بیگدلی: در ۴ ضلعی آمریکا، اسرائیل، اروپا و آژانس گرفتار شده ایم/ آرزوهایی که جلیلی ها داشتند نقش برآب شد
کیاوش حافظی، خبرنگار اقتصادنیوز گفتگویی با علی بیگدلی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل درباره تحلیل شرایط و تغییرات احتمالی بعد از انتصاب علی لاریجانی به سمت دبیری شورای عالی امنیت ملی داشته است که مشروح آن را در ادامه میخوانید؛ علی بیگدلی، انتصاب علی لاریجانی به دبیری شورای عالی امنیت ملی را نشانه‌ای از چرخش به سمت دیپلماسی انعطاف‌پذیرتر می‌داند.
او با اشاره به سابقه آرام و منطقی لاریجانی، معتقد است این انتخاب میتواند راهگشای کاهش تنش‌ها و مدیریت فشارهای بین‌المللی باشد، در حالی که ایران در «چهارضلعی» آمریکا، اروپا، اسرائیل و آژانس گرفتار شده و نیاز به تحرک دیپلماتیک برای خروج از انزوای اقتصادی و انجماد سیاسی بیش از پیش احساس می‌شود.
متن گفتگوی اقتصادنیوز با این تحلیلگر سیاست خارجی را در ادامه میخوانید.
* آقای بیگدلی! آقای لاریجانی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی انتخاب شده‌اند. تحلیل‌ها حاکی از آن است که احتمالاً دست‌فرمان دیپلماسی کشور تغییر پیدا می‌کند. تحلیل شما چیست؟
در یک چهار ضلعی گرفتار شده ایم؛ آمریکا، اروپا، اسرائیل و آژانس
من قبلاً به اقتصادنیوز هم گفته بودم که در یک چهارضلعی گرفتار شده‌ایم: آمریکا، اروپا، اسرائیل و آژانس؛ که هیچ راه گریزی برای ما باقی نگذاشته‌اند. تنها راه گریز این است که با آژانس ارتباط بیشتری برقرار کنیم. اگرچه مصوبه مجلس محدودیت‌هایی ایجاد کرده، اما همچنان می‌توانیم روابط خود را گسترده‌تر کنیم.
اقتصاد کشور توان تحمل بار سنگین فشارهای مجدد را ندارد
به احتمال زیاد، آن‌ها برای رسیدگی خواهند آمد تا گزارشی ارائه دهند. تا زمانی که گزارش تأییدکننده‌ای از سوی آژانس وجود نداشته باشد و نتواند شورای حکام را راضی کند، امکان وقوع هر نوع حادثه‌ای برای ایران وجود دارد.
اکنون روشن شده که شرایط اقتصادی جامعه ما توان تحمل بار سنگین فشارهای مجدد را ندارد. ما در یک انجماد سیاسی و انزوای اقتصادی قرار گرفته‌ایم. دیگر جامعه تاب ندارد و باید به سمت یک سیاست انعطاف‌پذیر حرکت کنیم؛ در غیر این صورت، مشکلات فراوانی پیش روی ما خواهد بود.
*شما انتصاب آقای لاریجانی را به‌عنوان اراده انعطاف می‌بینید؟
سابقه ایشان نشان داده که همین‌طور است؛ یعنی نسبت به آقای جلیلی ملایم‌تر است. سوابق او نشان می‌دهد که فردی آرام‌تر، منطقی‌تر و معقول‌تر است و با شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی همراهی خواهد کرد. ما در علم سیاست هم این اصل را داریم که سیاستمدار باید با توجه به تغییرات زمان و مکان حرکت کند؛ یعنی طرف مقابل خود را به‌خوبی بشناسد، روی او مطالعه کند و سپس بر اساس آن تصمیم بگیرد.
* آقای لاریجانی در این چند سال به نوعی در حاشیه قرار گرفته بودند و اکنون به قدرت بازمی‌گردند، آیا این میتواند انتظار را ایجاد کند که آقای ظریف هم، که کنار گذاشته شده بودند، دوباره به میدان بازگردند؟
در زمان آقای رئیسی، در وجوه سه قوه یکسان‌سازی صورت گرفت. یعنی یک‌دستی در حکومت به وجود آمد، اما آن هم موفق نشد. بنابراین شاید نظام هم به این نتیجه رسیده که آن رویکرد، رویکردی شکست‌خورده بوده است.
آرزوهایی که جلیلی ها داشتند نقش برآب شد
آقای لاریجانی مردی آرام و منطقی است و با آقای جلیلی تفاوت زیادی دارد. شرایط امروز دیگر شرایط زمان جلیلی نیست؛ یعنی آن آرزوهایی که آن‌ها داشتند، همه نقش بر آب شده است. بنابراین باید مسیر جدیدی در پیش گرفته می‌شد؛ مسیری که راه سازش و انعطاف‌پذیری است. اگر آقای لاریجانی هم غیر از این مسیر حرکت کند، در همان قدم‌های نخست با شکست روبه‌رو خواهد شد.
کنسرسیوم را در صورتی که مرکز در ایران باشد می پذیریم زیرا....
*هم‌زمان آقای ظریف هم صحبت کنسرسیوم منطقه‌ای را دوباره مطرح کردند که ۱۰ سال پیش هم مطرح شده بود. این موضوع را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ما ۱۰ سال پیش هم این پیشنهاد را نپذیرفتیم. رهبری هم نپذیرفتند، مگر اینکه مرکز آن در ایران باشد. الان هم همین مسئله است؛ یعنی اگر بخواهیم با عربستان و قطر کنسرسیومی تشکیل دهیم، مرکز تولید باید داخل کشور باشد. دلیلش هم این است که در این سال‌ها سطح انتظارات مردم را بالا برده‌ایم؛ گفتیم این کار را می‌کنیم، آن را نابود می‌کنیم، آمریکا را از منطقه بیرون می‌کنیم.
حالا نتوانسته‌ایم این کارها را انجام دهیم و حتی طرفداران نظام هم از ما جواب خواسته‌اند که کمی مشکل‌ساز شده است.
بنابراین اگر کنسرسیوم بتواند بر اساس خواسته‌های غربی‌ها شکل بگیرد، یعنی کنسرسیومی تشکیل شود که مرکز تولید غنی‌سازی اورانیوم مثلا در قطر باشد و زیر نظر شورای حکام و اروپایی‌ها اداره شود، آن کار بسیار خوبی است.
اما سوال این است که ما الان چه پاسخی به مردم بدهیم؟ ما دو تریلیون دلار برای تأسیسات هسته‌ای هزینه کرده‌ایم، حالا بخواهیم آن را رها کنیم و برویم؟ این موضوع کمی پیچیده است و مشکلاتی به وجود آورده. اگرچه دولت خواهان حرکت به سمت توافق است، اما طرف مقابل، یعنی جناح آقای جلیلی، سطح انتظارات مردم و هواداران خود را بالا برده‌اند و حالا نمی‌توانند پاسخ آن را بدهند.
ما به نقطه‌ای رسیده‌ایم که دیگر نمی‌توانیم سیاست‌های گذشته را ادامه دهیم و باید به سمت سیاستی انعطاف‌پذیر و عقلانیت سیاسی حرکت کنیم.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
