نرخ دلار پس از روند صعودی ۹ روزه کاهش یافت؛
دوربرگردان بازار ارز
تغییر آهنگ بازار دلار
معاملات روز چهارشنبه در بازار ارز با روندی متفاوت نسبت به ۹ روز قبل همراه بود. از تاریخ ۵ مردادماه، دلار وارد یک روند صعودی شد و قیمت آن از سطح ۸۷ هزار و ۵۰۰ تومان تا ۹۳ هزار و ۲۰۰ تومان افزایش یافت. این افزایش مداوم در کنار شرایط سیاسی و منطقه‌ای، جو روانی بازار را ناآرام کرده بود. با این حال، روز چهارشنبه بازار وارد فاز اصلاحی شد و نرخ دلار کاهش یافت.
کارشناسان اقتصادی در حال حاضر محدوده ۹۰ تا ۹۵ هزار تومان را به عنوان کف و سقف موقت بازار ارز آزاد در نظر می‌گیرند. البته این بازه می‌تواند در صورت تغییرات معنادار در متغیرهای کلان سیاسی یا اقتصادی، بار دیگر دچار نوسان شود. البته احتمال دارد که با شروع مذاکرات حتی دلار به زیر ۹۰ هزار تومان نیز برسد. بسته به اخبار منتشر شده در هفته‌های آینده بازار ارز گمانه‌زنی خواهد کرد. از سوی دیگر، نرخ دلار در بازار نیما و صرافی‌های رسمی نیز در مسیر تعدیل قرار گرفته و شکاف میان بازار رسمی و بازار آزاد کاهش یافته است. این کاهش شکاف قیمتی از نگاه برخی تحلیلگران نشانه‌ای از تلاش بانک مرکزی برای مدیریت هم‌زمان بازار رسمی و غیررسمی ارز است. روز گذشته قیمت اسکناس دلار در مرکز مبادله در رقم ۷۱ هزار و ۹۱۴ تومان به ثبت رسید.
خبر مهم بازار؛ احتمال آغاز مذاکرات
یکی از مهم‌ترین اخباری که در روزهای اخیر بر معاملات بازار ارز تاثیرگذار بود، احتمال شروع مذاکرات ایران و آمریکا با یک واسطه جدید از هفته آینده است. برخی تحلیلگران چین را به عنوان واسطه این دور از مذاکرات معرفی کرده‌اند. اما چرا این خبر برای معامله‌گران اهمیت دارد؟ نخست آنکه میزبانی چین در مقایسه با واسطه‌های قبلی، دارای وزن سیاسی و اقتصادی بیشتری است. چین یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد است و به دلیل روابط نزدیک سیاسی و اقتصادی با ایران، می‌تواند نقش موثرتری ایفا کند. از سوی دیگر، تجربه پیشین مذاکرات موفق ایران و عربستان با میزبانی چین در سال گذشته، برای بسیاری از فعالان بازار ارز امیدوارکننده بوده است.
هرچند موضوع مذاکرات با آمریکا پیچیده‌تر است، اما رویکرد دیپلماتیک چین و تمایل دو طرف به ادامه مذاکره، این امید را به وجود آورده که دیپلماسی بتواند جایگزین درگیری نظامی شود. نکته مهم‌تر اینکه، در صورت آغاز رسمی مذاکرات و انتشار اخبار مثبت از آن، احتمال تعویق مکانیسم ماشه توسط اروپایی‌ها نیز وجود دارد که می‌تواند یکی دیگر از عوامل تقویت‌کننده آرامش بازار ارز باشد. در کنار عوامل فوق، انتصاب علی لاریجانی به سمت مشاور رهبر انقلاب و عضویت در شورای عالی امنیت ملی نیز نشانه‌ای از تغییر رویکرد در سیاست خارجی تلقی می‌شود. لاریجانی با سابقه مذاکرات مهم در دهه گذشته، چهره‌ای شناخته‌شده در عرصه دیپلماسی است و برخی معتقدند که حضور او می‌تواند وزن دیپلماسی را در راهبرد آتی کشور افزایش دهد.
چشم‌انداز درآمد ارزی کشور
در هفته‌های گذشته، گزارش‌های متناقضی درباره صادرات نفت ایران، به ویژه به مقصد چین، منتشر شده است. طبق ادعای شرکت اطلاعات انرژی کپلر، صادرات نفت ایران به چین در ماه ژوئیه (ماه گذشته میلادی) با کاهش ۳۰ درصدی به حدود یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است. بخشی از این کاهش به افت تقاضای پالایشگاه‌های خصوصی چین نسبت داده شده و بخشی نیز به تحولات منطقه‌ای و جنگ ایران و اسرائیل مربوط می‌شود. هم‌زمان، آمریکا نیز دور جدیدی از تحریم‌ها را علیه شبکه صادرات نفت ایران اعمال کرده است. وزارت خزانه‌داری آمریکا هفته گذشته اعلام کرد که ده‌ها شرکت کشتیرانی، نفتکش و شخص حقیقی را به دلیل مشارکت در صادرات نفت از ایران و روسیه تحریم کرده است. این بسته تحریمی، بزرگ‌ترین بسته از سال ۲۰۱۸ تاکنون عنوان شده است.
با وجود این فشارها، مسوولان ایرانی اعلام کرده‌اند که تامین مالی ارزی کشور متناسب با سفارش‌های ثبت‌شده در حال انجام است. براساس اعلام مرکز مبادله ایران، تا تاریخ ۱۴ مردادماه، تجار کشور حدود ۱۰میلیارد دلار در این بازار دادوستد کرده‌اند. به گفته این نهاد، ارزش کل معاملات بازار ارز تجاری مرکز مبادله ایران به تفکیک نوع ارز، ۱۲.۹میلیارد درهم، ۵.۵میلیارد دلار، ۴۰۲میلیون یورو، ۳.۹میلیارد یوآن، ۱.۴میلیارد روبل و ۷۱میلیون ین بوده است. این آمارها نشان می‌دهد که برخلاف برخی گمانه‌زنی‌ها، واردات و صادرات ایران همچنان در جریان است و کانال‌های رسمی همچنان فعال هستند، هرچند با چالش‌هایی روبه‌رو هستند.
چشم‌انداز محتاطانه، اما امیدوارکننده
بازار ارز ایران پس از یک دوره نوسانات شدید، اکنون در آستانه یک دوربرگردان احتمالی قرار دارد. کاهش قیمت دلار در روز چهارشنبه، هرچند اندک، اما از نظر روانی اهمیت دارد. اخبار مثبت در مورد مذاکرات احتمالی، تعدیل انتظارات تورمی، تقویت رویکرد دیپلماتیک در سیاست خارجی و تلاش بانک مرکزی برای هم‌زمانی در مدیریت بازار رسمی و آزاد، همگی سیگنال‌هایی مثبت به فعالان بازار مخابره می‌کنند.
با این حال، واقعیت این است که چشم‌انداز بازار ارز در گروی تحولات سیاسی و اقتصادی در سطح کلان است. اگر مذاکرات به سرانجام نرسد یا فشارهای خارجی تشدید شود، ممکن است بازار دوباره وارد فاز نوسانی شود. اما اگر مسیر فعلی با موفقیت ادامه یابد، احتمال ثبات دلار در یک دوره کوتاه‌مدت وجود دارد. بنابراین انتشار اخبار مثبت در ابتدای هفته آینده شرایط جدیدی را برای بازار رقم خواهد زد.
