تحریم‌ها و رکود صنعتی،حمل‌ونقل هوایی روسیه را دچار تنگنا کرد؛
محاصره تحریمی در آسمان مسکو
داده‌های موسسه سوئیسی ch-aviation نشان می‌دهد که در سال جاری میلادی، شرکت‌های روسی تنها یک فروند هواپیمای مسافربری جدید تحویل داده‌اند؛ درحالی‌که برنامه‌ریزی برای تحویل ۱۵ فروند انجام شده بود. به گزارش «دنیای اقتصاد»، گزارشی که با استناد به داده‌های موسسه ch-aviation توسط «رویترز» منتشر شده است، اثر تحریم‌های هوایی بر زنجیره تامین در روسیه را بررسی کرده است. این موسسه در زمینه ارائه اطلاعات دقیق و به‌روز در حوزه هوانوردی فعالیت می‌کند. بر اساس این گزارش، پس از حمله روسیه به اوکراین، تحریم‌های غرب عملا دسترسی مسکو به هواپیماها و قطعات ساخت خارج را مسدود کرد. ناوگان هوایی روسیه که بیش از ۷۰۰ فروند هواپیما دارد و عمدتا از محصولات ایرباس و بوئینگ تشکیل شده، اکنون برای تامین قطعات حیاتی به مسیرهای پیچیده واردات غیرمستقیم از کشورهایی مانند ترکیه، چین، قرقیزستان و امارات متوسل شده است. یک منبع در صنعت هوانوردی روسیه در گفت‌وگو با رویترز می‌گوید: «هیچ زیرساخت تولید، فناوری یا مهندسی لازم برای ساخت داخلی وجود ندارد. ایجاد چنین ظرفیتی سال‌ها، اگر نگوییم دهه‌ها، زمان می‌برد.»
وسعت جغرافیایی روسیه، با ۱۱ منطقه زمانی، باعث شده حمل‌ونقل هوایی داخلی در این کشور حیاتی باشد، اما فرسودگی ناوگان، خطرات بزرگی به همراه دارد. تنها در تیرماه گذشته، سقوط یک هواپیمای قدیمی آنتونوف An-۲۴ ساخت ۱۹۷۶ در شرق دور روسیه، جان ۴۸ نفر را گرفت. کمی بعد، شرکت هواپیمایی «آئروفلوت» به دلیل یک حمله سایبری گسترده، ده‌ها پرواز را لغو کرد. البته مشکلات صنعت هوانوردی، بخشی از رکود گسترده‌تر صنعتی در روسیه است. نرخ‌های بهره بالا، سرمایه‌گذاری را محدود و تولید در بخش‌هایی چون خودرو، زغال‌سنگ و فرآورده‌های نفتی را نیز کاهش داده است.
در سال ۲۰۲۱، روسیه ۵۲ هواپیمای جدید به ناوگان خود اضافه کرد. اما پس از تحریم‌ها، تولید به شدت افت کرده است. دولت اخیرا هدف تحویل ۱۷۱ هواپیما در بازه ۲۰۲۵-۲۰۲۴ را به ۲۱ فروند کاهش داد و حتی این هدف نیز در آستانه تجدیدنظر دوباره است. هواپیمای MC-۲۱ که قرار است با قطعات کاملا ساخت داخل تولید شود، به دلیل وزن بیشتر و نیز کاهش برد پروازی و بهره‌وری سوخت، توجه شرکت‌های هواپیمایی را جلب نکرده است.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، با وجود سیاست «جایگزینی واردات»، روسیه همچنان به تامین‌کنندگان خارجی وابسته است. آمار گمرکی نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۴قطعاتی به ارزش حداقل ۳۰۰هزار دلار از طریق واسطه‌هایی در کشورهای ثالث وارد شده است. هرچند برخی شرکت‌های هواپیمایی مانند سافران فرانسه، هانی ول آمریکا و رولز رویس بریتانیا تاکید کرده‌اند که به طور مستقیم با روسیه همکاری نمی‌کنند و برنامه‌های سختگیرانه‌ای برای انطباق با تحریم‌ها دارند.
کمبود عرضه هواپیما و افزایش هزینه‌ها، همچنین باعث رشد مداوم قیمت بلیت در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ شده است. حتی مسکو برای پوشش پروازهای داخلی، از ایرلاین‌های کشورهای آسیای مرکزی مانند قزاقستان و ازبکستان درخواست همکاری کرده است. به نظر می‌رسد، با ادامه تحریم‌ها، محدودیت منابع مالی و نبود زیرساخت‌های لازم، صنعت هوانوردی روسیه در آینده نزدیک با چالشی بی‌سابقه برای حفظ ایمنی و پایداری پروازها روبه‌رو باشد؛ چالشی که می‌تواند پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای برای این کشور به دنبال داشته باشد.
