بیانیه ۷۸ پیشکسوت سیاست خارجی/ رویکرد فرصتمحور در سیاست خارجی اقتضا میکند از طریق مذاکره با طرفهای خارجی از بازگشت تحریمها جلوگیری کرد

جمعی از پیشکسوتان سیاست خارجی در بیانیهای با تأکید بر اینکه زمان آن فرا رسیده تا گفتمان سیاست خارجی و دیپلماسی کشور با رویکردی جسورانه و سازنده متحول شود، نوشتند: رویکرد فرصتمحور و منفعتگرا در سیاست خارجی اقتضا میکند که از طریق گفتوگو و مذاکره با طرفهای ذیربط خارجی از بازگشت و یا تشدید تحریمها علیه کشور جلوگیری به عمل آید. هرگونه فرصت سوزی و تعلل در مواجهه با چنین امر مهمی میتواند به خسارات جبرانناپذیر و غیرقابل محاسبهای برای ملت و کشور منجر شود که هیچ گونه توجیه و عذری برای آن قابل پذیرش نخواهد بود.
جمعی از پیشکسوتان سیاست خارجی در بیانیهای با تأکید بر اینکه زمان آن فرا رسیده تا گفتمان سیاست خارجی و دیپلماسی کشور با رویکردی جسورانه و سازنده متحول شود، نوشتند: جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر میراث غنی تاریخی، فرهنگی و تمدنی و نیز موقعیت بیبدیل جغرافیایی خود، شایستگی آن را دارد که نقشی فعال، متوازن، مبتکرانه و مبتنی بر احترام متقابل در عرصه منطقهای و جهانی ایفا کند. پیشینه فکری و فلسفی ایران، ریشه در قرون متمادی تعامل با ملتها، فرهنگها و ادیان دارد که میتواند بنمایه دیپلماسی نوین کشور باشد؛ دیپلماسیای مبتنی بر گفتوگو، همزیستی و مسئولیتپذیری متقابل.
در ادامه این بیانیه با اشاره به اینکه تعامل سازنده با کشورها و قدرتها در شرق و غرب عالم باید به عنوان سنگ بنای روابط خارجی ایران مورد توجه قرار گیرد، آمده است: سیاست خارجی کشورمان در دهههای گذشته، از سویی تحت تأثیر فشارهای خارجی، تحریمهای گسترده، رویدادها و تحولات منطقه ای و بینالمللی، و از سوی دیگر گرفتار محدودیتهای داخلی و تصمیمسازیهای غیر منعطف و بعضاً ناهماهنگ، با چالشهای ساختاری و راهبردی مواجه بوده است. کاهش اطمینان سازی با همسایگان و قدرتهای جهانی، حاصل پیامهای متناقض، سیاستگذاریهای ناهماهنگ و انباشت تنشها، مجموعاً توان چانه زنی و قدرت دیپلماسی ایران را کاهش داده است.
نویسندگان این بیانیه همچنین در خصوص راهکارهای گذر از این شرایط تأکید دارند: نخستین گام، بازتعریف مؤلفههای سیاست خارجی با رویکردی واقعگرایانه، هوشمندانه و منفعت محور است که میتواند مسیر تحول را هموار سازد. تحول در رویکرد سیاست خارجی مستلزم تغییر نگاه به مفاهیم «قدرت»، «بازدارندگی»، «نفوذ»، «امنیت» و «منفعت» است. درک عمیق از نقش قدرت متکثر در تولید اقتدار ملی، آگاهی از مؤلفههای بازدارندگی همهجانبه و تمرکز بر ائتلافها و قدرتهای ائتلافساز بر اساس مؤلفههای موازنه قدرت و تهدید و نیز تأکید بر نقش منافع ملی و کاهش آسیبها، جایگاه ایران را بهعنوان شریکی قابل اعتماد در داخل و خارج ارتقا میبخشد.
همچنین با تأکید بر اینکه امنیت کالایی تک ساحتی و صرفاً سخت نیست، تصریح شده است: تجربههای موفق در امر حکمرانی نشانگر درکی عمیق از مفهوم رویکرد ترکیبی «امنیت» است که موجب تسهیل در تحقق اهداف سیاست خارجی و توانمندیهای ملی و امنیتی برای رقابت سازنده در جهان پیچیده امروز است؛ فرصتها زود گذرند و منافع سیّال و تابع مجموعهای از شرایط متغیر و متحول در داخل، منطقه و جهان میباشند. رویکرد فرصتمحور و منفعتگرا در سیاست خارجی اقتضا میکند که از طریق گفتوگو و مذاکره با طرفهای ذیربط خارجی از بازگشت و یا تشدید تحریمها علیه کشور جلوگیری به عمل آید. هرگونه فرصت سوزی و تعلل در مواجهه با چنین امر مهمی میتواند به خسارات جبرانناپذیر و غیرقابل محاسبهای برای ملت و کشور منجر شود که هیچ گونه توجیه و عذری برای آن قابل پذیرش نخواهد بود.
