ذهن ثروت ساز، سرمایه‌گذاری می‌کند
استراتژی فولاد مبارکه در سرمایه‌گذاری توسعه‌ای
در این یادداشت می‌کوشیم نشان دهیم چرا این راهبرد، در عین نارضایتی کوتاه‌مدت برخی سهام‌داران، تصمیمی استراتژیک برای حفظ سهم ایران در بازار جهانی فولاد و خلق ارزش پایدار برای خودِ سهام‌داران.
تقابل تقسیم سود و سرمایه‌گذاری بلندمدت شرکت فولاد مبارکه اصفهان به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد کشور، در سال مالی ۱۴۰۲ به سود خالصی معادل ۹۲ همت (۹۲ هزار میلیارد تومان) دست‌یافت که نسبت به سال قبل ۳۶٪ رشد نشان می‌دهد.
بااین‌وجود، مجمع عمومی سالیانه اخیر تصمیم گرفت تنها ۴۰۰ ریال به ازای هر سهم (معادل ۴۰ تومان) را بین سهام‌داران توزیع کند. رقمی که حدود ۵۱٪ سود قابل‌توزیع شرکت را شامل می‌شود.
این تصمیم در نگاه نخست ممکن است کمتر از انتظار برخی سهام‌داران باشد؛ چراکه آنان انتظار داشتند متناسب با رشد سودآوری شرکت، سود نقدی بیشتری دریافت کنند. اما مدیران فولاد مبارکه تأکید دارند بخش اعظم سود باید صرف تکمیل طرح‌های توسعه‌ای نیمه‌تمام شود. به گفته معاون مالی شرکت، سهام‌داران نیز با درک نیاز مالی سنگین پروژه‌های توسعه، تصمیمی منطقی برای تقسیم سود اتخاذ کردند تا شرکت با کمبود نقدینگی مواجه نشود. بدین ترتیب، فولاد مبارکه راهبرد «سود کمتر امروز برای سودآوری بیشتر فردا» را در پیش‌گرفته است.
عملکرد مالی درخشان و اهداف بلندپروازانه تصمیم کاهش نسبی تقسیم سود زمانی اتخاذ شد که فولاد مبارکه عملکرد مالی کم‌نظیری را ثبت کرده بود. این شرکت در سال گذشته ۲۴۰ همت درآمد عملیاتی کسب کرد که بیش از ۵۰٪ نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد داشت. حاشیه سود خالص فولاد مبارکه حدود ۳۸٪ بوده که بیش از دو برابر متوسط صنعت فولاد (۱۸٪) است. همچنین بازدهی سهام فولاد مبارکه در سال ۱۴۰۲ حدود ۴۰٪ بوده که از متوسط بازار سرمایه (۱۳٪) به‌مراتب بالاتر است. این اعداد و ارقام گواه آن است که مدیریت شرکت با سرمایه‌گذاری‌های هدفمند در زنجیره تولید، توانسته بهره‌وری و سودآوری را ارتقا دهد.
فولاد مبارکه اکنون حدود ۱٫۵٪ از تولید ناخالص داخلی کشور و ۶٫۵٪ از تولید ناخالص بخش صنعت را به خود اختصاص داده و نقش ستون فقرات صنعت ایران را ایفا می‌کند. چنین بنگاهی اهداف بزرگی نیز در سر دارد؛ ازجمله برنامه‌ریزی برای حضور مقتدرانه در جمع ۲۰ فولادساز برتر جهان تا افق ۱۴۱۰ با تکمیل زنجیره تولید برای دستیابی به ظرفیت ۱۸ میلیون تن فولاد خام در سال. تحقق این اهداف مستلزم سرمایه‌گذاری سنگین در طرح‌های توسعه‌ای است. در همین راستا، برآورد شده تکمیل پروژه‌های در دست اجرای گروه فولاد مبارکه به ۱۵۶٫۵ همت سرمایه‌گذاری نیاز دارد که تأمین آن بدون تقویت منابع داخلی شرکت امکان‌پذیر نیست.
تمرکز بر طرح‌های توسعه‌ای نیمه‌تمام فولاد مبارکه بخش عمده سود انباشته خود را معطوف پیشبرد پروژه‌های توسعه‌ای کلیدی کرده است که برای آینده شرکت حیاتی هستند.
پروژه نورد گرم شماره ۲: این طرح بزرگ‌ترین پروژه نیمه‌تمام فولاد مبارکه است که تا پایان خرداد ۱۴۰۳ حدود ۳۲٪ پیشرفت فیزیکی داشته و تکمیل آن برای سال ۱۴۰۵ برنامه‌ریزی‌شده است. نورد گرم ۲ با ظرفیت تولید سالانه ۲٫۴ میلیون تن کلاف گرم، نه‌تنها ظرفیت تولید فولاد مبارکه را افزایش می‌دهد بلکه امکان تولید محصولات تخت فولادی ویژه را فراهم می‌کند که تاکنون در سبد محصولات شرکت نبود.
