قوی‌تر از انسان
فراتر از یک رویا
ابرهوش مصنوعی مفهومی است که شاید تا همین چند سال گذشته تنها می‌توانستیم روایتی از آن را بشنویم؛ روایتی که در کتاب‌ها و فیلم‌های علمی و تخیلی به رشته تحریر درمی‌آمد. اما حالا خبرها حکایت از آن دارد که جهان چند قدم به آن نزدیک‌تر شده است. این هوش ماشینی می‌تواند فراتر از همه انسان‌ها فکر کند، تصمیم بگیرد و عمل کند؛ یک فناوری در قالب دستیاری خارق‌العاده که می‌تواند روزی جایگزین همه‌چیز شود. متا شرکتی که روزی تنها شبکه‌های اجتماعی را اداره می‌کرد، حالا در این جاده پیشرو است و می‌خواهد اولین دستاوردها را در این باره داشته باشد؛ مسیری که هر گام در آن می‌تواند انقلابی برای آینده باشد.
مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، در حال صرف مبالغ هنگفتی است تا یک تیم نخبه از پژوهشگران و مهندسان تشکیل دهد و پیش از اوپن‌ای‌آی و دیگر رقبا به این هدف دست یابد. نخبه‌ربایی زاکربرگ برای جذب نیرو - که بنا بر گزارش‌ها شامل بسته‌های حقوقی چند‌میلیون‌دلاری برای وسوسه کردن استعدادهای برتر و جدا کردن آنها از رقبا بوده است- رقابت شدیدی را در صنعت هوش مصنوعی بر سر جذب استعدادها به راه انداخته است.
ماه گذشته سم آلتمن، مدیرعامل اوپن‌ای‌آی، ادعا کرد که متا به کارکنانش پیشنهاد پاداش امضای قرارداد ۱۰۰میلیون‌دلاری داده تا شرکت را ترک کنند. همین هفته نیز در تماس مربوط به درآمدهای مالی از ساندار پیچای، مدیرعامل گوگل، درباره وضعیت شرکتش در «جنگ استعدادهای هوش مصنوعی» سوال شد؛ نشانه‌ای که مشخص می‌کند وال‌استریت نیز اکنون درگیر این رقابت شده است. شرایط برای مارک زاکربرگ بسیار حساس و سرنوشت‌ساز است؛ پس از آن‌که تلاش متا برای تمرکز بر متاورس با شکست روبه‌رو شد او مسیر شرکت را به‌سوی هوش مصنوعی تغییر داد، به این امید که متا بتواند در موج بعدی فناوری‌های تحول‌آفرین نقشی پیشرو ایفا کند. این شرکت تاکنون میلیاردها دلار صرف ساخت مراکز داده و توسعه تراشه‌هایی کرده که زیرساخت تحقق جاه‌طلبی‌های هوش مصنوعی‌اش به شمار می‌روند و اکنون تحت فشار است تا بازده این سرمایه‌گذاری سنگین را به اثبات برساند.
مهم‌تر از هر چیز دیگر به نظر می‌رسد مارک زاکربرگ در حلقه‌ای از ماکسیمالیست‌های هوش مصنوعی «AI maximalists» در سیلیکون‌ولی قرار دارد؛ کسانی که باور دارند این فناوری همه جنبه‌های زندگی و کار ما را متحول خواهد کرد. به گفته لوریا، یک تحلیلگر مالی و متخصص در حوزه فناوری، تبدیل شدن به یک رهبر در این حوزه برای متا و دیگر شرکت‌هایی که مدیرانشان چنین باوری دارند، کاملا حیاتی است. زاکربرگ اوایل ماه جاری در پستی در تردز نوشت: «در تلاش متا برای رسیدن به ابرهوش مصنوعی، تمرکزم بر ساخت نخبه‌ترین و متراکم‌ترین تیم از استعدادها در کل صنعت است.» ماه گذشته متا ۱۴.۳میلیارد دلار در استارت‌آپ Scale AI، فعال در حوزه برچسب‌گذاری داده، سرمایه‌گذاری کرد. بنیان‌گذار و مدیرعامل وقت این استارت‌آپ، الکساندر وانگ، به همراه چند نفر از بهترین کارکنان اسکیل، در قالب این معامله به متا پیوستند. وانگ اکنون مدیریت تیم جدید Meta Superintelligence Labs را بر عهده دارد؛ تیمی که با همکاری نت فریدمن، مدیرعامل پیشین گیت‌هاب، هدایت می‌شود. فریدمن نیز اوایل ماه جاری در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «وظیفه من ساخت محصولاتی شگفت‌انگیز در حوزه هوش مصنوعی است که میلیاردها نفر دوست داشته باشند از آنها استفاده کنند. این مسیر یک‌‌شبه طی نمی‌شود، اما همین چند روز اول نشان داده‌اند که آینده روشنی پیش رو داریم.»
