رهبران اروپایی همراه با زلنسکی با رئیس‌جمهور آمریکا دیدار کردند؛
تعیین سرنوشت اوکراین در کاخ‌سفید
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، این بار نه به تنهایی که در قامت رهبر یک جبهه متحد و همراه با صفی از نخست‌وزیران و رؤسای‌جمهور اروپا وارد واشنگتن شد. این اولین بار در تاریخ معاصر است که 7رهبر اروپایی (فرانسه، آلمان، بریتانیا، ایتالیا، فنلاند، اوکراین و رئیس کمیسیون اروپا) در کاخ سفید حضور می‌یابند. کاترینا ماترنووا، سفیر اتحادیه اروپا در اوکراین حضور این رهبران در نشست واشنگتن را «پیامی روشن از وحدت و قاطعیت اروپا در حمایت از اوکراین» دانست. هدف این «صف محافظ» اروپایی دو چیز بود: نخست، تضمین بقای اوکراین به‌عنوان یک کشور «قابل دفاع و پایدار» و دوم، جلوگیری از فروپاشی اتحاد دو سوی آتلانتیک که با چرخش‌های ناگهانی دونالد ترامپ در معرض تهدیدی جدی قرار گرفته است. به گزارش سی‌ان‌ان، مارک روته، دبیرکل ناتو، اولین رهبری بود که وارد کاخ سفید شد. پس از او استارمر (نخست‌وزیر بریتانیا)، مکرون (رئیس‌جمهور فرانسه)، مرتس (صدراعظم المان)، ملونی (نخست‌وزیر ایتالیا)، استاب (رئیس‌جمهور فنلاند)، زلنسکی (رئیس‌جمهور اوکراین) و فون‌درلاین (رئیس کمیسیون اروپا) وارد کاخ سفید شدند و مورد استقبال ترامپ قرار گرفتند.
تحولات پیش از نشست
به گزارش الجزیره، پیش از نشست دیروز در کاخ سفید، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با افزایش فشار بر اوکراین شمشیر را از رو بست و اعلام کرد که ولودیمیر زلنسکی می‌تواند جنگ را «تقریبا فورا» پایان دهد. ترامپ در پلتفرم اجتماعی «تروث سوشیال»، خطوط قرمز هرگونه توافق را مشخص کرد: «بازگشت کریمه که اوباما ۱۲سال پیش بدون شلیک یک گلوله واگذار کرد و عضویت اوکراین در ناتو، روی میز نخواهد بود.» این اولتیماتوم عمومی در حالی صادر شد که زلنسکی این بار با حمایت آشکار متحدان اروپایی خود وارد واشنگتن شد. رهبران اروپایی زلنسکی را همراهی می‌کردند تا از یک توافق یک‌جانبه به نفع روسیه جلوگیری کنند و همچنین مانع از این شوند که ترامپ رفتاری توهین‌آمیز همچون گذشته نشان دهد. مکرون گفت: «اگر امروز در برابر روسیه ضعف نشان دهیم، زمینه را برای درگیری‌های آینده فراهم می‌کنیم.» زلنسکی در پلتفرم ایکس تاکید کرد که امتیازدهی‌های گذشته تنها به تجاوز بیشتر روسیه منجر شده است. او نوشت: «صلح باید پایدار باشد، نه مانند سال‌های گذشته که اوکراین مجبور شد کریمه و بخشی از دونباس را واگذار کند و پوتین از آن به‌عنوان سکوی پرتابی برای حمله جدید استفاده کرد. یا مثل زمانی که اوکراین به اصطلاح تضمین‌های امنیتی در سال 1994 دریافت کرد که تاثیری نداشتند.»
با این حال، بزرگ‌ترین روزنه امید در پیشنهاد امنیتی آمریکا نهفته بود. استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ایالات متحده فاش کرد که در دیدار آلاسکا، ولادیمیر پوتین با ارائه یک تضمین امنیتی «شبیه ماده ۵ ناتو» به اوکراین موافقت کرده است. این تحولات دیپلماتیک در حالی رخ می‌دهد که روسیه در میدان نبرد دست بالا را دارد. نیروهای روسی اخیرا با پیشروی حدود ۱۰ مایلی، بخشی از خطوط دفاعی اوکراین در منطقه دونباس را شکسته و با وجود تلفات سنگین، با تکیه بر برتری جمعیتی خود، توان بازسازی نیروهایشان را دارند.
ورود زلنسکی در کنار رهبران اروپا پیامی روشن به دولت ترامپ بود. به گزارش نیویورک‌تایمز و به نقل از منابع دیپلماتیک اروپایی، نگرانی اصلی این هیات، جلوگیری از تکرار صحنه تحقیرآمیز دیدار قبلی در کاخ سفید بود. در آن نشست، ترامپ در مقابل دوربین‌ها زلنسکی را توبیخ کرد و گفت: «تو برگ برنده‌ای در دست نداری» و عملا از او خواسته بود در برابر قدرت برتر روسیه تسلیم شود. اروپایی‌ها این‌بار مصمم بودند تا اطمینان یابند که ترامپ بیش از حد به سمت مسکو متمایل نشده و زلنسکی را برای پذیرش توافقی که می‌تواند بذر فروپاشی اوکراین را در آینده بکارد، تحت فشار قرار نخواهد داد. این دیدار در شرایطی برگزار شد که یک شکاف استراتژیک عمیق میان واشنگتن و پایتخت‌های اروپایی وجود داشت. جمعه 24 مرداد پس از دیدار با پوتین در آلاسکا، ترامپ ناگهان موضع مشترک غرب مبنی بر لزوم «آتش‌بس پیش از مذاکره بر سر صلح» را کنار گذاشت و با دیدگاه رهبر روسیه همسو شد.
