آینده انرژی پاک کجاست؟
اما این روند صعودی در آستانه سقوط است و این احتمال وجود دارد که همین عدد، اوج امسال باشد؛ زیرا لایحه بودجه‌ای که در کنگره در حال بررسی است، در صورت تصویب، بسیاری از حمایت‌های فدرال برای انرژی‌های تجدیدپذیر، خودروهای برقی و زیرساخت‌های مرتبط را حذف می‌کند. کاهش این حمایت‌ها نه‌تنها تهدیدی برای آینده این بخش‌ها است، بلکه می‌تواند هزاران شغل ایجادشده را نیز در معرض خطر قرار دهد.
قانون جدید بودجه که در کنگره آمریکا در حال بررسی است، مشوق‌های مالی فدرال برای انرژی‌های تجدیدپذیر، خودروهای برقی و زیرساخت‌های شارژ را حذف می‌کند. این تغییرات در صورت تصویب، می‌تواند به توقف یا لغو بسیاری از پروژه‌های فعلی منجر شود.
از سوی دیگر، سرمایه‌گذاری جدید در پروژه‌های صنعتی کاهش آلاینده و نیروگاه‌های مقیاس‌بالا با افت ۷.۷درصدی مواجه شده است. از جمله کاهش چشم‌گیر پروژه‌های کاهش آلایندگی صنعتی که از ۱۶میلیارد دلار در سال گذشته به تنها ۷۹میلیون دلار در سه‌ماه اخیر رسیده است. همچنین ۶پروژه تولید فناوری پاک به ارزش حدود ۷ میلیارد دلار در همین مدت لغو شده‌اند. همچنین با وجود رشد سالانه، میزان سرمایه‌گذاری نسبت به سه‌ماه پایانی۲۰۲۴، در حدود ۳.۸درصد کاهش یافته است. بخش عمده‌ای از این سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه مصرفی مانند پمپ‌های حرارتی و خودروهای برقی انجام شده است. اگر کاهش ۹درصدی فروش تسلا در این بازه زمانی نبود، رشد کلی بیشتر می‌بود؛ زیرا فروش کلی خودروهای برقی ۱۱درصد افزایش داشته است.
اگر لایحه اخیر در سنای آمریکا به‌صورت اساسی بازنگری نشود، چشم‌انداز گسترش انرژی‌های پاک در ادامه سال جدید برای ایالات متحده تیره خواهد بود. در گفت‌وگو با مدیران سرمایه‌گذاری مانند پیتر دیویدسون، رئیس Aligned Climate Capital، نگرانی‌های زیادی پیرامون این لایحه مطرح شده است. وی تاکید می‌کند که بخش بزرگی از سرمایه‌گذاری‌ها در مناطق تحت کنترل جمهوری‌خواهان انجام شده و حذف مشوق‌ها می‌تواند بر اقتصاد محلی نیز اثر منفی بگذارد.
دیویدسون افزود: «خورشید و باد حالا از گاز هم ارزان‌ترند. اگر مشوق‌ها حذف شوند، بسیاری از پروژه‌ها دیگر از لحاظ مالی توجیه‌پذیر نخواهند بود.» او هشدار می‌دهد که حذف حمایت‌ها بر فناوری‌های نوظهور مانند زمین‌گرمایی، هیدروژن و هسته‌ای که هنوز از نظر اقتصادی رقابتی نیستند، تاثیر شدیدی خواهد داشت.
واقعیت انرژی‌های پاک در ایران
بر اساس آمار رسمی منتشرشده در بهمن۱۴۰۳ و برخلاف آمریکا که به‌دلیل فشارهای سیاسی با تهدید عقبگرد مواجه است، ایران هنوز در مرحله اولیه ورود به بر عرصه انرژی‌های پاک قرار دارد. در حال حاضر ظرفیت کل انرژی‌های تجدیدپذیر ایران تنها ۱۱۰۰مگاوات است (حدود ۰.۷درصد برق کشور بیش از ۶۰درصد این ظرفیت از نیروگاه‌های خورشیدی تامین می‌شود.) و پروژه‌های بادی، بیوگاز و برق‌آبی کوچک سهم بسیار اندکی دارند.
مطالعات رسمی نشان می‌دهند: ایران سالانه بیش از ۲۸۰روز آفتابی دارد و با استفاده از فقط ۱.۱درصد مساحت کشور می‌توان نیاز کل کشور به برق را از طریق خورشید تامین کرد. همچنین در مناطق شرقی و شمال‌غربی ایران، وزش بادهای شدید و پایدار، پتانسیل ایجاد نیروگاه‌های بادی صنعتی را فراهم کرده است. با این حال، زیرساخت‌های لازم برای بهره‌برداری اقتصادی از این منابع هنوز فراهم نشده است.
ایران با وجود پتانسیل اقلیمی بالا در رتبه پایین تولید انرژی تجدیدپذیر قرار دارد؛ چالش‌هایی نظیر: نبود سیاستگذاری یکپارچه و پایدار، وابستگی به انرژی‌های فسیلی و یارانه‌ای، مشکلات مالی، اقتصادی و تامین سرمایه، محدودیت واردات تکنولوژی و تجهیزات کارآمد، عدم تکامل اقدمات فرهنگ‌سازی در توده مردم، رشد این بخش را با مانع مواجه کرده‌اند.
* محقق و پژوهشگر توسعه پایدار و انرژی‌های پاک
