بحران بورس‌های اروپایی

یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که اروپا با آن دست و پنجه نرم می‌کند، مهاجرت شرکت‌های بزرگ به آمریکا است. ستاره‌های فناوری مانند کالرنا و شرکت تراشه‌سازی آرم، ترجیح می‌دهند در نیویورک عرضه اولیه شوند و بازارهای محلی اروپا را کنار بگذارند. غول‌های بازار سهام نیز یا ناپدید می‌شوند یا به آمریکا منتقل می‌شوند. استفان بوجنا، مدیرعامل بورس یورونکست، این روند را زنگ خطر جدی برای اروپا دانسته و هشدار داد: اروپا نمی‌خواهد فقط یک منطقه بین آمریکا و آسیا باشد. آمستردام و لندن قرن‌ها پیش مبانی بورس‌های عمومی را بنا نهادند و از این طریق پول لازم برای سفرهای دریایی به آسیا، آفریقا و کارائیب را فراهم کردند؛ اما درحال‌حاضر بورس‌های اروپا با بحران رکود مواجه‌اند. تعداد شرکت‌های فهرست‌شده در بورس لندن طی پنج سال گذشته یک‌پنجم کاهش یافته و به حدود ۱۶۰۰ شرکت رسیده است. همچنین ارزش کل بازار لندن حدود ۵تریلیون دلار است. در مقابل ارزش تنها یک شرکت آمریکایی، انویدیا، ۴.۴تریلیون دلار است.

فقدان فرهنگ سهامداری

شرکت‌ها همچنان در حال مهاجرت هستند. سال آینده دو شرکت Wise و Ashtead قصد دارند نماد خود را به آمریکا منتقل کنند و شایعاتی درباره AstraZeneca، بزرگ‌ترین شرکت حاضر در شاخص فوتسی۱۰۰، مطرح است. مدیران این شرکت اخیرا وعده داده‌اند تا سال ۲۰۳۰، ۵۰‌میلیارد دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری کنند.پاسکال سوریوت، مدیرعامل آسترازنکا، در این زمینه عنوان کرده است: ما به بریتانیا متعهدیم، اما سرمایه‌گذاری‌ها به مرور به آمریکا منتقل می‌شوند. برخی معتقدند که برتری بورس آمریکا ظاهری است. این دسته از افراد نمونه‌هایی همچون شرکت Ferguson Enterprises مطرح می‌کنند که نتوانست پس از انتقال به نیویورک، فاصله خود با رقبای آمریکایی اش را کاهش دهد. همچنین از ۲۰ شرکت بریتانیایی که در یک دهه گذشته در نیویورک عرضه اولیه شدند، تنها سه شرکت ارزش بازارشان افزایش یافته و نیمی از آنها حذف شده‌اند.

تحلیلگران معتقدند که ریشه رکود اقتصادی و کاهش بهره‌وری در اروپا را می‌توان در روند نزولی بورس‌های اروپایی یافت. استفان لیتنر هشدار می‌دهد: «ثروت خلق شده نصیب معلمان تگزاس و کارمندان بخش عمومی کالیفرنیا خواهد شد، نه بازنشستگان اروپایی». درحال‌حاضر سیاستمداران نگران افزایش سلطه آمریکا بر بازارهای مالی و کاهش استقلال اروپا هستند چرا که امروزه اروپا بیش از هر زمانی در حفظ و جذب شرکت‌ها شکست خورده است. کسب‌وکارهایی که در اروپا فعالیت خود را شروع می‌کنند، در نخستین مراحل با کمبود نقدینگی مواجه می‌شوند. استارت‌آپ‌ها در تامین سرمایه خطرپذیر مشکل داشته و به این دلیل ترجیح می‌دهد به سیلیکون ولی یا نیویورک مهاجرت کنند. علاوه بر این بیشتر سرمایه شرکت‌های اروپایی توسط آمریکایی‌ها تامین شده است.

از این رو سرمایه‌گذاران آمریکایی به مرور زمان خواستار انتقال و عرضه اولیه این شرکت‌ها در ایالات متحده می‌شوند. مشکل اصلی اروپا کمبود پول نیست، بلکه سیستم سرمایه‌گذاری محافظه‌کارانه و توسعه‌نیافته است. خانوارهای اروپایی بیش از آمریکایی‌ها پس‌انداز می‌کنند، اما از سال ۲۰۰۹ثروتشان یک‌سوم رشد داشته است. همچنین مبلغ ۱۲ تریلیون دلار، معادل ۷۰ درصد از پس‌انداز اروپایی‌ها، در حساب‌های بانکی با سود کم نگهداری می‌شود. این در حالی است که فرهنگ سهامداری در آمریکا ترویج شده است و خانوارها تمایل زیادی به تزریق سرمایه به بازار سهامداراند.

تا به امروز رهبران اروپایی تلاش کرده‌اند جریان خروج را معکوس کنند، اما این تلاش‌ها نتایج قابل‌توجهی نداشته‌اند. در این راستا، بریتانیا اقدام به تسهیل مقررات کرده و محدودیت‌های مربوط به سهام با حق رای فوق‌العاده برای بنیان‌گذاران فناوری را کاهش داده است. همچنین اتحادیه اروپا سعی بر ایجاد تحولی عمیق با ادغام بازار سرمایه ۲۷ کشور عضو دارد. با این حال پس از یک دهه هنوز موفق به اجرای این ایده نشده است. درنهایت به نظر می‌رسد تا زمانی که اصلاحاتی بنیادین از جمله ترویج فرهنگ سهامداری و سرمایه‌گذاری در بورس انجام نشود، بازار اروپا در بحران باقی بماند.