«دنیای اقتصاد» اما و اگرهای افزایش تعرفه‌ها را بررسی میکند
حمایت ضمنی وزارت ارتباطات از گرانی اینترنت همراه
تایید رگولاتور
در هفته جاری مدیرعامل یکی از اپراتورهای کشور بر افزایش ۷۰ درصدی تعرفه‌های اینترنت تاکید کرد. به اعتقاد او اگر این افزایش قیمت در بسته‌های اینترنت اعمال نشود، با قطع سه ساعته در روز مواجه خواهیم شد. با اینکه یک روز بعد روابط عمومی اپراتور این اظهارات را برداشت اشتباه رسانه‌ها مطرح کرد، اما اپراتورها پیش از این به وزارت ارتباطات نامه زده بودند و خواستار افزایش قیمت بسته‌های اینترنت شدند. سه اپراتور تلفن همراه کشور در اواسط اردیبهشت ماه سال جاری به سازمان تنظیم مقررات نامه زدند و در آن از افزایش حداقل ۷۵ درصدی قیمت بسته‌های اینترنت گفتند.
در آن نامه به بررسی افزایش تعرفه خدمات اینترنت تلفن همراه در دی ماه سال گذشته و به دلایل توجیهی و استراتژی‌های مدیریت بازار برای حذف بسته‌های حجیم مورد نیاز کاربران اشاره شده است. با این حال در آن زمان با وجود درخواست سه اپراتور همراه برای افزایش تعرفه اینترنت، قائم‌مقام وزیر ارتباطات تاکید کرد که هرگونه افزایش بدون مجوز قانونی مردود است و با متخلفان برخورد خواهد شد.
این موضوع گذشت، اما همچنان مساله گران شدن اینترنت کند، مختل و محدود برای کاربران پابرجا ماند. تا اینکه مدیرعامل یکی از اپراتورهای کشور مطرح کرد که اگر تعرفه‌های اینترنت تا ۷۰ درصد افزایش نیابد، با قطعی سه ساعته اینترنت در روز مواجه می‌شویم. این گزاره با انتقاد و نارضایتی جامعه مواجه شد؛ زیرا آنها در صورت افزایش تعرفه باید برای اینترنت بسیار محدود و فیلتر شده هزینه بپردازند که به دلیل ناترازی برق و خاموشی باتری دیتاسنترها هم در طول روز با قطع دست و پنجه نرم می‌کنند.
با این حال نه تنها تاکنون شرایط برای دسترسی ایرانی‌ها به اینترنت آزاد، با کیفیت و پرسرعت فراهم نشده؛ بلکه با اظهارات اخیر معاون وزیر ارتباطات به نظر می‌رسد که گرانی اینترنت نزدیک است. به گفته حمید فتاحی، رئیس سازمان تنظیم مقررات گرانی تعرفه‌های اینترنت در دست بررسی سازمان تنظیم است. البته او تاکید کرده که درخواست اپراتورها در حال بررسی است اما افزایش ۷۰ درصدی که مورد درخواست آن‌هاست، انجام نخواهد شد.
پیگیری‌های «دنیای اقتصاد» از رئیس سازمان تنظیم مقررات مبنی بر اعلام زمان و میزان دقیق افزایش تعرفه‌ها مورد قبول وزارتخانه بی‌پاسخ ماند. علاوه بر این، وزیر ارتباطات در اظهارات روز گذشته خود ضرورت افزایش تعرفه‌ها را به دلیل اختلال در توسعه اپراتورها و سرایت ناترازی انرژی را قابل تامل دانسته است. بنابراین به نظر می‌رسد که اپراتورها توانسته‌اند رضایت وزارت ارتباطات برای گرانی اینترنت را جلب کنند. در نتیجه باید منتظر ماند و دید که بالاخره سرنوشت قیمت اینترنت همراه کاربران ایرانی چه خواهد شد.
