردند. و بعداً، آنها هواپیمای مسافربری ما را هدف قرار دادند. بنابراین، عملیات یا حوادث مداومی توسط آمریکایی‌ها علیه مردم ایران و علیه ایران انجام شده است.
احتمالاً ما به مدیریت خصومت بین دو کشور نیاز داریم، که ممکن است از طریق این نوع مذاکرات اتفاق بیفتد، اما ما عجله‌ای برای هیچ چیز نداریم، مگر اینکه مطمئن شویم که آمریکایی‌ها از توهمات قدیمی خود عبور کرده‌اند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
