ذخیره‌سازی راهبردی چین و آمریکا از نوسانات قیمت نفت جلوگیری کرد؛
عامل غیر بازاری تثبیت قیمت نفت
برهمین مبنا است که این مازاد تاثیر ناچیزی بر قیمت‌های نقدی داشته است، زیرا یک‌سوم این نفت وارد مخازن ذخیره‌سازی چین و ذخیره راهبردی نفت آمریکا شده است.
مدیریت کل اوپک و مجامع انرژی در گزارشی چشم‌انداز نوسانات قیمت نفت را از منظر سه موسسه بین‌المللی تحقیقاتی در حوزه انرژی بررسی کرد. در این گزارش ابتدا به یادداشتی از بانک سرمایه‌گذاری «بارکلیز» اشاره شده که در آن هشدار داده است: درحالی‌که بازار نفت با افزایش تنش‌های ژئوپلیتیک، به ویژه تهدیدهای اخیر دونالد ترامپ علیه روسیه، دستخوش نوسانات صعودی شده است، معامله‌گران نباید بیش از حد روی رشد قیمت نفت حساب باز کنند.رئیس‌جمهور آمریکا در هفته گذشته مهلت روسیه برای پذیرش آتش‌بس در اوکراین را تا ٣ اوت کاهش داد و تهدید کرد که در صورت عدم همکاری، تحریم‌ها و تعرفه‌های جدیدی اعمال خواهد کرد.
این تهدیدها باعث شد قیمت نفت برنت تا بیش از ۷۲ دلار و نفت خام وست تگزاس اینترمدیت تا ٧٠ دلار افزایش یابد؛ بالاترین سطح در شش هفته اخیر. با این حال، «بارکلیز» تاکید دارد که دولت ترامپ همچنان به دنبال کنترل قیمت انرژی در داخل است و احتمال اعمال واقعی تحریم‌های ثانویه علیه خریداران نفت روسیه بسیار پایین است، چرا که می‌تواند مذاکرات تجاری آمریکا با کشورهایی مانند چین و هند را دشوارتر کند.
از سوی دیگر، تحلیلگران موسسه «استاندارد چارترد» بر این باورند که گرچه بازار در کوتاه‌مدت نوسانی باقی خواهد ماند، اما روند بلندمدت قیمت نفت افزایشی خواهد بود. کاهش سرمایه‌گذاری در تولید شیل آمریکا، افزایش هزینه‌های تولید و افت مستمر تعداد دکل‌های حفاری، نشانه‌هایی از چالش‌های آتی تولید در آمریکا هستند. داده‌های «بیکر هیوز» نشان می‌دهد که شمار دکل‌های نفتی آمریکا به پایین‌ترین سطح در ٤٦ ماه اخیر رسیده است.
ظرفیت بازار برای جذب مازاد عرضه
«انرژی اینتلیجنس» نیز ضمن تحلیل وضعیت عوامل بنیادین، نوسانات قیمت نفت را مورد بررسی قرار داده است. بر اساس گزارش این موسسه، تراز عرضه در برابر تقاضا در بازار نفت حاکی از آن است که بازار به آسانی توانایی جذب مازاد عرضه جهانی نفت خام در حدود ٥٠٠ هزار بشکه در روز تا پایان ماه اکتبر را دارد. با این حال، طبق آخرین تحلیل این موسسه، انتظار می‌رود که این وضعیت در سال ٢٠٢٦ تغییر یابد؛ سالی که بازار با افزایش عرضه معادل ۱.۹میلیون بشکه در روز مواجه خواهد شد.
تا آن زمان، تمامی افزایش‌های تولید برنامه‌ریزی‌شده داوطلبانه اوپک پلاس و همچنین افزایش تولید مایعات نفتی کشورهای غیر عضو اوپک پلاس وارد بازار خواهند شد. این موج از عرضه می‌تواند منجر به مازادی معادل ٨٥٠میلیون بشکه نفت در سال ٢٠٢٦ شود؛ رقمی تقریبا برابر با مازاد ایجاد شده در دوران همه‌گیری کووید-١٩ که برای مهار آن اوپک پلاس طی چهار سال، کاهش تولید شدید را در دستور کار قرار داد. در ماه مه، درصورت وقوع چنین شرایطی، منحنی قیمت آتی برنت از نوامبر ٢٠٢٥ وارد وضعیت پیش‌بهین (کانتانگو) می‌شود.
