ملاحظات ایمنی
از سوی دیگر برخی از واحدهای مسکونی به‌خودی‌خود آسیب ندیده‌اند و تنها سازه ساختمانی که در آنها وجود داشته، غیرقابل‌پایدار شده است؛ به همین دلیل هم نیاز به پایدارسازی و بازسازی یا تخریب و دوباره‌سازی دارند. به‌هرروی این وضعیت اساسا با زمان جنگ هشت‌ساله قابل‌مقایسه نیست، زیرا تعداد واحدهای آسیب‌دیده بسیار کمتر از آن زمان است و دولت به‌خودی‌خود می‌تواند بخش زیادی از این هزینه‌ها را تقبل کند؛ چراکه در وهله اول تعداد واحدهای آسیب‌دیده بسیار کم است و در وهله دوم، بودجه‌های عمومی تنها به مصارف عمومی تعلق دارند. در چنین وضعیتی، لازم است بیمه‌ها اقدام به تامین مالی و بازسازی واحدها و بناهای آسیب‌دیده کنند.
البته ضروری است توضیح داد که نباید از مردمی که صاحب بناهای آسیب‌دیده هستند، انتظار داشت به‌تنهایی اقدام به بازسازی و ساخت خانه‌های خود کنند؛ چراکه این فشار ناگهانی برای بسیاری از خانواده‌ها غیرقابل پیش‌بینی بود و وظیفه دولت است که با تامین بودجه و برنامه‌ریزی، پاسخگوی شرایط پیش‌آمده باشد. البته نباید وظایف دولت را با یکدیگر خلط مبحث کرد اما به‌هرحال، بار اصلی مدیریت این موضوع بر دوش سازمان برنامه و بودجه است.
دلیل اینکه دولت باید این وظیفه را بر عهده بگیرد آن است که در زمان جنگ تحمیلی هشت‌ساله، توان دولت برای جبران خسارات محدود بود و مردم با فداکاری‌های گسترده، بار اصلی مشکلات را به دوش می‌کشیدند و بسیاری از خانواده‌ها بدون دریافت خسارت، در مدارس یا حسینیه‌ها اسکان داده می‌شدند و هیچ اعتراضی هم نداشتند. بازسازی عمدتا پس از پایان جنگ آغاز شد و شهرهایی مانند مهران و آبادان با موفقیت بازسازی شدند، اما این فرآیند در برخی شهرها سال‌ها طول کشید. خسارت‌های وارده در برخی برج‌های بلندمرتبه ممکن است فقط به یک یا دو واحد آسیب زده باشد، اما تنش واردشده به سازه می‌تواند تمام ساختمان را از نظر ایمنی در معرض خطر قرار دهد. بنابراین ارزیابی فنی دقیق ضروری است.
اگر بررسی‌ها نشان دهد که استحکام ساختمان کاهش یافته است و امکان مقاوم‌سازی وجود ندارد، باید تخریب کامل صورت گیرد. در این صورت، تمام ساکنان آن ساختمان مشمول حمایت دولت خواهند بود و می‌توانند برای پیگیری وضعیت خود به وزارت راه و شهرسازی مراجعه کنند. البته دولت باید برای همه این موارد به شکل کاملا جداگانه و اختصاصی، برنامه‌ریزی کند و بودجه اختصاص دهد. آنچه نباید در این بین به هیچ وجه مغفول واقع شود هم عبارت از آن است که دولت و شهرداری‌ها وظایف دیگری در قبال شهر و شهروندان دارند که نباید در زمان بحران و حل بحران آن وظایف دیگر را به فراموشی بسپارند.
* کارشناس مسکن
