ذخایر سدهای تامینکننده آب تهران در پایین‌‌‌ترین وضعیت خود در ۱۰۰ سال اخیر قرار دارند؛
بیآبی بیداد می‌کند
به گزارش «ایرنا»، به‌رغم تمام اخطارها و هشدارها درباره نحوه مصرف آب و اینکه ایران کشوری خشک و کم آب است و باید حواسمان به میزان مصرف باشد، اما امروز در بحران آب قرار گرفتیم، شاید روزی را هم تصور نمی‌کردیم که شیر آب خانه را باز کنیم و آبی از آن جاری نشود، اتفاقی که این روزها در مناطق مختلف تهران به وفور دیده می‌شود که حتما شهرهای بزرگ دیگر هم گرفتار آن شده‌اند. شرکت آب و فاضلاب استان تهران اعلام کرد که خشکسالی‌‌‌های ۵سال اخیر و کاهش بارش‌‌‌های استان تهران در سال آبی جاری که در ۶۰ سال اخیر بی‌‌‌سابقه بوده، به شدت منابع آبی تهران را تحت‌تاثیر قرار داده است.
طبق اعلام این شرکت اکنون ذخایر موجود در سدهای تامینکننده آب تهران در پایین‌‌‌ترین وضعیت خود در یک قرن اخیر قرار دارد، بررسی وضعیت سدهای تهران بیانگر آن است که سد امیر کبیر ۳۸درصد پرشدگی دارد و نسبت به سال گذشته ۵۸درصد کاهش حجم آب دارد، سد لار با ۷درصد پرشدگی و کاهش ۳۴ درصدی نسبت به سال گذشته در وضعیت بسیار بدتری قرار دارد، همچنین سدهای لتیان و ماملو با ۲۰درصد پرشدگی و کاهش ۴۷ درصدی نسبت به سال گذشته در آستانه‌های خطر قرار گرفته‌اند، سد طالقان نیز ۵۳درصد پرشدگی داشته و ۳۲درصد نسبت به سال گذشته عقب ماندگی دارد، این در حالی است که تهران برای تامین آب مورد نیاز به طور کامل به این سدها وابسته است. یک مساله مهم در این رهگذر این است که هرگاه با مشکل کم‌آبی مواجه می‌شویم دولتها بلافاصله از مردم می‌خواهند که صرفه‌جویی کنند، سوال این است نقش دولتها در این میان چیست؟
چرا همواره از مردم می‌خواهند که صرفه‌جویی کنند؟ با وجود قوانین بسیار در این زمینه، دولتها چه اقدامی در راستای اجرای آنها انجام داده اند؟ این در حالی است که حجم زیادی از آب موجود در کشور در بخش کشاورزی صرف می‌شود در حالی که طبق قانون سند ملی امنیت غذایی که در سال ۱۴۰۲ تصویب و ابلاغ شد باید تا افق ۱۴۱۱ حدود ۳۰ میلیارد مترمکعب مصرف آب در بخش کشاورزی کاهش یابد، حال با گذشت ۲ سال از تصویب آن چه اقدامی در این زمینه انجام شده است؟
از سوی دیگر با فرسودگی لوله‌های انتقال آب در کلان‌شهرها به‌ویژه تهران مواجه هستیم به طوری که سالانه حدود ۳۰درصد از منابع آب شرب تهران هدر می‌رود و به دست مردم نمی‌رسد، از طرف دیگر پدیده تغییر اقلیم هم کمر منابع آبی کشور را خم کرده و حتی باعث جابه‌جایی فصل‌ها و طولانی شدن آنها شده است، چندی پیش سازمان هواشناسی اعلام کرد که در دهه‌‌‌های گذشته، دمای تابستانی ایران در تیرماه آغاز میشد، اما اکنون از اردیبهشت شروع و تا مهر ادامه دارد، تابستان ایران عملا ۵ ماهه شده و دوره گذار از فصل سرد به گرم، یعنی فصل بهار، به طرز محسوسی کوتاه شده است.
محمد درویش فعال محیط‌زیست در این باره می‌گوید: امسال خشکسالی کم سابقه‌ای را در کشور تجربه می‌کنیم به طوری که میزان بارندگی در تمام کشور نسبت به سال گذشته در میانگین بلندمدت ۴۰درصد کمتر بوده که رقم تکان دهنده‌ای است.
وی با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته با چنین خشکسالی کمتر مواجه شده بودیم افزود: وضعیت در تهران از میانگین کشور نیز بدتر است و به حدود منفی ۴۴درصد رسیده است. تامین آب تهران کاملا وابسته به مخازن سدهای کرج، ماملو، لتیان و طالقان است که اکنون این سدها شرایط فوق‌العاده نگران‌کننده‌ای دارند چون تقریبا مخازن تمام این سدها خالی شده و در بدترین شرایط میزان انباشت آب قرار دارند.
