چند قاب از پشت پرده سینمای ایران

این کارگردان و تهیه‌کننده که در یک کارگاه انتقال تجربه کارگردانی صحبت می‌کرد، گفت: در هر فیلم کارگردان دو وظیفه عمده دارد که ۷۰ درصد آن مدیریت پروژه و ۳۰ درصد آن خلاقیت و نوآوری هنری است. کارگردان به عنوان مدیر یک اثر سینمایی است و دوستی کلامی، هدایت بازیگر، رابطه دوستانه با عوامل از جمله کارهایی است که یک کارگردان باید در پروژه سینمایی به آن توجه جدی داشته باشد و حتی در برخی موارد ذهن آدم‌ها را نیز بخواند.

اسعدیان با اشاره به اینکه کارگردان باید از ایده‌هایی که به او پیشنهاد می‌شود استقبال کند، افزود: ایده‌ای که به شما داده می‌شود باید در راستای فکر و نظر شما باشد. به طور مثال، در فیلم «مرد آفتابی» عبدالله اسکندری پیشنهادهای خوبی را برای چهره پردازی داد و من آن را پذیرفتم.

او نقش کارگردان در سینمای ایران را با نقش کارگردان در سینمای آمریکا متفاوت دانست و بیان کرد: سینمای آمریکا یک سینمای صنعتی است اما سینمای ایران بدین شکل نیست به همین دلیل کارگردان باید تطبیق پذیری بیشتری با شرایط و محیط ساخت فیلم داشته باشد. همچنین کارگردان باید حواسش به همه گروه باشد.

عیاری؛ نابغه سینما

او گفت: از نظر من کیانوش عیاری یکی از نوابغ سینمای ایران است. او سر صحنه فیلمبرداری بسیار سخت‌گیر است و زمانی که با عوامل و بازیگرانش صحبت می‌کنید اغلب می‌گویند با عیاری کار کردن سخت است اما وقتی فیلم‌های او اکران می‌شود متوجه می‌شوید که یکی از بهترین بازی بازیگران و حضور عوامل در فیلم‌های عیاری انجام شده است.

کارگردان «طلا و مس» بر امر اخلاقی در ساخت یک فیلم تاکید کرد و گفت: باید از مسائلی که باعث می‌شود اعضاء یک گروه فیلمسازی از یکدیگر دلخور شود جلوگیری شود و اجازه ندهید افراد در اتاق‌ها و لوکیشن پشت سر یکدیگر بدگویی کنند. همچنین در زمان ساخت یک فیلم مراقبت کنید تا حقوق دیگران پایمال نشود.

به طور مثال، در زمان ساخت فیلم «مرد آفتابی» پیش از من با محمدرضا اعلامی برای ساخت این فیلم صحبت شده بود و من اعلام کردم اگر قرار است این فیلم را بسازم باید اعلامی اعلام رضایت کند.

اسعدیان نقش کارگردان را در هدایت بازیگر و مدیریت صحنه و فیلمبرداری مهم دانست و توضیح داد: بدترین بازیگر در یک فیلم کسی است که در یک سکانس خوب، در یک سکانس متوسط و در یک سکانس ضعیف باشد. کارگردان باید مواظب باشد تا بازی بازیگران یک دست باشد و از یک لحن تبعیت کنند. مثلا، در هنگام ساخت فیلم «شوخی» ما با پرویز پرستویی سه، چهار لحن مختلف را آزمایش کردیم و بعد از آنکه به یک نتیجه واحد رسیدیم فیلمبرداری را آغاز کردیم.

او با اشاره به اینکه یک کارگردان باید تدوین بداند و با دوربین کاملا آشنا باشد گفت: اما توصیه من این است که در زمان تدوین، کارگردان در کنار تدوینگر حضور نداشته باشد زیرا به طور ذاتی کارگردان همه سکانس‌ها را دوست دارد و علاقه‌ای به حذف آنها ندارد درحالی‌که تدوینگر فقط به دنبال ساخت یک فیلم خوش ریتم است.

پیشنهاد گلاب آدینه

اسعدیان با اشاره به اینکه کارگردان نباید به دنبال ساخت یک اثر سینمایی به هر قیمتی باشد، گفت: من در طول ساخت فیلم‌هایم هم با بازیگران حرفه‌ای و هم با نابازیگرها همکاری کرده‌ام و در این میان از پیشنهادهای دیگران نیز استقبال کردم. به طور مثال، در هنگام ساخت فیلم «شوخی» بعد از آنکه متوجه شدیم پرویز پرستویی به مدت شش ماه به دلیل مشغله کاری نمی‌تواند در فیلمبرداری حضور پیدا کند به سراغ مهدی‌هاشمی رفتیم و خود او گفت که این نقش برای او مناسب نیست به همین دلیل شش ماه منتظر شدم تا پرویز پرستویی فرصت حضور در فیلم را پیدا کند و یا در هنگام ساخت فیلم «بوسیدن روی ماه» ابتدا قرار بود گلاب آدینه یکی از نقش‌های اصلی باشد اما خود گلاب پیشنهاد داد تا به جای بازیگر شناخته شده از دو بازیگر مسن استفاده کنیم.

او بر اهمیت آغاز ساخت یک اثر با فیلمنامه قوی تاکید کرد و گفت: فیلمنامه‌ای که نتواند قصه‌اش را جذاب و اصطلاحا پرضرب در ۱۰دقیقه ابتدایی شروع کند، قطعا نمی‌تواند مخاطب را جذب کند. باید در زمان نگارش فیلمنامه و هم خواندن آن بدانید که کدام بازیگر برای کدام نقش مناسب است.

اسعدیان یادآور شد: کارگردان زمانی‌ که فیلمنامه را می‌خواند بازیگران مورد نظرش درباره هر نقش در ذهنش نقش می‌بندد اما این نکته را هم باید در نظر داشته باشید که در انتخاب بازیگران همیشه اولین انتخاب بهترین انتخاب نیست. به طور مثال، اولین انتخاب من برای بازیگر نقش اول فیلم «طلا و مس» ترانه علیدوستی بود اما این همکاری میسر نشد و بعد دیدیم نگار جواهریان برای این نقش انتخاب مناسب‌تری است.

 کارگردان «شوخی» با اشاره به اینکه انتخاب بازیگر باید در جلوی کادر دوربین انجام شود، گفت: بعضی بازیگران تکنیکال مانند زنده یاد امین تارخ و بعضی بازیگران حسی مانند فرهاد اصلانی هستند و شما باید بدانید برای کدام نقش چه بازیگری مناسب است و چگونه باید هدایت شود و یکی از نکات مهم در انتخاب بازیگران صدا و فن بیان است.

او به نقش آموزش در سینما و تئاتر اشاره کرد و گفت: ورود به بازار سینما و حضور در فیلم‌ها بسیار سخت است. سالانه بین ۶۰۰ الی ۷۰۰ نفر از دانشکده‌های مختلف هنری فارغ التحصیل می‌شوند درحالی‌که تعداد آثار سینمایی و فیلم‌هایی که تولید می‌شود بسیار محدود است و امکان جذب این تعداد فارغ التحصیل وجود ندارد.