بورس کالای ایران در مسیر صنعت بلاک‌چین قرار گرفت
پوست‌اندازی بازار مشتقه
این پروژه‌ها به همراه ادغام سامانه‌های معاملات مشتقه و گواهی سپرده کالایی در ماه‌های آینده اجرایی می‌شود و انتظار می‌رود مشارکت فعالان بازار و جذب نقدینگی رمزمحور به‌طور چشم‌گیری افزایش یابد.
در سال‌های اخیر، بورس کالای ایران با هدف نزدیکی به تحولات فناورانه در بازارهای مالی جهانی، به‌ویژه در حوزه بلاک‌چین، گام‌هایی استراتژیک برداشته است. این گام‌ها در راستای راه‌اندازی ابزارهای مالی نوین از جمله توکنایز کردن دارایی‌ها، صندوق‌های ETF مبتنی بر بیت‌کوین و توسعه مشتقات رمزارزی قرار دارد. مطالعات گسترده‌ای از سال گذشته آغاز شده و کمیته تخصصی رمزارز در بورس کالای ایران، مسوولیت ترسیم نقشه راه این تحول را بر عهده دارد.
ورود به فضای بلاک‌چین، علاوه بر نزدیک‌سازی بازار کالایی ایران به بورس‌های معتبر بین‌المللی، افق جدیدی برای توسعه ابزارهای مالی ایجاد می‌کند. بورس کالای ایران با تکیه بر تجربه اجرای انواع حراج در بازار فیزیکی و مدیریت ریسک در بازار مشتقه، زیرساخت مناسبی برای تعریف و معامله ابزارهای مالی مبتنی بر بلاک‌چین دارد. این توانمندی‌ها می‌تواند زمینه‌ساز طراحی محصولات مالی نوین شود که در سطح جهانی رقابت‌پذیر باشند.
فازهای اجرایی و ابزارهای مورد نظر
براساس گفته‌های مدیر سامانه‌های ابزارهای نوین بورس کالای ایران طرح تحول در چند فاز عملیاتی پیش‌بینی شده است:
توکنایز کردن دارایی‌ها که به معنای تعریف دارایی‌های واقعی مانند گواهی سپرده مبتنی بر فناوری بلاک‌چین و امکان تقسیم آنها به واحدهای قابل معامله است. فاز دوم راه‌اندازی ETF بیت‌کوین در بورس کالا بوده هنوز رسمی نشده است و فاز سوم توسعه مشتقات رمزارزی اعم از قراردادهای آتی و اختیار معامله مبتنی بر ارزهای دیجیتال است. هدف این اقدامات، تنوع‌بخشی به ابزارهای مالی و امکان دسترسی سرمایه‌گذاران به کلاس دارایی‌های نوظهور مانند رمزدارایی‌ها است، در عین حال که ساختار حقوقی و فنی آنها در چارچوب نهادهای قانونی تعریف شود.
زیرساخت‌ها، هماهنگی‌ها و مجوزها
اجرای موفق این طرح نیازمند تاسیس زیرساخت‌های فنی و مقرراتی نوین است. از جمله پیش‌نیازها می‌توان به تصویب دستورالعمل‌ها و قوانین توسط نهادهای ناظر مانند سازمان بورس و اوراق بهادار و هماهنگی با نهادهای مالی، کارگزاران و صرافی‌ها برای مدیریت وجوه و حفظ امنیت و همچنین تعریف چارچوب حقوقی واضح برای موضوعاتی مانند حضانت رمزارزها، تضمین حقوق سرمایه‌گذاران و شفافیت در معاملات اشاره کرد.
کمیته تخصصی رمزارز بورس کالا، علاوه بر انجام مطالعات، مسیر اخذ مجوزهای مورد نیاز را طراحی کرده است تا این تغییرات با امنیت و شفافیت کامل پیاده‌سازی شود. یکی از مهم‌ترین تغییرات، یکپارچه‌سازی سامانه معاملات مشتقه، گواهی سپرده کالایی و زیرساخت‌های کارگزاری است.
هدف این است که وجوه مشتریان در یک حساب متمرکز نزد کارگزاری نگهداری شود، به جای اینکه مشتریان حساب مجزا برای معاملات آتی یا اختیار داشته باشند. این تغییر، علاوه بر تسهیل جریان نقدینگی، موجب بهبود تجربه کاربری در واریز و برداشت‌ها خواهد شد. اجرای این طرح در ماه‌های آینده نهایی و عملیاتی خواهد شد؛ اقدامی که از مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی شده و با اجرایی شدن، تحول عظیمی در سازوکار معاملاتی بازار مشتقه بورس کالا ایجاد خواهد کرد.
آثار مورد انتظار بر بازار
عملیاتی شدن این تغییرات تاثیر مستقیم بر بازار مالی می‌گذارد که از جمله این تاثیرات می‌توان به تسهیل ورود و خروج سرمایه از طریق حساب کارگزاری و حذف پیچیدگی حساب‌های موقت و افزایش مشارکت بازیگران حقیقی و حقوقی در بازارهای مشتقه و همچنین جذب نقدینگی جدید به بازارهای مالی از مسیر ابزارهای رمزمحور اشاره کرد.
بر این اساس، سهم بازار مالی و مشتقه بورس کالا نسبت به بازار فیزیکی رشد قابل‌توجهی خواهد داشت. به طور کلی بورس کالای ایران با درک اهمیت فناوری بلاک‌چین، در حال برنامه‌ریزی برای اجرای طرحی گسترده و چند‌مرحله‌ای است. این طرح شامل توکنایز کردن دارایی‌ها، راه‌اندازی ETF بیت‌کوین و توسعه مشتقات رمزارزی در بستر بلاک‌چین است.
در راستای تحقق این اهداف، زیرساخت‌های فنی و قانونی به‌تدریج فراهم شده و هماهنگی دقیق با نهادهای ذی‌ربط انجام می‌شود. یکپارچه‌سازی سامانه‌های معاملاتی و مدیریت وجوه مشتریان، مهم‌ترین اقدام اجرایی این مسیر است که ظرف چند ماه آینده عملیاتی خواهد شد. این فرآیند فرصت‌های جدیدی برای جذب نقدینگی و رشد بازار مالی ایجاد می‌کند و بورس کالای ایران را در مسیر استانداردهای جهانی قرار خواهد داد.