وی تاکید کرد: در مجموع وضعیت سدهای تامینکننده آب تهران، به مراتب از میانگین بدتر است و علت این است که با یک دوره خشکسالی روبه رو هستیم، البته این روند طبیعت ایران است، همیشه با شرایط خشکسالی مواجه بودیم اما در چند سال اخیر به دلیل شرایط تغییر اقلیم و پدیده جهان گرمایی، تعداد رخدادها سریع تر و با شدت وخیم‌تری اتفاق می‌افتد.
هدررفت ۳۰درصد آب شرب به علت فرسودگی لوله‌ها
درویش اظهار کرد: در چنین وضعیتی در سال‌های گذشته به جای اینکه تمهیداتی اعمال شود که بتواند ما را در برابر چنین شرایطی محافظت کند، نه تنها به این سمت حرکت نکردیم بلکه شرایط وخیم‌‌‌تر هم شده است، آماری که در تهران منتشر می‌شود این است که حدود ۳۰درصد از منابع آب شرب تهران هدر می‌رود و به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد، یعنی با سیستم لوله‌های فرسوده‌ای در تهران روبرو هستیم که میزان ۳۰درصد آب شرب تصفیه شده را هدر می‌دهند، این باعث می‌شود در چنین شرایطی هیچ انگیزه‌ای برای صرفه‌جویی آب بین مردم نباشد.
وی ادامه داد: وقتی مردم چنین شرایطی را می‌بینند می‌گویند اگر واقعا مساله آب و صرفه‌جویی آن جدی است چرا دولتها هیچ تلاشی برای مرمت لوله‌های فرسوده نمی‌کنند، چرا هیچ تلاشی برای اینکه لوله کشی آب شرب از آب بهداشتی جدا شود صورت نمی‌گیرد.
اتفاقی که در بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا حتی کشورهایی که با مشکل کمبود آب مواجه نیستند افتاده است، چرا در کشور ما چنین اتفاقاتی نمی‌افتد؟ چرا در پایان کار ساختمان‌ها علاوه بر اینکه باید هر واحد کنتور برق داشته باشد کنتور آب الزامی نیست، بسیاری از برج‌ها هزینه آب بها بر تعداد مشترکان تقسیم می‌شود و وقتی یکی از ساکنان می‌بیند که همسایه آن مدام شیر آب را باز می‌کند دیگر چه فرقی می‌کند که او هم صرفه‌جویی کند، چنین شرایطی این انگیزه را برای شهروندانی که واقعا مسوولیت اجتماعی را درک می‌کنند فراهم نمی‌کند.
تغییر اقلیم و جابه‌جایی فصل‌ها
درویش درباره این که تغییر اقلیم موجب جابه‌جایی و گرم‌تر شدن فصل‌ها شده گفت: شواهد نشان می‌دهد که تغییر اقلیم اثرات وخیمی بر آب و هوا بر جای گذاشته و همچنان هم ادامه دارد، اکنون اثر آن در اروپا، آمریکا، استرالیا و جنگل‌های روسیه قابل مشاهده است، یعنی تاثیر تغییر اقلیم کاملا اثبات شده است، تقریبا در طول یک دهه اخیر به جز سال ۲۰۲۰ که به دلیل همه‌گیری کرونا تا حدودی فعالیت‌های انسانی مختل شده بود، دیگر هر سال به عنوان گرمترین سال کره زمین در یک صد سال اخیر معرفی میشد و این روند همین‌طور ادامه دارد و هر سال بدتر از سال گذشته این شرایط اتفاق می‌افتد.
وی اظهار کرد: خبر بد این است به جای اینکه جهانیان برای مقابله با خطر جهان گرمایی متحد شوند و به سمت کاهش آن حرکت کنند حتی برخی از توافق‌نامه‌های بین‌المللی که با هدف کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و گرم‌تر نشدن دمای زمین تصویب شدند را هم اجرا نمی‌کنند و همین شرایط را تیره و تارتر کرده است، بر اساس مطالعات انجام شده در موسسه‌ای در آلمان پیش‌بینی شده که نمی‌توانیم جلوی روند گرم شدن زمین را بگیریم، میانگین دما قبل از ۲۰۷۰ بیش از ۴ درجه سلسیوس افزایش می‌یابد که در این صورت بیش از ۷۰درصد اکوسیستم‌های جهان از جمله انسان‌ها از بین خواهند رفت و فقط ۵۰۰ تا یک میلیارد نفر از ساکنان زمین می‌توانند قرن آینده را ببینند، این‌ها هشدارهای بسیار جدی است که اگر دیر بجنبیم دامن خودمان را می‌گیرد.