این ساختار قیمتی که در آن محموله‌های نزدیک مدت با تخفیف نسبت به تحویل‌های بلندمدت قیمت‌گذاری می‌شوند، معمولا انگیزه‌ای برای ذخیره‌سازی فراهم می‌آورد و نشانه‌ای از انتظار بازار برای مازاد عرضه تا پایان سال را می‌دهد. با این حال، نگرانی‌ها درباره اختلالات احتمالی عرضه به دلیل گسترش درگیری‌ها در خاورمیانه و تهدیدهای ناشی از تحریم‌های بیشتر علیه روسیه و ایران، باعث شده که ظهور ساختار پیش‌بهین (کانتانگو) در منحنی قیمت آتی برنت به سپتامبر ٢٠٢٦ موکول شود. اما با گذشت زمان و عدم تحقق این اختلالات، دوباره نگرانی‌ها درباره مازاد عرضه در کانون توجه قرار گرفته‌اند.
بر اساس محاسبات «انرژی اینتلیجنس»، در نیمه اول سال٢٠٢٥ ، مخازن ذخیره‌سازی نفت در خشکی و نفت‌کش‌ها در دریا توانستند مازاد عرضه‌ای معادل ٨٠٠ هزار بشکه در روز را جذب کنند؛ در شرایطی که بحث‌های زیادی درباره تضعیف بنیادهای عرضه و تقاضا مطرح بود. با این حال، این مازاد تاثیر ناچیزی بر قیمت‌های نقدی داشته است، زیرا یک‌سوم این نفت وارد مخازن ذخیره‌سازی چین و ذخیره‌سازی راهبردی نفت آمریکا شده و به این ترتیب، احتمال بازگشت آن به بازار در کوتاه‌مدت اندک است. بخش عمده‌ای از باقی‌مانده این مازاد نیز توسط نفت‌کش‌ها برای پاسخ به رشد تقاضای نفت در نیمه دوم سال به بازار منتقل می‌شود، پیش از آنکه انتظار می‌رود بازار به حالت اشباع برسد.
رشد تقاضا در نیمه دوم سال ۲۰۲۵
برآورد «انرژی اینتلیجنس» از رشد تقاضای مایعات نفتی در نیمه دوم سال ٢٠٢٥ برابر با ۱.۱میلیون بشکه در روز است که بسیار بالاتر از رقم ٤٠٠ هزار بشکه در روز برای نیمه اول سال است و در مجموع به طور متوسط ٧٥٠ هزار بشکه در روز برای کل سال برآورد می‌شود. با این حال، اگر اوپک‌پلاس به برنامه‌های خود برای پایان دادن زودهنگام به کاهش تولید داوطلبانه تداوم بخشد، حجم جدید عرضه وارد بازار خواهد شد و احتمالا این رشد تقاضا را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
سناریوهای نزولی قیمت برای مدت‌ها موجب نگرانی معامله‌گران و تحلیلگران شده‌اند، به‌ویژه با توجه به پیش‌بینی‌هایی مبنی بر اینکه تنها رشد عرضه کشورهای غیر عضو اوپک‌پلاس می‌تواند از رشد تقاضا در سال جاری پیشی بگیرد و سیاست‌های تجاری تهاجمی آمریکا ممکن است فعالیت‌های اقتصادی و در نتیجه تقاضای نفت را کاهش دهند. با این وجود، اوپک پلاس از آوریل تاکنون روند بازگشت کاهش تولید داوطلبانه به بازار را تسریع کرده و تا ماه سپتامبر در مسیر بازگرداندن تمامی ۲.۲میلیون بشکه در روز عرضه اسمی به بازار قرار دارد.
