احمد توکلی در ۷۴سالگی درگذشت؛
پایان زندگی اصولگرای اقتصاد خوانده
او طی سالهای گذشته اگرچه به دلیل ابتلایش به بیماری پارکینسون از رسانه‌ها و محافل عمومی فاصله گرفته بود، اما به عنوان موسس و رئیس هیات‌مدیره دیده‌‌‌بان شفافیت و عدالت بارها نامه‌هایی را خطاب به سران قوا و نمایندگان مجلس با موضوع فساد ارسال کرد و در مورد وضیعت فساد در کشور هشدار داد. همان موضوعی که طی دوران نمایندگی‌اش در مجلس نیز نسبت به آن حساس بود و حتی برخی از نطق‌های پیش از دستورش نیز در مجلس به این موضوع اختصاص داشت. از جمله در سال ۱۳۹۵ (دوره نهم مجلس) که در نطق میان دستورش نسبت به کاهش حساسیت به فساد هشدار داد و تاکید کرد: «جامعه دارد به نوعی از همزیستی مسالمت‌آمیز با فساد و مفسدان تن می‌دهد.»
سوابق سیاسی
احمد توکلی در سال۱۳۳۰ در شهرستان بهشهر استان مازندران چشم به جهان گشود. او دانش‌آموخته دکترای اقتصاد از دانشگاه ناتینگهام انگلستان بود و پایان‌‌‌نامه‌‌اش را با عنوان بررسی دلایل تورم در اقتصاد ایران بین سالهای ۱۹۷۲ تا ۱۹۹۰ نوشت. او در نخستین دوره مجلس شورای اسلامی، نماینده مردم بهشهر و عضو هیات رئیسه مجلس بود. وزارت کار و سخنگویی دولت در کابینه میرحسین موسوی از دیگر سوابق سیاسی اوست هرچند او پس از مدتی از این سمت‌های سیاسی استعفا داد و به فعالیت رسانه‌‌‌ای روی آورد. روزنامه رسالت، روزنامه فردا و سایت الف از جمله رسانه‌هایی بودند که احمد توکلی پس از کناره‌‌‌گیری از وزارت طی سالهای گذشته بنیان نهاد. توکلی علاوه بر نمایندگی نخستین دوره مجلس شورای اسلامی، سابقه نمایندگی در مجالس هفتم، هشتم و نهم را در کارنامه خود داشت. او در انتخابات دوره دهم نیز در فهرست ائتلاف اصولگرایان تهران قرار گرفت، اما از راهیابی به مجلس بازماند. توکلی همچنین از ابتدای دوره هفتم تا اوایل دوره نهم مجلس، ریاست مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشت. احمد توکلی از سال ۱۳۹۶ نیز به عضویت حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمده بود و تا پایان عمر در این نهاد حضور داشت.
البته توکلی طی سالهای زندگی‌اش گوشه چشمی هم به کرسی ریاست‌جمهوری داشت و از این‌رو دو بار نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شد؛ یک‌‌‌بار در دوره ششم انتخابات ریاست‌جمهوری ایران مقابل آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و بار دیگر در دوره هشتم رقابت‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری به رقابت با سیدمحمد خاتمی پرداخت که در هر دو دوره، پس از این دو نفر، در جایگاه دوم قرار گرفت. توکلی یک بار دیگر در انتخابات ریاست‌جمهوری نهم نیز نامزد شد، اما پیش از برگزاری انتخابات به نفع محمدباقر قالیباف کنار رفت. توکلی در کنار فعالیت‌های سیاسیاش استادیار دانشگاه بهشتی تهران بود که در سال ۱۳۹۲ بازنشسته شد. آنچه توکلی را از دیگر چهره‌های اصولگرا متمایز می‌کرد، نگاه نقادانه، اقتصادمحور و فراجناحی او بود که جایگاه ویژه‌ای برای او در میان کارشناسان و حتی مخالفان سیاسیاش ایجاد کرده بود.
روابط سیاسی
احمد توکلی همچون دیگر سیاسیون روابط خانوادگی با سیاستمداران دارد. از جمله اینکه او با خانواده لاریجانیها و صادق زیباکلام نسبت فامیلی داشت. خودش پسر دخترخاله ناتنی لاریجانیها بود و همسرش هم دخترخاله آنهاست. همچنین یکی از پسرانش به نام زهیر با دختر صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران ازدواج کرده است.
در کنار این رابطه فامیلی او نقش مهمی در یکی از مهم‌ترین ماجراهای استیضاح وزرا در سالهای نمایندگی‌اش در مجلس یا همان استیضاح وزیرکشور دولت اول محمود احمدی‌نژاد داشت. در واقع رابطه او با احمدی‌نژاد پیچیده بود.