این چرخش، اروپا را شوکه کرد. تحلیلگران معتقدند این تغییر موضع در بدترین زمان ممکن رخ داد؛ چراکه با پیشروی‌های اخیر ارتش روسیه در میدان نبرد، ولادیمیر پوتین دیگر علاقه‌ای به آتش‌بس ندارد و با احساس دست بالا در جنگ، به دنبال تحمیل شرایط خود است. این وضعیت، هدف دیرینه پوتین یعنی ایجاد شکاف در ناتو را بیش از هر زمان دیگری در دسترس قرار داده است. هدف اصلی هیات اروپایی، وادار کردن ترامپ به ارائه «تضمین‌های امنیتی مشخص و ملموس» برای اوکراین است.
بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز، قانون اساسی اوکراین واگذاری خاک بدون همه‌پرسی را منع کرده و یک نظرسنجی اخیر نشان می‌دهد که ۷۸درصد اوکراینی‌ها با چنین معامله‌ای مخالفند. علاوه بر این، واگذاری این منطقه یک شکست استراتژیک بزرگ خواهد بود. به گزارش نیویورک‌تایمز، شهرهای کلیدی مانند کراماتورسک و اسلوویانسک در دونتسک که هنوز تحت کنترل اوکراین هستند، به عنوان مراکز فرماندهی نظامی و از مستحکم‌ترین خطوط دفاعی این کشور عمل می‌کنند. دیوید شیمر، مقام سابق کاخ سفید، هشدار می‌دهد که واگذاری این سنگرها «به روسیه موقعیت بسیار بهتری برای حمله مجدد در آینده می‌دهد.»
اروپا؛ از نمایش اتحاد تا مهار یک متحد
حضور رهبران اروپا در کنار زلنسکی، استراتژی دفاعی غرب را از حالت انفعالی به فعال تغییر داده است. این «صف محافظ» دیگر تنها برای حمایت از اوکراین نیست، بلکه برای مهار یک متحد غیرقابل پیش‌بینی یعنی ایالات متحده طراحی شده است. اروپا دریافته است که در برابر منطق معامله‌گرانه ترامپ، استدلال‌های اخلاقی و استراتژیک به تنهایی کافی نیست.
راهبرد «تعهد مالی در برابر سلاح» نشان می‌دهد که اروپا حاضر است برای حفظ امنیت خود و انسجام غرب، دست به جیب شود و معادلات را تغییر دهد. چرخش ترامپ به سمت موضع پوتین، این پرسش سی‌ان‌ان را که «آمریکا در کدام سمت ایستاده است؟» به یک واقعیت تلخ نزدیک کرد. با نادیده گرفتن لزوم آتش‌بس در شرایطی که روسیه در حال پیشروی است، ترامپ عملا از نقش میانجی بی‌طرف فاصله گرفته و به عاملی تبدیل شده که می‌تواند دستاوردهای نظامی روسیه را تثبیت کند. این اقدام، نه تنها به پوتین برای ادامه جنگ چراغ سبز نشان می‌دهد، بلکه اعتبار آمریکا به عنوان لنگر امنیت غرب را به شدت زیر سوال می‌برد.
دیپلماسی اروپا در این بحران، نمونه‌ای از تلاش برای مدیریت یک شریک قدرتمند اما نامطمئن است. بیانیه پیش‌دستانه بریتانیا و تاکید مداوم بر «تعهدات» ترامپ، راهبردی برای «قفل کردن» او در یک موضع مشخص بود. در جهانی که یک توییت می‌تواند سیاست خارجی را دگرگون کند، اروپایی‌ها در تلاشند تا با ایجاد تعهدات علنی و ثبت آنها در بیانیه‌های رسمی، هزینه سیاسی عدول از این وعده‌ها را برای ترامپ افزایش دهند. این یک نبرد بر سر روایت‌ها و کلمات است که می‌تواند به اندازه نبرد در میدان جنگ، سرنوشت‌ساز باشد. نشست کاخ سفید بیش از آنکه مذاکره‌ای برای صلح در اوکراین باشد، به میدانی برای بازتعریف قدرت و مسوولیت در بلوک غرب تبدیل شده است. اروپا با در دست گرفتن ابتکار عمل و ارائه یک راهبرد مشخص مالی-امنیتی، تلاش می‌کند تا خلأ ناشی از چرخش‌های ترامپ را پر کند. موفقیت یا شکست این راهبرد نه تنها آینده اوکراین، بلکه میزان انسجام ناتو و توانایی غرب برای مقابله با چالش‌های آتی را مشخص خواهد کرد.
