اخبار آرشیو روزنامه روزنامه شماره ۶۲۲۳

حاشیه سود فعالیت‌های اقتصادی در ایران رو به کاهش است. این یعنی انگیزه فعالان تولید و تجارت در ایران احتمالا نزولی خواهد شد. این سیگنال که بازتاب‌دهنده درجه صحت تصمیمات مالی است، شاخص مهمی برای ادامه فعالیت سرمایه‌گذاران در یک حوزه اقتصادی است. «هزینه‌های فزاینده تولید» مقصر اصلی ذوب حاشیه سود کسب‌وکارها در اقتصاد ایران است. شواهد موجود نشان می‌دهد به جز تورم و کمبود برق و گاز، مسائل دیگری در رشد هزینه تولید در ایران دخیل‌ هستند. برای نمونه محدودیت تجارت خارجی، هزینه بالای دریافت مجوز، نرخ فزاینده مالیات، هزینه‌های صعودی بیمه و تامین اجتماعی و نوسانات ارزی از چند کانال موجب رشد هزینه بنگاه می‌شوند، حال آنکه قیمت‌گذاری دستوری مستقیما روی قیمت فروش صنایع اثرگذار بوده و سبب کاهش حاشیه سود تولید شده است. موضوعی که تبعات بسیار زیادی در پی داشته و می‌تواند نشانه صنعت‌زدایی و افت تشکیل سرمایه در آینده باشد. زمین‌گیر شدن متغیر مهم سود در بنگاه‌های کشور در حالی رقم خورده که سیاست‌های فعلی، خبر از فضای اقتصادی پرنوسان می‌دهد. بررسی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد در فاصله سال‌های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲ حاشیه سود اغلب صنایع مهم کشور در نتیجه نوسانات اقتصادی پیاپی کاهشی بوده است. با اینکه افت سودآوری فعالیت اقتصادی در ایران موضوع عجیبی نیست و مسبوق به سابقه است، اما کاهش دسته‌جمعی این متغیر در ۱۰رشته فعالیت صنعتی گویای روزهای سختی است که بر کسب‌وکارهای کوچک و متوسط می‌گذرد. نکته جالب اما سرایت این موضوع به برخی از بزرگ‌ترین واحدهای صنعتی کشور است. بازیگرانی که هم در زمره غول‌های صنعت فعال در بازار سهام هستند و هم از کانال‌های مختلف مورد حمایت ویژه سیاستگذار هستند. از آنجا که حاشیه سود بهترین نشانه برای تداوم فعالیت اقتصادی یک بنگاه به شمار می‌رود، تنزل آن منعکس‌کننده کاهش امید به آینده و نشان‌دهنده اثر سیاست‌های اقتصادی و جهت‌گیری‌های کلان بر فضای کسب‌وکار و بنگاه‌ها است.

پیش از ورود مجدد دونالد ترامپ به کاخ سفید، «طرح بزرگ» حامی مالی اصلی کارزار انتخاباتی او، یعنی ایلان ماسک، برای کاهش چند تریلیارد دلاری هزینه‌های دولت ایالات ‌متحده جدی به نظر نمی‌رسید. اما براساس گزارش فایننشال‌تایمز، ثروتمندترین مرد جهان در آن زمان پشت پرده و بدون سروصدا در حال جذب مدیران فناوری و برنامه‌نویسان جوان بود تا برنامه خود برای اجرای «شوک‌درمانی» در یکی از بزرگ‌ترین بوروکراسی‌های جهان را پیاده کند.

اقتصاددانان در دفاع از رشد اقتصادی در مقابل سیاست‌های بازتوزیعی از جمله «افزایش سطح آب همه قایق‌ها را بالا می‌برد» استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر افزایش بهره‌وری و رشد اقتصادی منجر به بهبود شرایط شاغلان می‌شود. اما بسیاری از فعالان کارگری با اشاره به نمودار مشهور جاماندگی دستمزد از بهره‌وری طی ۴۰سال اخیر ادعا می‌کنند که ثمرات اقتصادی بهره‌وری نصیب کارگران نمی‌شود و به جیب صاحبان سرمایه می‌رود. به همین دلیل، رشد اقتصادی نه تنها وضع کارگران را بهتر نکرده، بلکه به تشدید نابرابری دامن زده است. یک اقتصاددان در مخالفت با ادعای فوق استدلال می‌کند که نمودار مورد استناد چند ایراد روش‌شناختی و آماری دارد که با اصلاح آنها، عقب‌ماندگی دستمزد از بهره‌وری از بین می‌رود. بر این اساس، جایگزین کردن داده‌های حساب‌های ملی آمریکا با داده‌های محدود نظرسنجی، گنجاندن درآمد افراد خویش‌فرما در میانگین دستمزد و استفاده از شاخص‌های تورم گسترده‌تر، تقریبا به‌طور کامل شکاف فوق را از بین می‌برد.

شورای امور جهانی خاورمیانه با تحلیل راهبرد کژکارکرد ترامپ در قبال ایران با اشاره به فشار حداکثری و نتایج حداقلی در دور اول ریاست‌جمهوری ترامپ این استدلال را مطرح کرده که دیپلماسی و نه اجبار، راهی برای روابط پایدار تهران و واشنگتن است. علم صالح،استاد دانشگاه ملی استرالیا و زکیه یزدان‌شناس،استاد دانشگاه تهران در این مطلب پیشرفت معنادار را در گرو تعامل دیپلماتیک بدون افزایش تحریم‌ها یا تهدید به زور عنوان کرده و معتقد هستند که رویکرد اعتمادساز گام به گام می‌تواند نگرانی‌های ایران را کاهش دهد و شروع معقولی برای آغاز مجدد مذاکرات هسته‌ای باشد.

روز گذشته، بازار دلار و سکه قله‌های تاریخی را در بازار داخلی ثبت کردند. مطابق گزارش‌ها قیمت سکه طلای طرح جدید ۷۳میلیون و ۶۵۵هزار تومان گزارش شد. همچنین قیمت دلار غیررسمی نیز به نیمه کانال ۸۸هزار تومان رسید. البته قیمت اسکناس دلار در مرکز مبادله حدود ۶۹هزار تومان شده است که نشان می‌دهد شکاف قیمتی دلار رسمی و غیررسمی افزایش یافته است. مهم‌ترین عامل افزایش دلار و سکه، انتظارات از تشدید سیاست‌های تحریمی آمریکا و کاهش درآمدهای ارزی در آینده است.