در این میان، امارات متحده عربی نیز می‌تواند با استفاده از توافق تولید اضافی، ٣٠٠ هزار بشکه در روز دیگر به این رقم بیفزاید. انباشت ذخیره‌سازی نفتی چین با هدف افزایش تاب‌آوری در برابر اختلالات احتمالی آینده در عرضه در سال‌های اخیر به‌ویژه از طریق جذب بخش عمده‌ای از مازاد ناشی از همه‌گیری٢٠٢٠، نقش کلیدی در حمایت از تقاضای جهانی نفت ایفا کرده است؛ میزان خریدهای آتی چین در ١٨ ماه آینده تاثیر مستقیمی بر قدرت نسبی بازار نفت و قیمت‌ها در این دوره خواهد داشت.
در نیمه اول سال جاری، چین به طور میانگین ٢٠٠ هزار بشکه در روز یعنی یک‌چهارم مازاد برآورد شده را برای مخازن ذخیره‌سازی خود خریداری کرده است.«انرژی اینتلیجنس» برآورد می‌کند که از ابتدای سال ٢٠٢٠ تاکنون، چین ٧٨٥میلیون بشکه نفت خام برای ذخیره‌سازی خریداری کرده است که تقریبا معادل کل ٨٣٥میلیون بشکه مازاد نفتی است که پس از همه‌گیری به ذخیره‌سازی نفت جهان افزوده شده است. از زمان آغاز جدی انباشت ذخیره‌سازی نفتی در سال٢٠١٦، چین ۱.۰۷میلیارد بشکه به ذخیره‌سازی نفتی خود افزوده که با نرخ میانگین ٣١٥ هزار بشکه در روز، مجموع ذخیره‌سازی نفتی این کشور را به ۱.۳۲میلیارد بشکه رسانده است.
درحالی‌که میانگین قیمت نفت برنت از سال ٢٠١٦ تاکنون ٦٧ دلار در هر بشکه بوده، چین به احتمال زیاد نفت مورد نیاز خود را با قیمتی بسیار پایین‌تر تهیه کرده، زیرا بخش زیادی از خریدهایش از منابع تخفیف‌دار تحت تحریم‌های غربی نظیر ایران، روسیه و ونزوئلا بوده است. در مجموع، هرچند تنش‌های ژئوپلیتیک محرک موقتی رشد قیمت نفت هستند، اما عوامل ساختاری مانند کاهش عرضه از سوی تولیدکنندگان شیل و افزایش هزینه‌های تولید، نقش مهم‌تری در تثبیت قیمت نفت در سطوح بالاتر ایفا خواهند کرد.
در همین حال خریدهای ذخیره‌ای چین و ذخیره‌سازی راهبردی آمریکا عمدتا با انگیزه‌های راهبردی صورت گرفته و نه بر اساس سیگنال‌های قیمتی بازار، فعالان تجاری برای مشارکت در هرگونه انباشت ذخیره‌سازی نفتی در سال ٢٠٢٦ نیازمند مشوق‌های اقتصادی کافی خواهند بود. این بدان معناست که قیمت‌های نزدیک‌مدت باید به قدری کاهش یابند که نسبت به قیمت تحویل‌های آتی، هزینه‌های ذخیره‌سازی را پوشش دهند.
معامله‌گران می‌گویند سفته‌بازان به دلیل تنش‌های مداوم در خاورمیانه، تمایلی به فروش شدید بازار برای ایجاد چنین شرایطی ندارند. از سال ٢٠٢٢ تاکنون، نفت برنت به طور مداوم با برتری میانگین ۳.۵۰ دلار در هر بشکه برای قیمت‌های نزدیک‌مدت نسبت به قیمت‌های۶ ماه بعد در وضعیت پس‌بهین (بکواردیشن) قرار داشته است.
برخلاف چین و ذخیره‌سازی راهبردی آمریکا، معامله‌گران حاضر به خرید و ذخیره‌سازی نفت در بازاری با ساختار پس‌بهین نیستند، زیرا این امر ضررآور است. با این حال، این شکاف قیمتی اخیرا کاهش یافته و در هفته‌های اخیر به زیر ۱.۵۰دلار در هر بشکه افت کرده است. برای اینکه نفت وارد ذخیره‌سازی تجاری شود، بازار باید به ساختاری برسد که در آن قیمت‌های نقدی دست‌کم همین میزان پایین‌تر از قیمت‌های آتی باشد.
