پزشکیان و پاشینیان پس از توافق صلح جمهوری آذربایجان و ارمنستان گفتوگو کردند؛
تاکید ایران بر مسیر صلح در قفقاز
چهار روز پیش رهبران ارمنستان و جمهوری آذربایجان توافقی را در کاخ سفید برای پایان دادن به بیش از سه دهه درگیری میان خود امضا کردند. براساس این توافق قرار است «دالان زنگزور» با نام جدید «دالان ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» شکل بگیرد. گذرگاهی که مطابق توافق موجود با مدیریت و سرمایه‌گذاری آمریکا اداره خواهد شد و به جمهوری آذربایجان اجازه می‌دهد به بخش دیگری از خاک خود یعنی «نخجوان» از مسیر ارمنستان دسترسی کامل داشته باشد. منتقدان بر این نظرند که ایجاد این «کریدور» توازن ژئوپلیتیک منطقه را دگرگون خواهد کرد و تنش تازه‌ای را میان کشورهای همجوار با عنوان «جنگ کریدورها» به راه خواهد انداخت.
منتقدان در ایران نیز بر این نظرند که هدف از ایجاد این گذرگاه در نهایت کنار گذاشتن ایران، روسیه و حتی چین از مسیرهای حیاتی ترانزیت است. ایران در تمام سال‌های گذشته نگران راه‌اندازی این کریدور بود که می‌تواند منجر به قطع ارتباط زمینی کشورمان با ارمنستان و اروپا شود. حالا با توافق روز جمعه میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان در کاخ سفید، منتقدان بر این باورند که این نگرانی سرانجام به حقیقت پیوسته است. با این حال مسعود پزشکیان رئیس‌جمهوری و عباس عراقچی وزیر امورخارجه نظر دیگری در مورد این توافق دارند. آنها بر این نظرند که در توافق مذکور خواسته‌های ایران رعایت شده و در بیانیه مشترک جمهوری آذربایجان و ارمنستان به عناصر مورد توجه ایران احترام گذاشته شده است.
در همین راستا رئیس‌جمهوری، روز یکشنبه در حاشیه حیاط دولت در پاسخ به سوالی در ارتباط با کریدور زنگزور، تصریح کرد: در خصوص این کریدور باید بگویم این کریدور آن چیزی نیست که در خبرها بزرگ‌نمایی شده است و طبق آنچه وزیر خارجه مطرح کرده است، خواسته‌های جمهوری اسلامی ایران رعایت شده است. چارچوب حفظ تمامیت ارضی، ایجاد ارتباط ما به اروپا و بسته نشدن راه ایران با شمال که مدنظر نظام بوده است، در آن دیده شده است؛ فقط دغدغه‌ای که وجود دارد این است که یک شرکت آمریکایی با شرکت ارمنستان می‌خواهند این راه را بسازند.»
از سوی دیگر عباس عراقچی وزیر امورخارجه نیز روز یکشنبه در جمع خبرنگاران در این خصوص با بیان اینکه در خصوص زنگزور مکررا با ارمنستان و جمهوری آذربایجان صحبت داشتیم، گفت: ما از هر صلحی بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان استقبال می‌کنیم. ما خواهان حفظ حاکمیت کامل تمام کشورهای منطقه بر سرزمین خودشان هستیم و از تمامیت ارضی همه کشورهای منطقه دفاع می‌کنیم. به گزارش فرارو، وی افزود: هرگونه تغییر در مرزهای بین‌المللی را نمی‌پذیریم. در بیانیه مشترک جمهوری آذربایجان و ارمنستان نیز به این عناصر توجه و احترام گذاشته شده است.
عراقچی با تاکید بر اینکه بحث کریدور کاملا کنار رفته و اکنون بحث جاده ترانزیتی تحت حاکمیت ارمنستان است، اظهار کرد: ما نگرانی خود را داریم و همان‌طور که در بیانیه وزارت خارجه آمده هرگونه حضور خارجی در منطقه می‌تواند تبعات منفی برای صلح و ثبات منطقه داشته باشد که ما با دو کشور همواره مطرح کرده‌ایم. درهمین ارتباط اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز دیروز در یک نشست خبری با بیان اینکه ما معتقدیم این موافقت‌نامه صلح می‌تواند نقطه عطفی در تثبیت صلح و ثبات در قفقاز جنوبی باشد، گفت: منطقه قفقاز مشخصا قفقاز جنوبی برای ایران ارزش بالایی از جهات مختلف سیاسی و ژئوپلیتیک دارد و طبیعی است که ما در روندهای مربوط به تحولات آن دخیل هستیم.
