در مورد سپاهان ۱۵۰۰میلیاردی!
این رشد ۵۱ درصدی بودجه، در ظاهر نشان از اهمیت بیشتر به ورزش حرفه‌ای دارد، اما از دید اقتصاد ورزش، نشانه وابستگی شدید سپاهان به شرکت مادر دولتی–صنعتی نیز هست؛ موضوعی که بارها درباره آن در محافل ورزشی و اقتصادی بحث شده است.
تحلیل مالی و حسابداری
با مرور صورت‌های مالی باشگاه سپاهان در سال‌های اخیر، می‌توان چند نکته کلیدی را دید:
- سهم درآمد عملیاتی شامل فروش بلیت، حق پخش، اسپانسرینگ، فروش محصولات و بازیکن، کمتر از ۲۰ درصد کل بودجه بوده است. به این ترتیب حدود ۸۰ درصد یا بیشتر منابع مالی از محل حمایت مستقیم فولاد مبارکه تامین شده است.
- هزینه‌ها عمدتا صرف دستمزد بازیکنان و کادر فنی (حدود ۶۵ درصد بودجه)، مسابقات و سفر (۱۵ درصد)، و بخش‌های فرهنگی–اجتماعی (۵ درصد) می‌شود.
- این ساختار، در حسابداری ورزشی به معنی ریسک بالای پایداری مالی در صورت تغییر سیاست‌های حامی اصلی است.
تجربه باشگاه‌های ایرانی
باشگاه‌هایی چون پرسپولیس، استقلال، مس کرمان و... نیز در دوره‌هایی وابستگی شدید به نهادهای دولتی داشته و دارند. نتیجه این وابستگی، معمولا کاهش انگیزه درآمدزایی، نبود برنامه تجاری بلندمدت و هزینه‌کرد غیربهینه بوده است. نمونه‌های ناکامی در استقلال و پرسپولیس، و همچنین بحران مالی مس کرمان پس از کاهش حمایت، زنگ هشداری نیز برای باشگاه سپاهان است.
تجربه جهانی و راه‌حل‌ها
انگلستان: منچسترسیتی با وجود مالکیت سرمایه‌گذار خارجی، بیش از ۵۰ درصد درآمد خود را از منابع تجاری، حق پخش و روز مسابقه تامین می‌کند.
ژاپن: باشگاه‌های جی‌لیگ از دهه ۹۰ ملزم به داشتن حداقل ۵۰ درصد درآمد غیردولتی شدند؛ نتیجه این تصمیم نیز رشد برندینگ و سرمایه‌گذاری در آکادمی‌ها بوده است.
ترکیه: گالاتاسرای پس از بحران بدهی، با فروش سهام باشگاه و راه‌اندازی پروژه‌های تجاری مانند مراکز خرید، هتل و... مسیر پایداری درآمدزایی را پیش گرفت.
چالش سپاهان
باشگاه سپاهان با داشتن یکی از بهترین زیرساخت‌های ورزشی کشور، پتانسیل بالایی برای درآمدزایی مستقل دارد، اما تا امروز بودجه بی‌زحمت شرکت فولاد مبارکه، بخش زیادی از نوآوری مالی را در این باشگاه کم‌رنگ کرده است. خطر اصلی این است که تغییر شرایط اقتصادی یا تصمیمات کلان شرکت مادر، می‌تواند منابع مالی باشگاه را به‌شدت کاهش دهد.
پیشنهادها برای استقلال نسبی مالی سپاهان
- تنوع‌بخشی به منابع درآمد از طریق اسپانسرینگ چندلایه، حق پخش آنلاین، فروش محصولات و بازاریابی دیجیتال.
- سرمایه‌گذاری در آکادمی و فروش بازیکن در بازار داخلی و خارجی.
- ایجاد رویدادهای غیرفوتبالی مانند برگزاری کنسرت، نمایشگاه، تورهای ورزشی در ورزشگاه و مراکز ورزشی باشگاه.
- اجرای پروژه‌های تجاری بلندمدت مانند ایجاد مجتمع‌های ورزشی–تجاری در زمین‌های تحت مالکیت باشگاه.
- توسعه برند بین‌المللی از طریق همکاری با باشگاه‌های خارجی، تورنمنت‌های دوستانه و فروش حق پخش خارج از کشور.
