کاهش حاشیه سود شرکت‌ها
اما در ادامه و با انتشار اخباری مبنی بر عدم پیشرفت مذاکرات هسته‌ای، شاهد فروکش کردن تقاضا در معاملات سهام و کاهش خوش‌بینی در خصوص ادامه روند صعودی بازار بودیم و در ادامه راه شروع غیرمترقبه جنگ تحمیلی ۱۲روزه و افزایش نگرانی‌ها، باعث افت قابل‌توجه شاخص کل بورس و خروج قابل‌توجه نقدینگی حقیقی از بازار سهام شد. در ادامه سعی شده در خصوص پیش‌بینی بازار سرمایه در ادامه سال جاری بر‌اساس تحلیل متغیرهای مهم و تاثیرگذار، موارد بااهمیت ارائه شود.
مقایسه بورس با اوراق درآمدثابت
در‌حال‌حاضر نسبت P/E شرکت‌های بورس و فرابورس در محدوده ۵.۴ واحد بوده که این نسبت از سال ۹۴ به بعد کمترین نسبت P/E تاریخی در بازار ایران محسوب می‌شود. به‌رغم اینکه محدوده فعلی این نسبت برای سرمایه‌گذاری جذاب بوده و منکر این قضیه نمی‌توان شد، اما بهتر است که مقادیر این نسبت را در کنار سایر عوامل موثر بر بازار، مثل نرخ بهره بدون ریسک (نرخ سود اوراق اخزا)، وضعیت سیاسی و نظامی در منطقه به همراه تشدید ناترازی‌های انرژی و وضعیت رکود حاکم بر کسبوکارهای بزرگ و کوچک را دید.
به علت سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی، رشد کسری بودجه و رشد کسری تراز تجاری در سال ۱۴۰۳، افزایش قابل‌توجه نرخ سود اوراق درآمدثابت و سپرده بانکی یا به عبارت دیگر افزایش نرخ تمام‌شده پول (نرخ بهره) در اقتصاد کشور نمایان شده و این موضوع منجر به تضمین بازدهی بدون ریسک ۳۶درصدی توسط صندوق‌های درآمدثابت در سال جاری شده است. متاسفانه به علت بالابودن انتظارات تورمی توسط فعالان اقتصادی و همچنین به علت افزایش قابل‌توجه مبلغ انتشار اوراق دولتی در سال جاری نسبت به سال قبل، احتمال کاهش نرخ سود اوراق اخزا - که نمایانگر نرخ سود بدون ریسک است - به کمتر از محدوده ۳۰درصد در سال جاری دور از انتظار به نظر می‌رسد. همین موضوع از جذابیت نسبی سهام حتی در محدوده P/E پایین فعلی نسبت به اوراق درآمدثابت خواهد کاست.
از سوی دیگر شرایط سیاسی و بین‌المللی به همراه تنش‌های نظامی و مشکلات مرتبط به ناترازی‌های انرژی منتهی به تعطیلی کسبوکارهای بزرگ و کوچک شده و درآمد و سودآوری شرکت‌های بورسی را کاهش داده است. بنابراین با توجه به موارد مذکور، سرمایه‌گذاران به صورت محتاطانه‌تر به روند P/E بورس نگاه خواهند کرد.
تحلیل نرخ ارز
همواره در سال‌های اخیر افزایش قابل‌توجه نرخ ارز در بازار آزاد و با یک تاخیر زمانی افزایش نرخ ارز مورد تایید بانک مرکزی، منتهی به افزایش سود برآوردی شرکت‌های بورسی و تقویت سمت تقاضا در بازار سهام بوده است. پیش‌بینی می‌شود در شش‌ماهه دوم سال جاری و با توجه به افزایش فشارهای بین‌المللی پیرامون تهدید به فعال‌سازی مکانیسم ماشه و احتمال کاهش صادرات نفت و گاز، کسری بودجه دولت افزایش و توان کنترل نرخ ارز در بازار آزاد و سامانه توافقی مرکز مبادله توسط بانک مرکزی کاهش یابد. لازم به ذکر است که شرایط در سال جاری به علت ریسک‌های بین‌المللی، سیاسی و موضوعات نظامی متفاوت‌تر از سال‌های قبل بوده و لزوما هر جهش نرخ ارزی به‌تنهایی نمی‌تواند باعث افزایش تقاضا در بازار سهام شود؛ چرا که در‌حال‌حاضر ثبات اقتصادی و امنیتی و همچنین ناترازی‌های موجود که موثر بر کاهش حجم فعالیت شرکت‌های بورسی بوده، دغدغه اصلی سرمایه‌گذاران خواهد بود.
تحلیل حاشیه سود خالص شرکت‌ها
متاسفانه حاشیه سود خالص شرکت‌های بورسی از محدوده ۲۱درصد در سال ۱۴۰۰ به محدوده ۱۲درصد در سال ۱۴۰۳ رسیده است. علت اصلی این موضوع کاهش تجارت بین‌المللی، تشدید سرکوب نرخ ارز و کاهش جذابیت تولید جهت صادرات، ناترازی‌های انرژی، افزایش هزینه تامین مالی جهت تامین سرمایه در گردش و طرح‌های توسعه‌ای و نرخ تورم بالا در سالیان اخیر بوده است. بنابراین روند نزولی حاشیه سود خالص شرکت‌های بورسی از جذابیت بازار سهام کم کرده و باعث ایجاد نگرانی بابت روند سه سال آتی سودآوری شرکت‌های بورسی خواهد شد.
* فعال بازار آپشن