به گزارش میزان، وی تصریح کرد: ما همواره از رفع انسداد و گسترش مسیرهای مواصلاتی به‌عنوان راهی برای بهبود وضعیت اقتصادی استقبال کرده‌ایم، اما تاکید کردیم که اقدام در این زمینه نباید حقوق و مرزهای بین‌المللی را نقض کند؛ این موضع ثابت ماست و باکو و ایروان به خوبی از آن مطلع هستند. بقایی همچنین از رایزنی‌های سطح بالایی میان مقام‌های جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان خبرداد تا تهران دقیق‌تر در جریان ماوقع قرار بگیرید و در صورت لزوم، ملاحظات و نگرانی‌هایمان را با آنها در میان بگذاریم. اشاره او به گفت‌وگوی تلفنی دیروز مسعود پزشکیان با نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان و سفر امروز معاون وزیر خارجه ارمنستان به ایران بود.
تاکید ارمنستان بر رعایت منافع ایران
در این گفت‌وگوی تلفنی نخست‌وزیر ارمنستان، گزارش مبسوطی از روند امضای یادداشت تفاهم صلح اخیر بین این کشور و جمهوری آذربایجان ارائه کرد و ابعاد مختلف پروژه راه‌گذر مواصلاتی قفقاز را برای پزشکیان تشریح کرد. پزشکیان نیز در این گفت‌وگوی تلفنی از نخست‌وزیر ارمنستان خواست تا نسبت به اینکه راه‌گذر قفقاز مسیر صلح است و نه ابزار سلطه بیگانگان اطمینان حاصل کند. پاشینیان ضمن تشکر از مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران و دولت چهاردهم در حفظ همگرایی میان کشورهای منطقه تصریح کرد: ما هیچ توافقی را به امضا نمی‌رسانیم مگر آنکه از رعایت منافع، ملاحظات و حساسیت‌های کشور دوست و همسایه ایران اطمینان کامل حاصل شود.
به گزارش ایسنا، وی با تاکید بر اینکه روابط و همکاری با جمهوری اسلامی ایران برای ارمنستان از جایگاه خاص و ممتازی برخوردار است، تصریح کرد: ارمنستان روابط خود با ایران را راهبردی می‌داند و تمامی تصمیمات و اقدامات مهم با مشورت و هماهنگی دوجانبه اتخاذ خواهد شد. ما شفافیت و صداقت را به عنوان اصول بنیادین در این روابط قرار داده‌ایم و این رویکرد همواره پایدار خواهد بود.
هشدار پزشکیان در مورد اهداف احتمالی آمریکا
پزشکیان نیز در این گفت‌وگوی تلفنی با اشاره به توافق اجرای پروژه راه‌گذر مواصلاتی در منطقه قفقاز با مشارکت آمریکا، بر حفظ حاکمیت ارمنستان در این زمینه و عدم دخالت هرگونه نیروی نظامی و امنیتی در قالب اجرای این پروژه، هشدار داد. رئیس‌جمهور همچنین خواستار هوشیاری و مراقبت ویژه در قبال اقدامات احتمالی طرف آمریکایی که ممکن است تحت پوشش سرمایه‌گذاری اقتصادی و ادعای تامین صلح، اهداف سلطه‌طلبانه‌ای را در منطقه قفقاز دنبال کند، شد.
رئیس‌جمهور با تاکید بر ارزشمندی و اهمیت روابط همسایگی به ویژه میان ایران، آذربایجان و ارمنستان، استمرار و تحکیم این روابط را منوط به مراقبت، هماهنگی، همدلی و اجتناب از هرگونه مداخلات بیگانه دانست و اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران همواره منافع مشترک در روابط منطقه‌ای، به ویژه با همسایگان را در اولویت قرار داده و یقین دارد این نگرش و رویکرد، در میان کشورهای همجوار نیز به عنوان اولویتی اساسی تلقی خواهد شد. نخست‌وزیر ارمنستان دیروز با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه هم در یک گفت‌وگوی تلفنی به بیان جزئیات و اطلاعات درباره نتایج دیدارش با دونالد ترامپ و الهام علی‌اف، روسای جمهور آمریکا و جمهوری آذربایجان در کاخ سفید پرداخت.
سفر مقام ارشد ارمنستان به تهران
در همین حال قرار است در ادامه رایزنی‌های دیپلماتیک میان ایران و ارمنستان، امروز «واهان گوستانیان»، معاون وزیر امور خارجه جمهوری ارمنستان و هماهنگ‌کننده روابط دوجانبه با ایران، به تهران سفر کند و نگرانی‌های ایران را در مورد کریدور زنگزور برطرف کند. تاکنون مقامات ارشد ایران در سخنانی در خصوص ایجاد «کریدور زنگزور»، نسبت به هرگونه تغییر مرزهای ایران، برهم زدن ثبات و توازن ژئوپلیتیک منطقه و تشدید تنش‌ها در منطقه قفقاز هشدار داده و اعلام کرده‌اند که ایران از کنار این موضوع به راحتی نخواهد گذشت. در این میان برخی نیز همچون عباس موسوی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان خواستار تقویت و اجرای سریع کریدور ایران که از خاک کشورمان بگذرد شده‌اند. همزمان روز گذشته کمیسیون امنیت ملی جلسه‌ای را در این باره با حضور مسوولان امر برگزار کرد.
