موزه هنرهای معاصر میزبان یک رویداد مهم است
گزارش زنان از هنر ایران
برپایی نمایشگاه «چشم در چشم» شامل آثار بزرگان هنر دنیا و نمایش آثار پیکاسو نقاش بزرگ از همان کارهای مهم بود که باعث شد بعد از سال‌ها جمعیت قابل‌توجهی برای تماشای تابلوها مقابل موزه صف ببندند.
در روزهای اخیر نیز یک نمایشگاه دیگر برگزار شده که حائز اهمیت است. این نمایشگاه با عنوان «به گزارش زنان» شامل آثار زنان هنرمند نوگرای ایرانی است که در چند بخش «پیشگامان»، «پرتره»، «هنر انتزاعی»، «منظره‌نگاری و طبیعت در هنر نوگرا» و... به تماشا گذاشته شده و همگی از گنجینه موزه انتخاب شدهاند.
در این رویداد آثاری از هنرمندانی همچون منیر فرمانفرماییان، بهجت صدر، ایران درودی، پروانه اعتمادی، فریده لاشایی و لیلی متین‌دفتری به نمایش درآمده که هرکدام از چهره‌های برجسته هنر ایران به حساب می‌آیند. بخش دوم نمایشگاه با آثاری از هنرمندان زن نگارگر، پاپ‌آرتیست، سرامیست و نقاش با همکاری برخی گالری‌های خصوصی در خانه هنرمندان ایران افتتاح شده است.
رضا دبیری‌نژاد رئیس موزه هنرهای معاصر تهران گفته است: «هنرمندان در طول تاریخ و در بخش‌های مختلف هنری همچون فرش و نقاشی نقش تاثیرگذاری داشته‌اند اما کمتر شناخته شدند و در دوره معاصر یکی از ویژگی‌ها حضور اجتماعی زنان است که باید به آنها بپردازیم. زنان هنرمند اکنون نقش مهمی در فضای هنر معاصر ایران ایفا می‌کنند و حراج‌های هنری و نمایشگاه‌ها حتی در عرصه بین‌المللی بدون حضور زنان برگزار نمی‌شود.
همچنین از زمان تاسیس موزه تاکنون هیچ‌گاه مدیری زن نداشته‌ایم، بر این اساس توکا ملکی برای افتتاح رسمی نمایشگاه به عنوان رئیس افتخاری موزه انتخاب شده است.» توکا ملکی نویسنده و پژوهشگر و یکی از کیوریتورهای نمایشگاه «به گزارش زنان» هم با اشاره به اهمیت جایگاه زنان در هنرهای تجسمی ایران و به ویژه هنر نوگرا گفته است: «نوشتن تاریخ هنر بدون در نظر گرفتن منظر زنان ممکن نیست.
دیدگاه‌های هنرمندان زن باید بررسی شود، دیدگاه‌های زنان و زوایایی که به زندگی نگاه کردند، قطعا تکمیل‌کننده تاریخ هنر بوده است و باید شباهت‌های آنان را با رفتارهای هنری مردان هنرمند بررسی کرد. این به معنی تفکیک جنسیتی و پررنگ کردن نقش زنان یا پنهان کردن آنان نیست بلکه بازخوانی ویژگی‌هایی هست که آثار هر کدام از هنرمندان دارد و بدون خوانش آنان حتما این تاریخ هنر ناقص خواهد بود.»
رکنا هم در بخشی از یک گزارش مفصل نوشته است: «این نمایشگاه نه فقط بازتاب حضور کم‌رنگ یا پررنگ زنان در هنر معاصر ایران، بلکه گزارشی محکم و پرصلابت است از کنشگری و نقش فاعلی آنان در شکل‌دهی به زبان بصری معاصر کشور. این نمایشگاه که آثاری از دهه ۱۳۴۰ تا امروز را در برمی‌گیرد، چهره‌ای واقعی و نه آرمانی از زن ایرانی به‌عنوان هنرمند را به نمایش گذاشته و این پیام را مخابره می‌کند که دیگر دوران آن گذشته است که زن صرفا سوژه یا موضوع باشد؛ او اکنون سازنده و معناپرداز اصلی است.
تاریخ هنر معاصر ایران، اگرچه مملو از حضور پیکره‌های زنانه است، اما اغلب این حضور در اختیار روایت‌گران مرد بوده است. زن، تا سال‌ها، تنها جسمی برای قاب تصویر به شمار می‌آمد؛ بی‌آنکه از زاویه دید خود، خود را نشان دهد یا روایت کند. این روند، ریشه‌های عمیقی در مناسبات جنسیتی و فرهنگی جامعه داشته و دارد، که حالا به‌صراحت نیازمند نقد و اصلاح است.
اما «به گزارش زنان» با جسارت و ظرافت خاصی، این روند را به چالش کشیده است. زنان هنرمند ایرانی، با استفاده از رسانه‌ها و فرم‌های متنوع، زبان خود را یافته‌اند؛ زبانی که تنها از جنس لطافت و زیبایی نیست، بلکه دربردارنده مقاومت، نقد و تامل است. آنها خود فاعل تصویر شدهاند، نه صرفا سوژه‌ای که دیده می‌شود.»
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: «این نمایشگاه بیش از آنکه صرفا مجموعه‌ای از آثار هنری باشد، بیانیه‌ای است سیاسی، فرهنگی و هنری درباره جایگاه زن در هنر معاصر ایران. زنی که دیگر در حاشیه نیست، بلکه در متن و مرکز این روایت قرار دارد. آثار به نمایش درآمده، بیانگر تحول بنیادین در نگرش به زن و هنر است؛ تحولی که اگر به‌درستی دیده و تحلیل شود، می‌تواند راهگشای آینده‌ای روشن‌تر برای هنر ایران باشد؛ آینده‌ای که در آن صدای زنان، نه به عنوان فریاد اعتراض، بلکه به‌مثابه نغمه سازندگی و نوآوری شنیده خواهد شد.»
نمایشگاه «به گزارش زنان» تا پایان شهریور در موزه هنرهای معاصر تهران برقرار و بازدید از این رویداد برای علاقه‌مندان آزاد است.
