خبرنگار استانی «دنیای اقتصاد» گزارش می‌دهد؛
سریال آتش‌سوزی بازارهای بندرعباس
این سومین آتش‌سوزی در بازارهای بندرعباس طی کمتر از۲ ماه گذشته است. ۱۹ خرداد و ۱۷ تیر ۲آتش‌سوزی دیگر در بازار قدیم و مگامال هرمزگان رخ داده بود.
شعله‌های آتش به قشم و درگهان هم رسید. آتش‌سوزی‌های پی‌درپی در بازارهای قشم، از فاجعه تلخ پاییز گذشته در بازار قدیم تا آتش‌سوزی‌های اخیر در مجتمع نور درگهان و دودولفین قشم زنگ خطری جدی است که نشان می‌دهد هشدارهای پیشگیرانه جدی گرفته نشده‌اند.
فاجعه در انتظار بازارها
فرسودگی مغازه‌ها، نبود سیستم اعلام حریق، بی‌توجهی به نکات ایمنی، نداشتن بیمه اماکن تجاری، راهروهای تنگ، واقع شدن در کانون ترافیک، ازدحام همیشگی جمعیت و عدم امکان دسترسی سریع نیروهای امدادی به بخش‌های داخلی بازار بخشی از مسائلی است که می‌تواند بروز هر حادثه کوچکی در قلب تجاری بندرعباس و شهرهای دیگر استان به ویژه جزایر را به فاجعه‌ای جدی تبدیل کند. نبود خط ویژه برای عبور خودروهای امدادی در خیابان و در دسترس نبودن وسایل اطفای فوری آتش در محدوده بازار بندرعباس را نیز باید به سایر فاکتورهای خطر اضافه کرد.
اتحادیه‌های صنفی و سایر ابزارهای قانونی، باید کسبه را ملزم به اجرای تمهیدات ایمنی و بازبینی و استانداردسازی سیم‌کشی‌ها و انشعابات برق کند. تجهیز بازارهای قدیم هرمزگان از جمله بندرعباس به خاموش کننده، ایجاد راه‌های خروج اضطراری، سیستم آب‌رسانی مناسب و از همه مهم‌تر تجهیز این بازار به سیستم اعلام حریق در بروز حادثه یا کاهش خسارت بسیار موثر خواهد بود.
بازارها بدون نیروی آموزش دیده
وقایع تلخ آتش‌سوزی برای خود بازاریان هم بسیار گران تمام می‌شود. از سویی دیگر یکی از عوامل موثر در کاهش خسارت‌ها در آتش‌سوزی مراکز خرید و تجاری همچون مگامال هرمزگان نیروی انسانی آموزش دیده است که نگهبانان و سرایداران در این بازارها با نا آگاهی در خصوص مسائل ایمنی می‌توانند در گسترش آن تاثیرگذار بوده و حریق را دامن بزنند.
این در حالی است که کارشناسان آتش‌نشانی معتقدند که سرایداران و نگهبانان در این سراها در صورت آموزش می‌توانند در کاهش خسارت‌ها موثر باشند. بازارهای قدیمی هرمزگان که در بافت فرسوده شهرها هستند با وجود تراکم جمعیت و مغازه‌ها و وجود مواد اشتعال‌زا مانند پوشاک همیشه در معرض خطرند و هرچه زودتر باید اقدامی در جهت ایمن‌سازی این مکان‌ها انجام شود.
بازار فاقد تجهیزات ایمنی
نجم‌الدین فریدونی، رئیس آتش‌نشانی قشم، در خصوص آتش‌سوزی مرکز خرید نور درگهان می‌گوید: تاخیر در اعلام حادثه، چیدمان نامناسب کالاهای قابل اشتعال و نبود تجهیزات ایمنی، آتش را تسریع و مهار را سخت کرد. ۱۳۶ نیروی امدادی با ۱۲ خودروی آتش‌نشانی از ۵ نقطه استان به محل اعزام شدند.
در نهایت، ۷۶ باب مغازه به‌طور کامل در آتش سوخت، پنج خودرو و پنج موتورسیکلت نابود شدند و ۱۹۲ مغازه دیگر دچار دودگرفتگی شدند. این مجتمع، گرچه از سال ۱۳۹۰ پایان کار گرفته بود، اما تجهیزات ایمنی آن از مدت‌ها پیش غیرفعال یا ناکارآمد بوده است. دو اخطار رسمی در سال گذشته به مدیریت این مجتمع داده شده بود، اما هیچ اقدامی برای اصلاح وضعیت انجام نشد.
هشدارهای بی‌اثر
محمدامین لیاقت، رئیس سازمان آتش‌نشانی بندرعباس نیز در این باره تاکید می‌کند: بارها به مدیران بازارها هشدار داده‌ایم، ولی برخی از آنها به‌جای اصلاح، هشدارها را نادیده می‌گیرند. حتی برخی مجتمع‌ها بدون پایان‌کار و بدون تاییدیه ایمنی در حال فعالیت هستند.
وی با اشاره به تفاوت بازارهای سنتی و مدرن می‌گوید: متاسفانه حتی در مراکز جدید نیز نگهداری تجهیزات ایمنی به‌درستی انجام نمی‌شود. داشتن پایان‌کار ده سال پیش، امروز تضمینی برای ایمنی نیست.
لیاقت معتقد است: هر مجتمع تجاری باید دارای مسوول ایمنی (HSE) باشد که به‌صورت مداوم شرایط را بررسی کرده و آموزش‌های لازم را ارائه دهد. تاییدیه‌های ایمنی باید دوره‌ای تمدید شوند.
سرمایه‌گذاری در زیرساخت
مسعود محمدی، کارشناس سوانح نیز معتقد است: اگر این آتش‌سوزی‌ها در ساعات غیر کاری، به‌ویژه در شب رخ می‌داد، ابعاد فاجعه می‌توانست به مراتب گسترده‌تر باشد، فقدان نگهبانان یا عوامل انسانی در شب، تاخیر در کشف حریق و اطلاع‌رسانی و نبود سیستم‌های خودکار اطفای حریق، می‌توانست به خسارات مالی و حتی جانی سنگین منجر شود. این سناریو، هشداری جدی برای تمام مراکز تجاری است که همچنان به روش‌های سنتی در مدیریت ایمنی وابسته‌اند.
او می‌گوید: وقت آن رسیده که با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ایمنی و آموزش، از تکرار چنین حوادثی پیشگیری کنیم. کسبه، مسوولان و نهادهای نظارتی باید دست در دست هم دهند تا بازارهای ما نه‌تنها به عنوان مراکز اقتصادی، بلکه به عنوان محیط‌هایی امن و پایدار شناخته شوند.
غفلت در نظارت و آموزش
شعله‌های آتش در بندرعباس هفته‌ای نیست که گریبان کسبه را نگیرد و خسارت به بار نیاورد اما هنوز غفلت و بی‌توجهی حرف اول را می‌زند. این حوادث نتیجه سال‌ها غفلت در حوزه‌های ایمنی، نظارت، آموزش و عدم اخذ پایان‌کار است. باید هر چه زودتر در خصوص نظارت، ایمن‌سازی و آموزش نیروی انسانی شاغل در این بازارها اقدامی جدی انجام شود تا دیگر شاهد وقوع حادثه آتش‌سوزی در مراکز کسب و کار به ویژه بازارها و از بین رفتن سرمایه‌های مادی کسبه و سرمایه‌گذاران نباشیم.
