به بهانه سرقت جام استقلال خوزستان
مراقب اعتبارتان باشید!
حالا در مردادماه امسال هم خبر می‌رسد جام قهرمانی استقلال خوزستان در لیگ پانزدهم (سال ۹۵) در این باشگاه ناپدیده شده و به سرقت رفته است؛ موضوعی عجیب و بحث‌برانگیز در فوتبال ایران که می‌توان به زوایای مختلف آن پرداخت.
مروری تاریخی؛ جام‌هایی که ناپدید شدند
در ایران ماجرای مفقود یا نابود شدن جام‌های قهرمانی محدود به فولاد یا استقلال خوزستان نیست. برخی دیگر از باشگاه‌ها از جمله استقلال و پرسپولیس نیز در سال‌های گذشته اعلام کرده‌اند برخی جام‌های‌شان ناپدید یا در اسباب‌کشی‌ها مفقود شده‌اند. البته جالب است بدانید در سطح بین‌المللی هم نمونه‌های معروفی از این دست وجود دارد که به مرور چند مورد از آنها می‌پردازیم.
۱۹۶۶ – جام‌جهانی ژول ریمه: پیش از برگزاری جام‌جهانی در انگلیس، این جام از یک نمایشگاه ربوده شد. پس از جست‌وجوی گسترده، سگی به‌نام «پیکلز» آن را در پارکی در لندن پیدا کرد!
۱۹۸۳ - جام قهرمانی کوپا لیبرتادورس: این جام که متعلق به تیم ایندیپندنته آرژانتین بود به سرقت رفت و دیگر هیچ‌گاه یافت نشد.
۲۰۱۸ - جام قهرمانی رئال مادرید در لیگ قهرمانان اروپا: این کاپ در حین انتقال به نمایشگاه هواداری ناپدید شد، هرچند بعدا پلیس آن را پیدا کرد و به جایگاهش بازگشت.
چرا این اتفاق می‌افتد؟
ناپدید شدن یا به سرقت رفتن جام‌های قهرمانی از کلکسیون باشگاه‌ها، اتفاقی زشت و ناخوشایند است که برای تیم قهرمان هم بسیار ناگوار خواهد بود، چرا که بخشی از خاطرات و نیز سند موفقیت‌های آن باشگاه ناپدید می‌شود. این که چرا چنین اتفاقی رخ می‌دهد، دلایلی دارد که بعضی از آنها را با هم مرور می‌کنیم.
- نبود سیستم آرشیو و موزه رسمی؛ بسیاری از باشگاه‌ها حتی مکانی امن برای نگهداری جوایز تاریخی خود ندارند که این موضوع طبیعتا امنیت جام‌ها را به خطر می‌اندازد.
- ضعف حفاظتی؛ استفاده از ویترین‌های شیشه‌ای ساده یا کمدهای قفل‌نشده.
- ارزش مادی بالای جام‌ها؛ برخی جام‌ها از فلزات گران‌بها ساخته شده‌اند و در بازار سیاه ارزش بالایی دارند.
- بی‌توجهی مدیران در دوره‌های انتقال و تغییر مالکیت باشگاه‌ها؛ برهه‌هایی که معمولا از خیلی چیزها غفلت می‌شود.
- نبود بیمه و سیستم پیگیری حقوقی رسمی؛ آنچه بازیابی جام‌های مفقوده را با مشکل مواجه می‌کند.
مایه اعتبار برند
از منظر اقتصادی و برندینگ، جام قهرمانی تنها یک شیء نیست، بلکه نماد اعتماد، اعتبار و افتخار باشگاه به شمار می‌آید. در باشگاه‌های معتبر، این جام همچنین به ابزار بازاریابی در فصول بعدی لیگ‌ها، گسترش تورهای هواداری و فروش محصولات تبلیغاتی تبدیل می‌شود. به عنوان مثال باشگاه بایرن‌مونیخ بیش از ۲۵ جام معتبر خود را در یک موزه اختصاصی در مونیخ نگهداری می‌کند که سالانه ده‌ها هزار بازدیدکننده دارد و از طریق فروش بلیت، سوغاتی و تبلیغات،میلیون‌ها یورو درآمدزایی دارد.
در ایران، تعداد باشگاه‌هایی که موزه رسمی دارند کمتر از ۵ مورد است. پرسپولیس، استقلال، سپاهان، تراکتور و ملوان نمونه‌هایی هستند که در حد مقدماتی موزه دارند. در مقابل در اروپا بیش از ۶۰٪ باشگاه‌های حرفه‌ای دارای موزه رسمی یا دیجیتال هستند. میانگین درآمد سالانه موزه‌های ورزشی در اروپا بین ۱ تا ۵میلیون یورو گزارش شده است.