این بیانیه با تأکید بر اینکه انسجام داخلی از طریق احترام به حقوق مشروع و قانونی ملت و بها دادن به نظرات و آرای نخبگان و کارشناسان و تدبیر در رفع مشکلات فوری و حیاتی مردم، ضرورتی اجتناب ناپذیر است، افزود: مقاومت یک پارچه و انسجام ملت ایران در دوران جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، گوهر گرانبهایی است که باید در جهت تداوم و تقویت آن با جدیت و عزم راسخ تلاش کرد. تقویت دیپلماسی دوجانبه، چندجانبه و منطقه گرا، با تمرکز بر نهادهای مؤثر بینالمللی، همراه با اصلاح سازوکارهای داخلی و تقویت نقش نهاد تخصصی وزارت امور خارجه، بویژه از طریق بهرهگیری از ظرفیتهای فکری دانشگاه ها، اندیشکدهها و نخبگان، میتواند کارآمدی سیاست خارجی را به طور محسوسی افزایش دهد.
در ادامه با تأکید بر اینکه وزارت امور خارجه مرجع رسمی و قانونی دیپلماسی کشور است، امضاکنندگان این بیانیه نوشتند: ما، جمعی از پیشکسوتان سیاست خارجی، با اعتماد به توانمندیهای ملت سر افراز و نظام جمهوری اسلامی ایران، بر این باوریم که با جسارت دیپلماتیک، میتوان رویکرد سیاست خارجی کشور را بر پایه تمرکز بر حفظ امنیت و توان ملی و اولویت بخشیدن به جایگاه توسعه و پیشرفت، با تعامل سازنده و تأکید بر منافع ملی و عقلانیت راهبردی باز تعریف کرد و نقش مؤثری در حل مشکلات، چالشها و ارتقای جایگاه ایران در منطقه و جهان ایفا نمود. تحقق این امر، مستلزم ارادهای ملی، بازنگری در روایتهای رسمی، و همگرایی نهادی در عرصه تصمیمسازی کشور است، تا جمهوری اسلامی ایران با گذار از بحرانها، با صدایی رسا، متوازن و خلاقانه، تصویری سازنده از خود در منطقه و جهان به نمایش گذارد.
امضا کنندگان – ۷۸ نفر:
احمد اجل لوئیان - مسعود ادریسی - محمد جواد آسایش زارچی - رضا آستانه پرست - باقر اسدی - محمود اسماعیل نیا - مصطفی اعلایی - امیر علی امام جمعه شهیدی - جواد امین منصور - اکبر امینیان - محمد ایرانی - نعمتالله ایزدی - احمد بادپا - مرتضی بانک – محمد رضا بختیاری - مهدی برنایی - بیژن بنکدار - محمد حسین بنی اسدی - محمد مهدی پور محمدی - مهدی تابشیان - نصرت الله تاجیک - مرتضی توسلی - علی جنتی - احمد حاج حسینی - پیروز حسینی - مجید حمیدی بنام - سید عباس خادم حقیقت - شمس الدین خارقانی - علی خرم - مرتضی خلج - مهدی دانش یزدی - محمد رضا دخانچی - ابوالقاسم دلفی - محمد رئیسی - حسین رجبی - ابراهیم رحیم پور - محمد رضایی نوری - محمد روحی صفت - ابوالفضل رهنما هزاوه ای - محمد زائری امیرانی - صباح زنگنه - سید جلال ساداتیان - محمد علی سبحانی - ناصر سرمدی - محسن شریف خدایی - حمید شیرخدایی - سید محمود صدری - مرتضی صولت - محمد طاهری - حسن طاهریان - رضا طباطبایی - رحیم عابدان زاده - سید علاءالدین غروی - علی اکبر فرازی - محمد فرجی - مهدی فریدزاده - جاوید قربان اوغلی - جواد کچوئیان - حمید کریمی نیا - فرهاد کلینی - عبدالرحیم گواهی - علی ماجدی - علی اشرف مجتهد شبستری - قاسم محب علی - سعید محبوبی نژاد - مهدی محبی - بهزاد مظاهری - محمد مهدی مظاهری - منصور معظمی - سید جعفر موسوی - سید حسین موسویان - سید رضا میرحسینی - محی الدین نجفی - حسین نصیری - علی نعمتاللهی - مهدی نواب - کامران هاشمی - سید موسی هاشمی گلپایگانی
بخش سایتخوان، صرفا بازتابدهنده اخبار رسانههای رسمی کشور است.