زاکربرگ روز جمعه اعلام کرد که شنگ جیا ژائو، یکی از هم‌سازندگان چت‌جی‌پی‌تی که چند هفته پیش از اوپن‌ای‌آی به متا پیوسته است، به‌عنوان دانشمند ارشد تیم Meta Superintelligence Labs منصوب شده است. به گفته زاکربرگ، ژائو مسوول «تعیین دستور کار پژوهشی و مسیر علمی» این تیم خواهد بود.
در هفته‌های اخیر متا موفق شده چندین پژوهشگر و مهندس برجسته از شرکت‌های اپل، گوگل و آنتروپیک را نیز به استخدام خود درآورد. رسانه‌های مختلف از جمله بلومبرگ، وایرد و ورج گزارش داده‌اند که متا در برخی موارد برای جذب نیروهای جدید در حوزه هوش مصنوعی، بسته‌های حقوقی صدها‌میلیون‌دلاری پیشنهاد داده است. این نشان می‌دهد زاکربرگ تا چه اندازه برای پیروزی در رقابت دستیابی به ابرهوش مصنوعی مصمم است، گرچه مدیرعامل متا برخی از گزارش‌ها درباره ارقام دقیق این پاداش‌ها را رد کرده است. با همین هدف تیم جدید متا در حال تلاش برای ساخت ابرهوش مصنوعی است.
هدر دادن سرمایه یا ساخت آینده؟
اگرچه هوش مصنوعی به کسب‌وکار اصلی تبلیغات متا سود رسانده است، برخی تحلیلگران نسبت به این سوال دارند که تلاش زاکربرگ برای رسیدن به «ابرهوش مصنوعی» چگونه می‌تواند به نفع شرکت باشد. میندا اسمایلی، تحلیلگر ارشد Emarketer، گفته است انتظار دارد مدیران متا در جلسه گزارش مالی بعدی با سوالات سختی درباره اینکه جاه‌طلبی‌های ابرهوش مصنوعی چگونه «با نقشه راه کلی کسب‌وکار شرکت هم‌راستا می‌شود»، مواجه شوند. او می‌گوید: «تلاش‌های متا برای رقابت مستقیم با شرکت‌هایی مانند اوپن‌ای‌آی برای این شرکت چالش‌برانگیز بوده و در‌عین‌حال میلیاردها دلار هزینه داشته است.» اما آنجلو زینو، تحلیلگر CFRA Research، می‌گوید متا با توجه به رشد سریع کسب‌وکار اصلی‌اش، توان مالی کافی برای ساخت تیم و «جذب» نیرو از رقبا را دارد. همچنین حداقل فعلا به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران همراه این رویکرد هستند؛ سهام شرکت از ابتدای امسال حدود ۲۰درصد رشد کرده است و اگر زاکربرگ در تحقق چشم‌انداز خود موفق شود، این موفقیت می‌تواند متا را بسیار فراتر از یک شرکت رسانه اجتماعی پیش ببرد.
مشاور هوش مصنوعی و مدیر سابق بخش بازاریابی اوپن‌آی‌آی می‌گوید: «فکر می‌کنم مارک زاکربرگ در نقطه‌ای از مسیر حرفه‌ای خود قرار دارد که مثل یک «سرنوشت آشکار» است. او همیشه دوست دارد به گروه‌های فیسبوک به‌عنوان راهی برای اتصال جهان اشاره کند و اگر بتواند ابرهوش مصنوعی بسازد که سرطان را درمان کند، دیگر نیازی ندارد درباره گروه‌های فیسبوک به‌عنوان میراث ماندگار خود صحبت کند.»
در این بین باید یادآور شد شاید هنوز تا رسیدن به ابرهوش مصنوعی که جهان را دگرگون کند سال‌ها فاصله وجود داشته باشد، اما چیزی که امروز در سیلیکون‌ولی در حال رخ دادن است، تنها رقابت میان شرکت‌ها برای ساخت ماشین‌های هوشمندتر نیست؛ بلکه رقابتی است برای بازتعریف آینده، بازآفرینی قدرت و شکل دادن به گونه‌ای تازه از زیست انسانی. در این عرصه مارک زاکربرگ نه‌تنها به‌دنبال پیروزی در یک دوئل فناورانه است، بلکه می‌خواهد نقش خود در تاریخ فناوری را نیز بازنویسی کند.
* نویسنده بخش فناوری CNN Business
