«دنیایاقتصاد» بازارها را بررسی می‌کند
جدال خوش‌بینی و بدبینی در اقتصاد
بازار داخلی
همگرایی شاخص‌ها در مسیر منفی
در آغاز هفته معاملاتی گذشته، شاخص‌های اصلی بازار سرمایه به روند نزولی خود ادامه دادند. شاخص کل بورس که در سطح ۲میلیون و 681هزار واحدی بازگشایی شده بود، در روز دوشنبه کانال 2.6میلیونی را از دست داد. این روند منفی ادامه یافت و با پایان معاملات چهارشنبه، شاخص مذکور در کانال ۲میلیون و 554 هزار واحد به کار خود پایان داد و به کمترین میزان خود از آذرماه سال گذشته رسید.
از سوی دیگر، شاخص کل هم‌وزن نیز تا پایان معاملات چهارشنبه یازدهمین روز متوالی سرخ پوشی را به ثبت رساند و به سطح 782 هزار و 257واحد رسید. با به صدا درآمدن زنگ پایان معاملات، شاخص کل فرابورس نیز به سطح 23 هزار و 512واحد رسید. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد میانگین روزانه ارزش معاملات خرد سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی طی هفته گذشته 6 هزار و 177میلیارد تومان بوده است که افزایش 40 درصدی نسبت به هفته ماقبل را ثبت کرده است. با این حال، در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته، بازار سرمایه با خروج 246میلیارد تومان پول حقیقی مواجه شد و در مجموع 12 روز معاملاتی اخیر، بیش از 11.7همت پول حقیقی از بازار سرمایه خارج شده است. هفته آینده، مذاکرات احتمالی میان ایران و آمریکا، به عنوان مهم‌ترین رویداد پیش‌روی بازار سرمایه در نظر گرفته می‌شود.
رویدادی که انتظار می‌رود بر روند معاملات و رفتار فعالان بازار تاثیرگذار باشد. با این حال، فراتر از هر تصمیم یا اعلامیه، چالش اصلی که بازار با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، فقدان عمیق اعتماد است. اعتمادی که طی ماه‌های اخیر به‌دلیل نوسانات شدید، تصمیم‌گیری‌های غیر شفاف و بی‌ثباتی اقتصادی، تقریبا از میان رفته و جای خود را به بی‌اعتمادی سیستماتیک داده است. هرچند انتظار می‌رود نتایج مذاکرات احتمالی بتواند در کوتاه‌مدت بر شاخص‌ها تاثیر بگذارد، اما این تاثیر احتمالا مقطعی خواهد بود. زیرا سرمایه‌گذاران دیگر تنها به دنبال اخبار یا تصمیمات تک‌بعدی نیستند؛ آنها به دنبال اطمینانی بلندمدت هستند، اطمینانی که تنها با سیاست‌های پایدار، شفاف و مبتنی بر قانون شکل می‌گیرد.
بازار خارجی
AI؛ موتور رشد یا جرقه بی‌ثباتی؟
برخی از غول‌های سرمایه‌گذاری خصوصی، از جمله شرکت «آپولو»، بر این باورند که هوش مصنوعی می‌تواند گره‌های مالی ایالات متحده را بگشاید. اما بدبینی میان برخی از تحلیلگران نیز همچنان پررنگ است. تجربه تاریخی نشان داده است که رابطه میان نوآوری و بهره‌وری، همواره پیچیده و ناپایدار بوده؛ بهره‌وری در مقاطع مختلف نوسان داشته و حتی پس از جهش‌هایی چون دوران طلایی دیجیتالی‌سازی، اقتصاد دوره‌های رکود طولانی را تجربه کرده است.
تفاوت سرعت پذیرش فناوری در صنایع نیز بر این تردیدها می‌افزاید. شکاف میان شرکت‌های پیشرو و عقب‌مانده ممکن است با گسترش هوش مصنوعی عمیق‌تر شود. حتی در صورت رشد بهره‌وری، تبعات اجتماعی این تحول چشم‌گیر خواهد بود. بر اساس برآوردها، تا سال ۲۰۳۴ نیمی از مشاغل آمریکا در معرض جایگزینی با فناوری‌های مبتنی بر AI قرار دارند؛ تغییری که می‌تواند به بی‌ثباتی سیاسی و اجتماعی منجر شود، مگر آنکه دولت‌ها سیاست‌هایی حمایتی مشابه دوران انقلاب صنعتی یا کشاورزی در پیش گیرند.
با این حال، به گزارش «فایننشال تایمز»، خوش‌بینان بر این باورند که ضعف فعلی بهره‌وری، فضای زیادی برای اثرگذاری حتی پیشرفت‌های کوچک باقی گذاشته است. تحقیقات نیز حاکی از آن است که رشد اقتصادی کشورها بیش از میانگین عملکرد بازار، به موفقیت چند شرکت بزرگ و اثرگذار وابسته است. علاوه بر این، این احتمال مطرح می‌شود که دولت‌های آینده بتوانند سیاست‌های کارآمدی برای عبور به اقتصاد هوش مصنوعی طراحی کنند. این شکاف دیدگاهی به موضوع بدهی نیز کشیده شده است؛ جایی که منتقدان از خطر تورم و بدهی فزاینده سخن می‌گویند، درحالی‌که دولت‌ها بر این باورند که با مقررات‌زدایی و جهش بهره‌وری ناشی از AI می‌توان رشد را شتاب داد، بدهی را مهار کرد و جایگاه جهانی آمریکا را تثبیت نمود. برای برخی این یک رویای اقتصادی است. از دیگرسو در تحولات بازار، روز جمعه معاملات آتی سهام آمریکا اندکی صعود کرد.
یک روز پس از آنکه شاخص نزدک، متکی بر سهام فناوری، رکورد تازه‌ای ثبت کرد. اما در بازارهای جهانی، فضای متفاوتی حاکم بود. دلار تحت فشار باقی ماند و بازده اوراق خزانه‌داری پس از حراج‌های ضعیف بدهی و افزایش احتمال کاهش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو در ماه سپتامبر، بالا رفت. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، نیز از معرفی «استفن میران» برای عضویت کوتاه‌مدت در هیات‌مدیره فدرال‌رزرو خبر داد. میران، رئیس پیشین شورای مشاوران اقتصادی کاخ سفید، سال گذشته در نگارش مقاله‌ای درباره اصلاحات گسترده در فدرال‌رزرو نقش داشت. به گزارش «وال‌استریت ژورنال»، بازار آتی طلا نیز پس از اعمال تعرفه‌های ایالات متحده بر شمش‌های یک کیلویی، جهشی محسوس را تجربه کرد.
