آب و انرژی برای فناوری جدید
اما اخیرا دانشمندان دریافتند که دوازده ماه گذشته از حد مجاز گرمایش ۱.۵درجه سانتیگراد تعیین‌شده توسط توافق‌نامه‌های پاریس فراتر رفته است. در همین حال، هوش مصنوعی با سرعت سرسام‌آوری در حال توسعه است. درحالی‌که معنای «آستانه» مورد بحث است و برخی معتقدند که این یک هدف مفید نیست، بسیاری در این صنعت قول می‌دهند که هوش مصنوعی عمومی در سطح انسان به‌طور بالقوه تنها چند سال دیگر در دسترس است. حتی با وجود هشدارهای لازم، واضح به‌نظر می‌رسد که هوش مصنوعی جهان را متحول خواهد کرد و در صورت عدم کنترل، می‌تواند تهدیدهای جدی - به گفته برخی فاجعه‌بار - را برای جامعه ایجاد کند.
رهبران بین‌المللی باید از اشتباهات COP درس بگیرند تا فورا آینده سری اجلاس بعدی هوش مصنوعی را شکل دهند و خطرات هوش مصنوعی را به گونه‌ای کاهش دهند که سری COP هرگز برای تغییرات اقلیمی انجام نداد. اگرچه این گردهمایی پاریس تنها سومین بخش از مجموعه اجلاس هوش مصنوعی بود، بسیاری از ناظران اجلاس اقدام هوش مصنوعی امسال را به دلیل اختلاف‌نظر به جای اجماع در مورد نقش خطرات هوش مصنوعی در گفت‌وگوهای بین‌المللی هوش مصنوعی مورد توجه قرار دادند. درحالی‌که اجلاس‌های قبلی بر نگرانی‌های محدود ایمنی هوش مصنوعی در چند ده کشور کلیدی متمرکز بودند، گردهمایی امسال شامل نمایندگان جهانی بود و موضوعاتی از تقاضای شدید انرژی و آب هوش مصنوعی گرفته تا نیاز به ابزارهای هوش مصنوعی با کیفیت بالا برای پذیرش زبان‌های کمتر رایج را پوشش می‌داد.
همچنین به‌طور گسترده این موضوع مطرح شده است که کارشناسان در مورد میزان خطرات هوش مصنوعی اختلاف‌نظر دارند. یوشوا بنجیو، دانشمند مشهور کامپیوتر و برنده جایزه تورینگ، هوش مصنوعی را یک تهدید وجودی بالقوه برای بشریت می‌داند، درحالی‌که یان لکان، دانشمند ارشد هوش مصنوعی متا، اخیرا چنین ادعاهایی را «کاملا مزخرف» خوانده است. اولین گزارش بین‌المللی مستقل ایمنی هوش مصنوعی در جهان، که در ژانویه توسط موسسه رسمی امنیت هوش مصنوعی بریتانیا منتشر و توسط ۹۶ متخصص بین‌المللی هوش مصنوعی تهیه شده بود، این عدم قطعیت را برجسته کرد. نویسندگان با بررسی خطرات هوش مصنوعی، از افزایش حملات سلاح‌های شیمیایی گرفته تا از دست دادن کنترل سیستم‌های هوش مصنوعی، اذعان می‌کنند که «برخی فکر می‌کنند که چنین خطراتی دهه‌ها با ما فاصله دارند، درحالی‌که برخی دیگر فکر می‌کنند که هوش مصنوعی همه‌منظوره می‌تواند در چند سال آینده منجر به آسیب در مقیاس اجتماعی شود.»
این عدم قطعیت در اجماع علمی ممکن است به‌عنوان یک تفاوت کلیدی بین توسعه هوش مصنوعی و پیشرفت تغییرات اقلیمی به نظر برسد. تا سال ۲۰۰۱، یک اجماع علمی بین‌المللی بسیار قوی وجود داشت که انسان‌ها مقصر تغییرات اقلیمی هستند، اگرچه رسانه‌ها و سیاستمداران دهه‌ها پس از آن همچنان به ترویج عدم قطعیت علمی ادامه داده‌اند. نکته مهم این است که مجموعه گردهمایی‌های COP تمایل ملت‌ها را برای اقدام در جهت تثبیت نشان داد. جلسات COP بر اساس دهه‌ها تلاش قبلی برای افزایش آگاهی در مورد تغییرات اقلیمی و پرداختن به آن، پیش از آنکه اجماع قوی وجود داشته باشد، با کنفرانس محیط زیست انسانی در استکهلم در سال ۱۹۷۲ آغاز شد. دهه‌ها کنفرانس و نگرانی‌های فزاینده در مورد تاثیر تغییرات اقلیمی، سرانجام منجر به اعلامیه اجلاس زمین در سال ۱۹۹۲ در ریودوژانیرو شد. این اعلامیه، سازوکار COP را برای تشویق تعهدات قوی‌تر و اقدامات ملموس ایجاد کرد.