ویژگی اصلی این محصولات جدید، ارزش‌افزوده بالاتر آنها نسبت به محصولات فعلی است که سودآوری بیشتری به همراه خواهند داشت. بر اساس برآوردها، با راه‌اندازی این خطِ نورد، سالانه حدود ۹۴۲ میلیون دلار به درآمد صادراتی کشور و ۱۸۷ میلیون دلار به سود خالص فولاد مبارکه افزوده خواهد شد. این ارقام نشان می‌دهد تکمیل نورد گرم ۲ چگونه می‌تواند جایگاه رقابتی شرکت را تقویت کرده و منافع بلندمدت چشمگیری برای سهام‌داران ایجاد کند.
تکمیل نیروگاه برق (سیکل ترکیبی): تأمین پایدار انرژی چالشی اساسی برای صنعت فولاد ایران است. سال گذشته قطعی‌های برق حدود ۳۸۰۰ میلیارد تومان از سود فولاد مبارکه را بر باد داد. خوشبختانه فولاد مبارکه چند سالی است احداث یک نیروگاه سیکل ترکیبی اختصاصی را آغاز کرده که تاکنون حدود ۷۶٪ پیشرفت فیزیکی داشته است.
بازار جهانی فولاد تخت به‌ویژه در بخش فولادهای پرآلیاژ و خودرو‌محور، در حال جذب سرمایه‌های جدید از چین، هند و ترکیه است. اگر فولاد مبارکه چرخه تکمیل زنجیره را متوقف کند، در دهه پیش رو سهم ایران از صادرات ورق‌های پیشرفته به زیر یک درصد خواهد افتاد. تکمیل نورد گرم ۲ و نیروگاه‌های انرژی نه‌تنها ظرفیت صادرات را تا ۱٫۵ میلیون تن محصولات با ارزش‌افزوده بالا ارتقا می‌دهد، بلکه مزیت بهای تمام‌شده را نیز پایدار می‌کند. بنابراین سرمایه‌گذاری امروز، بیمه‌نامه بازار فردا است.
تصمیم فولاد مبارکه مبنی بر توزیع درصد کمتری از سود و سرمایه‌گذاری بخش عمده آن در طرح‌های ناتمام، نمونه‌ای از اولویت‌دهی به منافع بلندمدت بر خواسته‌های کوتاه‌مدت است. این شرکت با درک این نکته که هر ریال سرمایه‌گذاری امروز می‌تواند چندین برابر سود در آینده ایجاد کند، رویکردی توسعه محور اتخاذ کرده است.
مدیرانی که بین «تقسیم فوری سود» و «سرمایه‌گذاری توسعه‌ای» دومی را برمی‌گزینند، معمولاً متهم به بی‌توجهی به منافع سهام‌دار می‌شوند؛ اما تجربه فولاد مبارکه نشان می‌دهد که خلق ثروت پایدار از مسیر پروژه‌های توسعه‌ای می‌گذرد. اگرچه سهام‌داران امسال شاید کمتر از سود نقدی منتفع شوند، اما ثمره نورد گرم ۲، خوداتکایی انرژی و سبد محصولات پیشرفته، ارزشی به‌مراتب بزرگ‌تر نصیبشان خواهد کرد ارزشی که نه‌فقط در صورت‌های مالی، بلکه در قدرت چانه‌زنی ایران در بازار جهانی فولاد متبلور می‌شود.
البته همراهی و اعتماد سهام‌داران در پیشبرد این راهبرد نقش کلیدی دارد. خودداری سهام‌داران از مطالبه حداکثری سود نقدی، به شرکت امکان می‌دهد طرح‌هایی را تکمیل کند که نتیجه آن افزایش چشمگیر ظرفیت، تنوع محصول و سودآوری پایدار در سال‌های آتی خواهد بود. به‌بیان‌دیگر، سهام‌داران با پذیرش سود نقدی کمتر امروز، زمینه‌ساز سودآوری و ارزش‌افزوده بیشتر برای فردای شرکت می‌شوند. درمجموع، تجربه فولاد مبارکه نشان می‌دهد که برای بنگاهی با مقیاس و اهمیت ملی، استراتژی توسعه همه‌جانبه و تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام می‌تواند بسیار پربازده‌تر از توزیع شتاب‌زده منافع کوتاه‌مدت باشد.
تولید محصولات با ارزش‌افزوده بالاتر، تضمین‌کننده جایگاه شرکت در رقابت جهانی و حافظ منافع بلندمدت سهام‌داران خواهد بود. مدیران فولاد مبارکه با اتخاذ این رویکرد، در حال بنا نهادن پایه‌های آینده‌ای هستند که در آن سود تقسیمی نیز می‌تواند به‌مراتب فراتر از ارقام کنونی باشد آینده‌ای که در پرتو دوراندیشی و سرمایه‌گذاری امروز، هم شرکت و هم سهام‌داران از ثمرات شیرین آن بهره‌مند خواهند شد.