او اگرچه در انتخابات نهمین دوره ریاست‌جمهوری از طرفداران محمود احمدی‌نژاد بود، اما با گذر زمان به تدریج از وی فاصله گرفت. نقش سایت الف، سایت تحت مسوولیت احمد توکلی در افشای جعلی بودن مدارک تحصیلی علی کردان وزیر کشور دولت اول احمدی‌نژاد شاید یکی از دلایل دوری آن دو از هم بود. مرحوم علی کردان که در سال ۸۷ هنگام اخذ رای اعتماد از مجلس برای تصدی پست وزارت کشور ادعا کرده بود داری مدرک دکترای افتخاری حقوق اساسی از دانشگاه آکسفورد و مدارک لیسانس و فوق لیسانس است، با افشای سایت الف مبنی بر جعلی بودن این مدارک دچار مشکل شد و در نهایت با استیضاح نمایندگان مجلس هشتم از سمت خود برکنار شد. توکلی از جمله نمایندگانی بود که معتقد بود: «وقتی کردان از اغوا استفاده کرده الان باید تاوان آن را پس دهد.»
ماجرای کردان تنها موضوع مورد اختلاف توکلی و احمدی‌نژاد نبود. همچنان‌که او در سال ۹۵ به افشای تخلف دولت احمدی‌نژاد مبنی بر «قرض ۱۵۰ هزار میلیارد از صندوق توسعه ملی» برای تهیه دارو پرداخت و گفت که دولت احمدی‌نژاد تنها ۴۵ هزار میلیارد تومان آن را پس داده و بقیه را صرف خرید ساختمان و قرض دادن به برخی نهادهای دولتی کرده و مقداری را نیز صرف امور رفاهی کارکنان کرده‌اند.» توکلی در سال ۹۶ نیز در پی نامزدی احمدی‌نژاد برای انتخابات ریاست‌جمهوری با ارسال نامه سرگشاده‌‌‌ای به اعضای شورای نگهبان، با اشاره به مواردی از تجربه کشورداری و مدیریتی احمدی‌نژاد، وی را فاقد صلاحیت‌‌‌های مصرح در قانون برای تصدی ریاست‌جمهوری دانست و خواستار رد صلاحیت وی شد. با وجود این انتقادها او همسو با دولت اول احمدی‌نژاد، از نمایندگان طراح قانون تثبیت قیمت‌‌‌ها در مجلس هفتم بود که جلوی افزایش تدریجی قیمت حامل‌‌‌های انرژی را می‌گرفت. همان موضوعی که همچنان مورد انتقاد اقتصاددانان است.
پیام‌های تسلیت
سیاسیون نیز در پیام‌هایی ضمن تسلیت به خانواده او به تجلیل از شخصیت وی پرداختند. ازجمله غلامحسین محسنی‌اژه‌‌‌ای رئیس قوه‌قضائیه، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، محمدرضا عارف معاون اول رئیس‌‌‌جمهور، حسن روحانی رئیس‌‌‌جمهور ایران در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس و محمدرضا باهنر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در پیام‌هایی درگذشت او را تسلیت گفتند.
توکلی یک الگو بود
در همین حال احد آزادی‌خواه، نماینده و مشاور رئیس مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با اشاره به چهره و شخصیت مرحوم توکلی، گفت: آقای توکلی به عنوان یکی از چهره‌های اصیل انقلاب در مسوولیت‌های مختلف از جمله مسوولیت نمایندگی مجلس شورای اسلامی به خوبی ایفای نقش کرد. او ادامه داد: ایشان در برهه‌ای از تاریخ انقلاب به عنوان کاندیدای ریاست‌جمهوری در انتخابات مشارکت کرد و موجب مشارکت مردم در انتخابات شد. نقش توکلی همواره در تقویت و قوام‌بخشی آرمان‌‌‌های انقلاب و راهبردهای نظام موثر بود.
این نماینده مجلس با اشاره به تلاش‌های احمد توکلی در زمینه مبارزه با فساد، تاکید کرد: ایشان زحمات بسیاری در حوزه اقتصاد و اقتصاد اسلامی کشید و تلاش‌‌‌هایی در جهت مبارزه با فساد در دوران منتهی به پایان عمر شریفشان انجام داد که در نوع خودش کم‌نظیر بود و توانست کارهای بزرگی را در کشور انجام بدهد. آزادی‌خواه، توکلی را یک الگو دانست و خاطرنشان کرد: افرادی مانند ایشان می‌توانند به عنوان الگو و سمبل برای سیاسیون که تازه وارد عرصه سیاست شدند تعریف شوند. از سوی دیگر باید سلامت، پاک‌دستی و عزم راسخ توکلی و همراهی و همسویی‌شان با نظام و مردمی بودنشان به عنوان چند ویژگی تعریف شود و این ویژگی‌ها نسل به نسل منتقل شود که نسل‌های آینده نیز بتوانند از چنین الگوهایی استفاده کنند.
