چهکسانی نمی‌خواهند صنعت فیلمسازی توسعه پیدا کند؟
داستان ناترازی در سینما
در این نشست موضوع عدم توسعه سینمای ایران مورد بحث قرار گرفت و سیدجمال ساداتیان تهیه کننده گفت: من از سال ۱۳۷۸ وارد سینما شدم که قریب به ۳۰ سال می‌شود؛ در این مدت هیچ برنامه‌ای تاکنون در سینما ندیده‌ام که بگویم تهیه‌کننده باید خود را با آن تنظیم کند. در هیچ دهه‌ای چنین چیزی را ندیدم. ما هر سال در کشور یک سری طرح‌های اقتصادی تعریف می‌کنیم اما اغلب نمی‌توانیم آن را اجرا کنیم و اهدافمان محقق نمی‌شود چراکه بسترهای لازم آن فراهم نیست. من به یاد ندارم که هیچ زمان گفته باشیم سرعت رشد در سینما ۲ یا ۵درصد باید باشد یا هست.
این تهیه‌کننده سینما گفت: به همین دلیل است که هر مدیر جدیدی منصوب می‌شود، می‌گوید قبلی خراب کرده است و من می‌خواهم آن را درست کنم پس ریل جدید می‌گذارم. اینکه این ریل جدید قرار است ما را به کجا برساند را هم نمی‌دانیم!
تهیه‌کننده فیلم «زن و بچه» به کارگردانی سعید روستایی گفت: برای ساخت فیلم «زن و بچه» پنج ماه پله‌های وزارت ارشاد دولت قبل را بالا و پایین کردیم و در آخر صراحتا به ما گفتند مجوز ساخت این فیلم را به شما نمی‌دهیم. اما یک ماه بعد دولت جدید روی کار آمد و بسیار از ما استقبال و از فیلمنامه تعریف کرد. پس از آن فیلم به جشنواره کن راه یافت و با نواقص و نقدهای کم و زیادی که پیرامون آن هست، بخشی از جامعه هم امروز آن را دوست دارد.
این فرصت پس از پنج سال برای کشور به وجود آمد که بتواند در جشنواره کن حضور داشته باشد و از کیان سینمای ایران دفاع کند. اما نکته این است که این فیلمنامه بر چه اساس و با چه معیاری ابتدا رد و سپس پذیرفته شد؟ تصور من این است که معاونت سینمایی هم فردی عمل می‌کند. در مواجهه با فیلمنامه‌ای شبیه «زن و بچه» در اظهارات تنها یک کلمه کلی به اسم سیاه‌نمایی وجود دارد.
سجاد نوروزی مدیر سینما آزادی نیز در این مراسم با اشاره به اینکه ما دچار یک لوپ توسعه نیافتگی شده‌ایم، گفت: این لوپ توسعه نیافتگی را حال حاضر در ناترازی آب و برق و گاز می‌بینیم که تئوریسین‌های توسعه از آن به‌عنوان سیاهچاله توسعه نیافتگی یاد می‌کنند. یعنی وقتی دچار خطای ادراکی شویم و بر پایه آن عملیاتی را برنامه‌ریزی کنیم، برنامه هر چقدر جلو می‌رود، خطاهای خود را نشان می‌دهد اما ما سعی می‌کنیم با مسکنی آن را ترمیم کنیم و به حیات خود ادامه می‌دهیم تا زمانی که ناترازی آشکار می‌شود.
او ادامه داد: حالا اگر همین خطای ادراکی را برای سینما در نظر بگیریم باعث می‌شود تا فکر کنیم اگر حرفی منتقدانه گوشه یک فیلم باشد به زیان و خسران امنیت ملی می‌انجامد. اما واقعا فیلمی در ایران نبوده است که پس اکران به اصطلاح شری درست کرده باشد.