در اولین کنفرانس تغییرات اقلیمی در سال ۱۹۹۵، آنگلا مرکل - که در آن زمان وزیر محیط زیست آلمان بود - به اختلاف‌نظر بازیگران کلیدی در مورد نوع واکنش به تهدید تغییرات اقلیمی اشاره کرد. با این وجود، او گفت که کشورها باید به دنبال زمینه‌های مشترک باشند و نه اینکه صرفا با انتخاب مسیر انفعال، «چشم خود را ببندند». این نشست برلین دو سال بعد، راه را برای پروتکل الزام‌آور کیوتو هموار کرد که کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را برای کشورهای صنعتی الزامی می‌کرد. با‌این‌حال، پروتکل کیوتو نتوانست انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی را متوقف کند. درحالی‌که بسیاری از کشورها تا مهلت تعیین‌شده در سال ۲۰۱۲ به اهداف کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای خود نرسیدند، عدم تصویب این توافق توسط ایالات متحده، اساسا کل اهداف محدودکننده کربن این پروژه را با مشکل مواجه کرد. سپس بحث‌های COP از نقشه‌های راه در بالی (COP۱۳) به اعلامیه‌های غیرالزام‌آور در کپنهاگ (COP۱۵) و سپس به سکوهایی برای اقدامات بیشتر در دوربان (COP۱۷) کشیده شد و در نهایت به توافق‌نامه‌های پاریس انجامید.
در کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل (COP۱) شتاب جهانی قوی برای ایجاد تعهدات الزام‌آور وجود داشت. کشورها صریحا تلاش‌های قبلی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی را ناکافی دانستند، اگرچه سال‌ها تا رسیدن به اجماع علمی قوی فاصله بود. رهبران جهانی باید عاقلانه عمل کنند و امروز نیز همین طرز فکر را در مورد توسعه هوش مصنوعی اتخاذ کنند و برای جلوگیری از آسیب‌های آینده، حتی با وجود اجماع علمی در مورد چگونگی و زمان آشکار شدن خطرات هوش مصنوعی، اقدام کنند.
همزمان با رقابت فزاینده ایالات متحده و چین برای توسعه مدل‌های هوش مصنوعی پیشرو و حتی هوش مصنوعی در سطح انسان، روابط پرتنش آنها نیز بازتاب تنش‌هایی است که در روند کنفرانس تغییرات اقلیمی (COP) نیز وجود داشت. چین پروتکل کیوتو را امضا کرد اما به دلیل معافیت‌های این توافق برای کشورهای در‌حال‌توسعه، ملزم به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای خود نبود. این استثنا واکنش‌های داخلی آمریکا را برانگیخت، زیرا سیاستمداران آمریکایی به‌سرعت متوجه شدند که امضای پروتکل و محدودیت‌های خودخواسته برای انتشار گازهای گلخانه‌ای، اگر چین بتواند آزادانه اقتصاد رو‌به‌رشد خود را با زغال‌سنگ تغذیه کند، به‌شدت رقابت‌پذیری اقتصادی آمریکا را مختل خواهد کرد.
در نتیجه، ایالات متحده سال‌هاست که ادعای چین مبنی بر «کشور در‌حال‌توسعه» بودن را هدف قرار داده است، که با تصویب متفق‌القول قانون «جمهوری خلق چین یک کشور در‌حال‌توسعه نیست» توسط مجلس نمایندگان در سال ۲۰۲۳ به اوج خود رسید. هم ایالات متحده و هم چین بهتر است از این فرصت حیاتی ازدست‌رفته کیوتو درس بگیرند، فرصتی که در آن مذاکره‌کنندگان بیش از حد خوش‌بین نتوانستند به‌درستی اشتهای سیاسی داخلی برای تصویب آن را در نظر بگیرند. البته، قیاس بین مجموعه اجلاس هوش مصنوعی و گردهمایی‌های COP قیاس درستی نیست. هیچ نمونه مستقیمی برای تمرکز منابع محاسباتی پیشرفته وجود ندارد. امروزه، کشورها در مسیر پر‌فراز‌ونشیب توسعه هوش مصنوعی قرار دارند که تنها چند کشور (عمدتا ایالات متحده و چین) آن را کنترل می‌کنند. بعید به نظر می‌رسد که هند، روسیه یا برزیل بتوانند به همان شیوه‌ای که در انتشار گازهای گلخانه‌ای نقش دارند، به تسلط بر هوش مصنوعی دست یابند. با‌این‌حال کشورهایی چون آمریکا و چین که در توسعه هوش مصنوعی نقش قابل‌توجهی دارند، نیاز به تامین انرژی برای فناوری دارند.
به همین منظور برای جلوگیری از تکرار گذشته، کشورها باید به یک توافق مهم در زمینه تامین انرژی این فناوری برسند. چین و آمریکا هر دو جزو سردمداران توسعه هوش مصنوعی در دنیا به حساب می‌آیند و باید این فناوری را دمخور با انرژی پاک کنند. در این میان غول‌های سیلیکون‌ولی که در زمینه هوش مصنوعی فعال هستند، قصد دارند نیروگاه‌های هسته‌ای خود را راه بیندازند اما شرکت‌‌هایی همچون متا هنوز از برنامه عقب هستند.
* تک‌پالیسی
