عضو هیات‌رئیسه مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» خبر داد؛
بودجه تک‌مرحله‌ای برای ۱۴۰۵
اولین تغییری که قرار است در روند بررسی بودجه اتفاق بیفتد تغییر در فرآیند بررسی بودجه از دو مرحله‌ای به تک‌مرحله‌ای است. بر این اساس دولت باید لایحه بودجه را به صورت یکجا شامل ماده واحده و جداول به مجلس تقدیم کند. تغییر دیگری که با تصویب این طرح قرار است در روند بررسی بودجه اتفاق بیفتد، تغییر زمان ارائه لایحه بودجه از اول آبان به اول دی ماه است. دلیل هم این است که چون تا آبان گزارش دستگاه‌ها آماده نیست و فاصله زیادی تا پایان سال وجود دارد، عملا امکان ارائه تصویری واقعی از سال آینده وجود ندارد. این در حالی است که مهلت قانونی تقدیم لایحه بودجه پیش از اصلاح ماده ۱۸۲ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس ۱۵ آذرماه بود.
سومین تغییری که نمایندگان با تغییر آیین‌نامه به دنبال آن هستند این است که کلیه احکام و ارقام بودجه صرفا در قالب جداول به مجلس بیاید و دیگر بخشی با عنوان «احکام بودجه‌ای» در متن بودجه وجود نداشته باشد. بر این اساس هر حکمی که جنبه بودجه‌ای دارد صرفا در جداول درج می‌شود و عناوین و ردیف‌ها نیز منحصرا مواردی است که در قوانین دائمی، قوانین بالادستی و برنامه هفتم توسعه به آنها اشاره شده است. بنابراین هر حکمی که در قوانین دائمی و برنامه هفتم توسعه مابه‌ازای بودجه‌ای دارد، در بودجه منعکس خواهد شد.
از سوی دیگر گفته می‌شود که اصلاحات سه‌گانه ماده ۱۸۲ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس در خصوص اصلاح روند بررسی بودجه، با هدف کاهش زمان، اصلاح ساختار و جلوگیری از انجام تغییرات خلاف قانون برنامه هفتم و سیاست‌های کلان، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
چرا مجلس به دنبال بررسی تک‌مرحله‌ای بودجه است؟
علیرضا سلیمی، عضو هیات‌رئیسه مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، در خصوص اینکه چرا نمایندگان به دنبال بررسی تک‌مرحله‌ای لایحه بودجه هستند، گفت: چند اشکال در بررسی دو مرحله‌ای لایحه بودجه وجود داشت. اولین اشکال این است که در بررسی دو مرحله‌ای روند رسیدگی به بودجه طولانی بود. یعنی دولت از مرداد ماه باید بودجه را می‌آورد اما متغیرهای اقتصادی مانند قیمت نفت و قیمت دلار تا پایان سال به شدت تغییر می‌کند. این موضوع باعث می‌شود که برآورد دقیقی نسبت به متغیرها نداشته باشیم. بر این اساس این موضوع کشور را ۸ تا ۹ ماه در حالت بلاتکلیفی نگه می‌داشت و این زمان طولانی است که یک کشور نتواند برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری کند یعنی نه دولت و نه سایر فعالان اقتصادی در این شرایط نمی‌توانستند تصمیم‌گیری درستی انجام دهند.
طولانی بودن روند بررسی بودجه آسیب‌زا است
او ادامه داد: اشکال دیگر بررسی دو مرحله‌ای لایحه بودجه این بود که زمانی که بودجه از دولت به مجلس ارسال می‌شد مجلس نیز ۸ تا ۹ ماه درگیر بودجه بود و بسیاری از مسائل نیز باز بود. بر این اساس از کارآیی مجلس کاسته می‌شد. در بسیاری از کشورها بودجه یک یا دو روزه بسته می‌شود. اینکه این روند بررسی بودجه طولانی شود آسیب‌زا است.
این عضو کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس تاکید کرد: ایراد سوم این بود که مسیر برای احکام غیر بودجه‌ای در بررسی دو مرحله‌ای بودجه باز بود. بر این اساس و در دو سالی که بودجه به صورت دو مرحله‌ای به مجلس ارسال شد، دولت تعداد زیادی حکم غیر بودجه‌ای در لایحه بودجه گنجاند که این موضوع باعث شد قوانین دائمی به صورت یک‌ساله اجرا شود. بر این اساس مجلس تصمیم گرفت که این مسیر بسته شود.
سلیمی خاطرنشان کرد: اشکال دیگر این بود که بسیاری از قوانین در مجلس تصویب می‌شد که در ردیف‌ها و جداول بازتاب نداشت یا بسیاری از احکام بودجه مغایر برنامه هفتم توسعه بود و برنامه هفتم را سست می‌کرد. دو مرحله‌ای شدن بودجه باعث می‌شد که ما گاهی بیش‌برآوردی و گاهی کم برآوردی داشته باشیم و این موضوع در جداول و ردیف‌ها نیز وجود داشت و بودجه غیر‌دقیقی را برای کشور به تصویب می‌رساندیم. این اشکالات موجب شد که مجلس تصمیم بگیرد در این روند تجدید‌نظر کند و با نشست مفصلی که اخیرا در مجلس داشتیم امیدواریم که بتوانیم این مساله را هرچه سریع‌تر به سرانجام برسانیم. او افزود: بنابراین کمیسیون آیین‌نامه پیشنهاد تغییر در روند بررسی لایحه بودجه را داد و چکش‌کاری شده است. بنابراین این طرح به زودی بارگذاری و در صحن بررسی خواهد شد.
این نماینده مجلس در خصوص اینکه بودجه سال آینده دو مرحله‌ای بررسی می‌شود یا تک‌مرحله‌ای؟ تاکید کرد که بودجه ۱۴۰۵ به صورت تک‌مرحله‌ای در مجلس بررسی خواهد شد.
سلیمی در خصوص چرایی تغییر زمان ارائه لایحه بودجه به دی ماه و اینکه آیا این زمان دیر نیست، تصریح کرد: در این طرح، زمان مورد نیاز برای پیشنهاد نمایندگان در لایحه بودجه و زمان مورد نیاز تلفیق و کمیسیون‌ها دیده شده است. بنابراین با رعایت زمان‌بندی‌هایی که نیاز است تصمیم گرفته شده که دولت لایحه بودجه را دی ماه به مجلس تقدیم کند. ما ارزیابی دقیقی کردیم و دو ماه برای بررسی بودجه کفایت می‌کند.
او ادامه داد: هر مقدار رسیدگی نهایی بودجه به پایان سال نزدیک‌تر باشد ارزیابی‌ها دقیق‌تر است. چرا که قیمت نهایی نفت و ارز به دست می‌آید همچنین در این زمان برآورد دقیقی از میزان مالیات‌های وصولی وجود دارد و بر این اساس هرچقدر بررسی بودجه به پایان سال نزدیک‌تر باشد بهتر است. این عضو هیات‌رئیسه مجلس در خصوص چرایی حضور رئیس مجلس در جلسه کمیسیون آیین‌نامه به منظور اصلاح روند بررسی بودجه، گفت: جلسه مشورتی بود و آقای قالیباف نیز به اشکالی که در بررسی بودجه با آن مواجه هستیم اذعان داشتند.
نظر دولت در خصوص تغییر روند رسیدگی به بودجه
سلیمی در پاسخ به این پرسش که نظر دولت در خصوص تغییر روند بررسی بودجه در مجلس چیست، خاطرنشان کرد: با برخی از دوستان سازمان برنامه و بودجه در این خصوص صحبت کردم و آنها موافق بودند.