در تایید این نکته، ساداتیان با بیان اینکه مشکل توقیف فیلم «به رنگ ارغوان» پنج سال طول کشید تا امکان اکران به‌دست بیاورد، تصریح کرد: زمانی که قرار شد بالاخره فیلم اکران شود، یک سری گفتند ممکن است پس از اکران فیلم مردم شعار بدهند! به همین دلیل تا مدتی تعدادی افراد لباس شخصی هنگام اکران فیلم در سالن‌ها می‌نشستند تا ببیند اگر مردم واکنشی نشان دادند، چه کنند! اما بعد دیدند مردم بسیار راحت فیلمشان را می‌بینند و می‌روند.
نوروزی ادامه داد: دقیقا نکته همین است وقتی بنیاد چیزی را بر اساس خطای ادراکی می‌گذاریم و بعد شبه‌کمپانی‌هایی را درست می‌کنیم که از کارکرد اصلی خود خارج شده و باعث می‌شود سینمای ایران سیاست را رها نکند. یعنی بعضی از فعالانی که در این حوزه هستند برای اینکه بتوانند کار خود را پیش ببرند ممکن است در جاهایی دست به دامن حکومت شوند و بعد وارد یک کنشگری شوند که تعادل را بر هم بزند.
او تاکید کرد: نتیجه این می‌شود که ما امروزه صنف به معنای واقعی نداریم و کارکردهای ممیزی، رگولاتوری و تنظیم‌گری شما برای اینکه بتوانیم جریان محتوایی ایجاد کنیم، کمرنگ شده و به یک نهاد فربه تبدیل شده است که مساله اول آن تامین حقوق، اضافه کاری و پاداشی است که باید به کارمندانش بدهد و اساساً از کارکردهای بنیادی خود فاصله گرفته است.
این سینمادار با اشاره به مصادیق دیگری از خطای ادراکی در مسوولان، گفت: کار به جایی رسیده است که نماینده مجلسی در یک سخنرانی شگفت‌آور می‌گوید آقای وزیر فیلم‌های شما در این شش الی یک سال اخیر، باعث افزایش طلاق در جامعه ما شده است!
نوروزی ادامه داد: بخش خصوصی هم به بخش دولتی تاسی کرده که متشکل از محافل ذی‌نفوذ و محافل ذی‌نفع است که سود آنها در توسعه نیافتگی سینماست و اگر این سینما در چارچوب تولید و توزیع به یک ساختار مناسب و استاندارد برسد و در حقیقت به نقطه‌ای از توسعه یافتگی برسد، ۵۰ درصد سینمای ایران بیکار می‌شوند پس برخی نمی‌خواهند به توسعه یافتگی برسیم، از جمله بخش خصوصی.
چطور می‌توان ۲۰سال تهیه‌کننده بود و فیلم ساخت اما فروشی نکرد؟ شما یک نفر سرمایه‌گذار از خارج سینما مثال بزنید که آمده و داخل سینما مانده باشد. حتی یک نفر در بخش خصوصی نداریم که فیلمی کار کرده باشد و بلایی سرش نیامده باشد و در این سینما بماند.
در این نشست، مهدی کرم‌پور دبیر شورای صنفی نمایش عنوان کرد که باید بلیت شناور را اجرایی کنیم و به زودی این کار انجام خواهد شد، گفت: ما بلیت را در ۴ قیمت خواهیم داشت. صبح‌ها برای دانشجویان، یک روز نیم‌بها، پایان هفته و قیمت سانس‌های معمولی خواهیم داشت.
کرم‌پور گفت: نگهداری این وضعیت برای یکسری از افراد سود دارد. ما چرا توسعه پیدا نمی‌کنیم؟ چون یکسری افراد ضد توسعه هستند و نگهداری این وضعیت برایشان سودآور است.
ما هیچ نهادی در ایران نداریم که حافظ حقوق مخاطبان باشد. برای مثال برخی سینماداران پروژکتور D خود را خاموش می‌کنند. یا وقتی در پلتفرم‌های دنیا به نتفلیکس ۷ دلار پول می‌دهید به شما تبلیغات نشان نمی‌دهند. شما امروز به پلتفرم‌های داخلی پول می‌دهید تبلیغات هم می‌بینید، پول اشتراک و بسته اینترنت نیز از شما می‌گیرد! یک نفر در این کشور نمی‌گوید ضامن حقوق مخاطب کیست؟
