ضرب‌الاجل ۱۸ اکتبر و سرنوشت برجام؛
مکانیسم ماشه فعال می‌شود؟
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل ۱۸ اکتبر، گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی تروئیکای اروپایی افزایش یافته است. ایران هشدار داده در صورت هرگونه سوءاستفاده از این ابزار، عواقب سیاسی و حقوقی سنگینی در انتظار اروپا خواهد بود. اما سناریوهای پیش روی این بحران چیست و هرکدام چه تبعاتی دارد؟
سناریوی اول؛ تمدید چندماهه برای نجات برجام
محتمل‌ترین گزینه پیش‌رو، تمدید چندماهه ضرب‌الاجل برای جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه است. منابع دیپلماتیک می‌گویند سه کشور اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) پیشنهاد تمدید ۳ تا ۶ ماهه را مطرح کرده‌اند. در مقابل، از ایران خواسته‌اند وارد گفت‌وگوهای مستقیم با آمریکا شود، همکاری کامل با آژانس داشته باشد و درباره ذخایر اورانیوم خود گزارش دهد.
گفته می‌شود ایران این پیشنهاد را رد نکرده، اما تأکید دارد که هرگونه گفت‌وگویی باید نتیجه‌محور و در چارچوب منافع ملی باشد.
سناریوی دوم: فعال شدن مکانیسم ماشه؛ بازگشت به نقطه صفر؟
اگر توافقی حاصل نشود و اروپا به‌دنبال حفظ اهرم فشار خود باشد، احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه جدی است. در این صورت، همه تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل بازمی‌گردد. ایران هشدار داده که واکنش سختی نشان خواهد داد؛ از جمله ممکن است خروج از پیمان عدم اشاعه (NPT) را در دستور کار قرار دهد، اقدامی که می‌تواند یادآور الگوی کره شمالی و بحرانی تازه در نظم جهانی باشد.
سناریوی سوم؛ حل‌وفصل دیپلماتیک؛ راه‌حل کم‌هزینه‌تر
در گفت‌وگوهای استانبول، ایران پیشنهاد کرده به‌جای تمدید، اصل موضوع یعنی اسنپ‌بک به‌طور کامل حل‌وفصل شود. بر این اساس، طرفین به توافقی برسند که نه‌تنها از فعال‌سازی ماشه جلوگیری شود، بلکه پرونده قطعنامه ۲۲۳۱ نیز بسته شود. ایران تأکید کرده فعال‌سازی ماشه مشروعیت حقوقی ندارد و اروپا نمی‌تواند از قطعنامه‌ای سوءاستفاده کند که خود به آن پایبند نبوده است.
نقش آژانس و بازدید فنی پیش‌رو
در میانه این تنش‌ها، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار است طی روزهای آینده هیأتی فنی به تهران اعزام کند. ایران تأکید دارد که این هیأت فقط مجاز به مذاکرات فنی است و هیچ‌گونه دسترسی یا بازرسی فراتر از مصوبه مجلس نخواهد داشت. این دیدار، فرصتی کلیدی برای تنظیم دوباره رابطه ایران و آژانس خواهد بود.
مذاکره مستقیم با آمریکا؟ پاسخ تهران منفی است
در حالی که برخی رسانه‌ها از احتمال مذاکرات مستقیم میان ایران و آمریکا سخن گفته‌اند، وزارت خارجه ایران تأکید کرده هیچ تغییری در موضع رسمی صورت نگرفته است. ایران همچنان هرگونه گفت‌وگو را منوط به پرداخت غرامت و رفع تحریم‌ها می‌داند.
مشروح گزارش را اینجا بخوانید.
