در چهار ماهه ابتدای ۱۴۰۴،درآمد لوازمخانگیها کاهش و سودآوری بهبود یافت؛
کالای قاچاق ؛ رقیب ناخوانده تولید داخلی
نفوذ کالای قاچاق که براساس آمارها در حال حاضر سهم بیش از ۳۰درصد در بازار لوازم خانگی ایران ایفا می‌کند، بزرگ‌ترین ریسک حال حاضر محصولات خانگی است. این موضوع تولیدکننده داخلی را متضرر کرده و اجازه توسعه از تولیدکنندگان را می‌گیرد. از طرفی وارداتی بودن مواد اولیه صنعت لوازم خانگی موجب می‌شود تا هرگونه جهش ارزی هزینه مضاعف بر دوش تولیدکنندگان لوازم خانگی بر جای بگذارد که این امر موجب فزونی هزینه‌های این صنعت کلیدی اقتصاد ایران خواهد شد. ارزیابی متغیرهای مالی این صنعت نشان می‌دهد که در چهار ماه نخست امسال میزان درآمد محصولات خانگی کاهشی ۴۸درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته را تجربه کرده است. علی‌رغم نزول درآمدی، از منظر سودآوری وضعیت لوازم خانگی‌ها مطلوب بوده است و در سال ۱۴۰۳ و همچنین بهار امسال به‌ترتیب ۷و ۲درصد حاشیه سود صنعت نسبت به میانگین تاریخی بهبود یافته است.
رکود درآمدی
ارزیابی میزان فروش صنعت لوازم خانگی نشان می‌دهد که در چند سال اخیر شتاب رشد درآمدی صنعت کاهش یافته است. درحالی‌که متوسط رشد درآمد صنعت لوازم خانگی طی 13سال گذشته به میزان 51درصد بوده، طی سال 1403 درآمد این صنعت با افزایش 30درصد به 43هزار و 697میلیارد تومان رسیده است. این به معنای کاهش 22درصد شتاب رشد درآمد سالانه محصولات خانگی است. در مقیاس فصلی طی سه‌ماهه ابتدایی سال جاری وضعیت درآمدی لوازم خانگی بسیار ضعیف بوده است.
در بهار سال جاری فروش لوازم خانگی‌ها با تقلیل 46درصدی نسبت به سه‌ماه اول سال گذشته به 5هزار و 96میلیارد تومان کاهش یافته است. از ابتدای سال جاری تا پایان تیر ماه نیز روند درآمدی شرکت‌های لوازم خانگی نزولی بوده است. در چهار ماه نخست امسال میزان فروش وسایل خانگی‌ها با افت 48درصد نسبت به مدت مشابه به 6هزار و 763میلیارد تومان کاهش یافته است. تمامی شرکت‌های تولیدکننده محصولات خانگی در چهار ماه نخست امسال با کاهش درآمد همراه شده‌اند. «لخزر» تنها تولیدکننده محصولات خانگی بورسی است که در سال جاری توانسته است میزان درآمد خود را 3درصد افزایش دهد.
بهبود متغیرهای سودآوری
ارزیابی روند متغیرهای سودآوری شرکت‌های لوازم خانگی نشان می‌دهد که به رغم نزول درآمد این صنعت، وضعیت سودآوری در دوره‌های گذشته بهبود خوبی را تجربه کرده است. طی 13سال اخیر میانگین حاشیه سود صنعت محصولات خانگی کشور به میزان 13درصد بوده است. در سال 1403 حاشیه سود لوازم خانگی‌ها به 20درصد افزایش یافته که این به معنای افزایش 7درصدی حاشیه سود صنعت در مقایسه با متوسط تاریخی است. این وضعیت مثبت در مقیاس فصلی نیز تداوم یافته است. طی بهار امسال حاشیه سود صنعت لوازم خانگی به میزان 21درصد به ثبت رسید که در مقایسه با متوسط تاریخی 2درصد بهبود یافته است. از میان تولیدکنندگان لوازم خانگی بورسی کشور، «لپارس» بهترین عملکرد را از منظر رشد متغیرهای سودآوری تجربه کرده است. در سال 1403 و همچنین بهار امسال حاشیه سود شرکت مذکور به‌ترتیب 39 و 56درصد به ثبت رسیده است.