با این حال و از آنجا که درخواست اپراتورها برای افزایش تعرفه‌های اینترنت موضوع امروز و دیروز نبوده و همیشه برای کاربران ایرانی چالش بوده است، تبعات درخواست مکرر برای گرانی اینترنت بررسی شد. به گفته فعالان و کنشگران، ایرانی‌ها تحت‌تاثیر فیلترینگ گسترده در عمل اینترنت ندارند که بخواهند برای آن هزینه بیشتری بدهند. حامد بیدی، کنشگر اینترنت نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» به همین موضوع اشاره و مطرح میکند که در سال‌های اخیر اپراتورهای تلفن همراه هر چند وقت یک‌بار با دلایل جدید سعی می کنند تا تعرفه‌های بسته‌ها را افزایش دهند. او همچنین توضیح می‌دهد: « اپراتورها هر بار به استناد مشکلات ساختاری و اقتصادی به دنبال افزایش تعرفه های اینترنت هستند.
این در حالی است که به‌صورت مستمر و در سال‌های اخیر تعرفه‌های اینترنت در جهان به طور میانگین کاهش می‌یابد و کیفیت و سرعت آن هم زیاد می‌شود، اما در کشور ما نه تنها این اتفاق نمی‌افتد؛ بلکه هزینه همین اینترنت هم همچنان روند افزایشی دارد. استدلال اپراتورها برای این موضوع تامین منابع برای توسعه زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری است. با وجود اینکه کلیت این استدلال می‌تواند قابل دفاع باشد، اما در جزئیات ایرادات زیادی وجود دارد.» به گفته این کنشگر اینترنت، تعرفه‌گذاری برای اینترنت در ایران چندان شفاف نبود و به‌صورت انحصاری در اختیار شرکت زیرساخت بوده است.
تشدید شکاف دیجیتال
از طرف دیگر، باید ارتباط بین توسعه زیرساخت‌ها و بهبود تجربه کاربران در لزوم گرانی اینترنت هم بررسی شود که بر اساس رویکرد جدید سیاستگذاران توسعه زیرساخت‌ها در بستر فیبر نوری انجام می‌شود که چندان تاثیری در ارتقای کیفیت اینترنت همراه ندارد. علاوه بر این معضل اصلی و جدی کیفیت اینترنت به فیلترینگ و اختلال‌ها برمی‌گردد که در نهایت، یک سرویس مخدوش در اختیار کاربران ایرانی قرار می‌گیرد و شباهتی به اینترنت بین‌الملل ندارد.
با این همه، به نظر می‌رسد که تعرفه‌های اینترنت همراه چه ۷۰ درصد و چه کمتر از این افزایش قیمت داشته باشد، رضایت کاربران جلب نخواهد شد. حامد بیدی علاوه بر این به افزایش شکاف دیجیتال تحت‌تاثیر افزایش قیمت اینترنت اشاره میکند و در این باره توضیح می‌دهد: «افزایش قیمت اینترنت شکاف دیجیتال را در کشور افزایش می‌دهد؛ زیرا بخش زیادی از مردم مدت طولانی است که هزینه‌های زیادی برای اینترنت و فیلترشکن می‌دهند.
حالا با این اتفاق بیشتر از قبل در تامین هزینه‌های اینترنت با چالش مواجه خواهند شد. تشدید شکاف دیجیتال علاوه بر کاربران ضربه بزرگی به توسعه اقتصاد دیجیتال و درآمد پلتفرم‌ها هم وارد خواهد کرد.» به اعتقاد این کارشناس عملکرد اپراتورها در سال‌های اخیر نشان داده که تمایل چندانی به مطالبه‌گری برای رفع فیلترینگ ندارند. در حالی چالش نبود بودجه برای توسعه زیرساخت‌ها اعلام می‌شود که مساله اصلی باید رفع فیلترینگ و تقویت سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی باشد.
بنابراین اگر اپراتورها می‌خواهند تا مشکلات خود را به‌صورت پایدار حل کنند، باید مساله را در تعرفه‌ها نبینید. به این دلیل که اگر با درخواست اپراتورها برای افزایش ۷۰ درصد هزینه‌ها هم موافقت شود، یک سال دیگر به همین نقطه فعلی خواهند رسید. به همین منظور لازم است تا پیگیر مطالبات کاربران در حوزه اینترنت باشند و نظام تصمیم‌گیری را مجاب کنند که راه‌حلی برای رفع فیلترینگ، تورم و تحریم‌های خارجی پیدا کند.
