بازیگران جدید جای خالی غول‌های غربی را پر می‌کنند؛
پیشروی چینی‌ها در صنعت نفت عراق
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ در شرایطی که شرکت‌های بزرگ نفتی غربی به‌تدریج از بازار عراق عقب‌نشینی می‌کنند، شرکت‌های مستقل چینی با سرعتی چشمگیر در حال پر کردن این خلأ هستند.
این بازیگران جدید، با سرمایه‌گذاری‌های میلیارد دلاری در دومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک، در حال بازترسیم نقشه سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت عراق هستند؛ بازاری که تا پیش از این عمدتا در سیطره شرکت‌های دولتی بزرگ چین قرار داشت.
به گفته مدیران چهار شرکت چینی در گفتگو با خبرگزاری رویترز، این شرکت‌های کوچک‌تر که جذب قراردادهای سودآورتر شده‌اند، در مسیر دو برابر کردن تولید خود در عراق تا سال ۲۰۳۰ به ۵۰۰ هزار بشکه در روز هستند.
برای بغداد که همچنان در تلاش است تا شرکت‌های بزرگ بین‌المللی را نیز به همکاری ترغیب کند، افزایش حضور بازیگران خصوصی چینی، نشانه‌ای از تغییر مسیر در سیاست‌های نفتی کشور است.
این تغییر در حالی رخ می‌دهد که عراق با فشار فزاینده‌ای برای تسریع در اجرای پروژه‌های نفتی روبه.رو است. با این حال، مقام‌های وزارت نفت عراق طی سال‌های گذشته نسبت به گسترش نفوذ چین در میادین نفتی کشور ابراز نگرانی کرده بودند.
شرکت‌های مستقل چینی که اغلب توسط مدیران باسابقه شرکت‌های دولتی چین اداره می‌شوند، در عراق فرصت مناسبی یافته‌اند تا با هزینه کمتر و سرعت بالاتر، پروژه‌هایی را به سرانجام برسانند که معمولا برای شرکت‌های بزرگ دولتی چینی یا غربی جذابیتی ندارد.
این الگو با سایر صنایع سنگین چین نیز مشابهت دارد؛ جایی که شرکت‌های چینی برای بهره‌برداری از ظرفیت تولید مازاد و تخصص فنی، به دنبال بازارهای خارجی هستند.
شرکت‌هایی کمتر شناخته‌شده نظیر «جئو-جید پترولیوم» و «یونایتد انرژی» سال گذشته با کسب نیمی از بلوک‌های اکتشافی در دور جدید مزایده‌های عراق خبرساز شدند.
مدیران این شرکت‌ها معتقدند که با افزایش ثبات سیاسی در عراق، فضای سرمایه‌گذاری بهبود یافته و دولت بغداد نیز علاقه‌مند به جذب هر دو گروه شرکت‌های چینی و غربی است.
عراق در تلاش است تا تولید نفت خود را تا سال ۲۰۲۹ به بیش از ۶ میلیون بشکه در روز افزایش دهد؛ افزایشی بیش از ۵۰ درصدی نسبت به سطح کنونی در حال حاضر، شرکت دولتی CNPC چین به تنهایی بیش از نیمی از تولید فعلی نفت عراق را از میادینی چون حلفایه، رمیله و غرب قرنه ۱ برعهده دارد.
یکی از عوامل کلیدی در جذب شرکت‌های چینی، تغییر سیاست قراردادهای نفتی عراق بوده است. بغداد در سال گذشته، مدل قراردادها را از «کارمزد ثابت» به «تقسیم سود» تغییر داد تا پروژه‌ها با سرعت بیشتری پیش بروند؛ به‌ویژه پس از عقب‌نشینی شرکت‌هایی غربی مانند اکسون‌موبیل و شل. این شرکت‌های چینی، چابک‌تر از غول‌های دولتی هستند و ریسک‌پذیری بیشتری نسبت به بسیاری از شرکت‌های غربی دارند.
آن‌ها می‌توانند توسعه یک میدان نفتی را طی دو تا سه سال به انجام برسانند؛ در حالی که این روند برای رقبای غربی معمولا بین پنج تا ده سال طول می‌کشد. همچنین هزینه‌های مدیریتی این شرکت‌ها بسیار پایین‌تر از شرکت‌های غربی است و حتی نسبت به شرکت‌های دولتی بزرگ چین نیز مزیت رقابتی دارند.
به گفته مدیرعامل «جئو-جید پترولیوم»، هزینه حفاری یک چاه توسعه‌ای در میادین بزرگ عراق به حدود ۴ تا ۵ میلیون دلار کاهش یافته که تقریبا نیمی از هزینه ده سال گذشته است.
با این حال، حضور پررنگ شرکت‌های چینی بدون انتقاد نیز نبوده است. موفق عباس، مدیر پیشین عملیات نفت خام در شرکت نفت بصره، نسبت به سطح شفافیت و استانداردهای فنی پروژه‌های چینی ابراز نگرانی کرده و گفته است این شرکت‌ها عمدتا به نیروی انسانی چینی متکی هستند و کارگران عراقی را به مشاغل کم‌درآمد محدود می‌کنند.