صنعتی کلیدی در زندگی روزمره
صنعت لوازم خانگی به‌عنوان یکی از صنایع تولیدی پرحجم، نقش مهمی در تامین نیازهای داخلی دارد. شرکت‌های فعال در این حوزه شامل تولیدکنندگان یخچال، لباسشویی، تلویزیون، کولر آبی و سایر لوازم برقی کوچک و بزرگ هستند. در بورس تهران، نمادهایی مانند «لخزر»، «لبوتان»و «لسرما» از جمله شرکت‌های شناخته‌شده این صنعت محسوب می‌شوند. حجم معاملات و ارزش بازار شرکت‌های لوازم خانگی طی سال‌های اخیر روندی رو به رشد داشته است. از نظر عملکرد مالی، شرکت‌های فعال در صنعت لوازم خانگی توانسته‌اند با افزایش تولید و فروش، سودآوری مناسبی را ثبت کنند.
بررسی گزارش‌های مالی یک سال گذشته نشان می‌دهد که میانگین نسبت قیمت به سود هر سهم (P/E) شرکت‌های این صنعت حدود ۸ است. روند قیمت سهام شرکت‌های صنعت نیز طی دوره‌های اخیر با نوساناتی همراه بوده اما در کل مسیر صعودی را طی کرده است. عواملی همچون بهبود زنجیره تامین، افزایش تقاضای داخلی از جمله دلایل اصلی این رشد بوده‌اند.
رقابت سخت با چالش‌های بازار
با وجود این موفقیت‌ها، صنعت لوازم خانگی با چالش‌های جدی نیز روبه‌روست. یکی از مهم‌ترین مشکلات، نوسانات نرخ ارز است که تاثیر مستقیمی بر هزینه واردات قطعات و مواد اولیه دارد. با توجه به وابستگی نسبی به واردات قطعات، افزایش نرخ ارز هزینه‌های تولید را بالا برده و حاشیه سود شرکت‌ها را کاهش داده است. علاوه بر این، ورود کالاهای قاچاق به بازار لوازم خانگی، فشار رقابتی شدیدی را بر تولیدکنندگان داخلی وارد کرده است. برآوردها نشان می‌دهد که حدود ۳۰ تا ۳۵درصد از بازار لوازم خانگی کشور در اختیار کالاهای قاچاق است که به‌صورت غیررسمی وارد می‌شوند و قیمت‌های پایین‌تری نسبت به محصولات داخلی دارند. همچنین مشکلاتی نظیر تامین انرژی، هزینه‌های حمل‌ونقل، و محدودیت‌های دسترسی به تکنولوژی‌های جدید نیز از دیگر موانع توسعه این صنعت به شمار می‌روند.
افق روشن در دل چالش‌ها
با وجود چالش‌ها، صنعت لوازم خانگی در ایران فرصت‌های قابل‌توجهی برای رشد دارد. افزایش جمعیت و تغییر سبک زندگی، تقاضای پایدار برای انواع لوازم خانگی را تضمین می‌کند. علاوه بر این، دولت در سال‌های اخیر سیاست‌های حمایتی متعددی از جمله تسهیلات مالی و مشوق‌های صادراتی برای تولیدکنندگان در نظر گرفته که می‌تواند به توسعه این صنعت کمک کند. با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، تولیدکنندگان قادر خواهند بود سهم بازار داخلی و خارجی خود را افزایش دهند. پیش‌بینی می‌شود که با تداوم روند فعلی، بازار لوازم خانگی ایران تا سال ۱۴۱۲ به ارزشی بالغ بر 1.5میلیارد دلار برسد که نشان‌دهنده رشد پایدار و چشم‌انداز مثبت این صنعت است.
