ترسیم سند جامع همکاری راهبردی ایران - ارمنستان؛
امضای ۱۰ سند همکاری در ایروان
اتصال ریلی خلیجفارس به دریای سیاه با همکاری ایران و ارمنستان برقرار می‌شود
کاخ ریاست جمهوری ارمنستان روز سه‌شنبه میزبان دیدار سطح‌بالای مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور ایران و نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان بود تا ۱۰سند همکاری میان مقامات دو کشور به امضا برسد. اسنادی که بیانگر عزم تهران و ایروان برای توسعه و تقویت روابط دوجانبه و سیاست همسایگی پس از توافق صلح در قفقاز جنوبی است. مسعود پزشکیان امروز چهارشنبه در ادامه سفر اوراسیایی خود به بلاروس می‌رود تا همکاری‌های نوظهور با اتحادیه اقتصادی اوراسیا پس از امضای تجارت آزاد میان تهران و این بلوک اقتصادی را نهایی کند. معاهده صلح میان جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان ظرفیت ترانزیتی جدیدی را برای توسعه سیاست همسایگی دولت چهاردهم فراهم آورده است.
در همین ارتباط، صبح روز سه‌شنبه ۲۸مرداد پس از برگزاری مراسم استقبال رسمی از مسعود پزشکیان در ایروان، دیداری دوساعته با نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، در محل کاخ ریاست‌جمهوری ارمنستان برگزار شد. این دیدار خصوصی که قرار بوده ۲۰دقیقه باشد، به گفته خبرنگار صدا‌و‌سیما نزدیک به دو ساعت طول کشیده است که بیانگر اهمیت موضوعات مورد بحث به‌ویژه تاکیدات ایران بر عدم تغییر مرزها در قفقاز است. رئیس‌جمهور ایران در پی این دیدار با انتشار پستی در شبکه ایکس نوشت: «در نشست با نخست‌وزیر ارمنستان تاکید کردم باور دولت جمهوری اسلامی ایران حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی ارمنستان و تداوم روابط صمیمانه میان دو کشور است و نگرانی‌های ما در ارتباط با حضور نیروهای ثالث در نزدیکی مرزهای مشترک باید به‌طور کامل برطرف شود.»
امضای ۱۰ سند
یکی از دستورکارهای اصلی این سفر تعین‌تکلیف توافقات دوجانبه میان دو کشور بود و مقامات عالی‌رتبه ایران و ارمنستان در جریان این ملاقات ۱۰ سند همکاری در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، گردشگری، صنعتی، آموزشی، راه و شهرسازی، هنری و بهداشت و سلامت به امضا رساندند. اسنادی که زمینه را برای ترسیم سند جامع راهبردی میان دو طرف فراهم می‌کند. در همین چارچوب سید‌عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، پس از نشست سران ایران و ارمنستان، درباره رایزنی‌های انجام‌شده گفت: «مذاکرات جدی بود و ما بحث‌های بسیار جدی داشتیم؛ هم در خصوص همکاری‌های دو کشور در حوزه‌های اقتصادی که خیلی گسترده است که بحث تجارت و سرمایه‌گذاری و اجرای پروژه‌های فنی و مهندسی است و هم همکاری‌های فرهنگی که به خاطر علقه‌های فرهنگی بین دو کشور خیلی گسترده است.»
وی افزود: «در خصوص بحث‌های مربوط به ترانزیت و راه‌های ترانزیتی و بحث اخیر که در واشنگتن صورت گرفته، توضیحات بسیار مبسوطی را طرف ارمنی ارائه کرد و اطمینان‌های لازم را داد که با خط‌قرمزهای ایران آشنا هستند و به آن توجه کردند و همیشه خواهند کرد و اینکه ارمنستان هیچ‌گاه اجازه نخواهد داد که از خاکش تهدیدی متوجه ایران شود.» عراقچی خاطرنشان کرد: «توافق شد یک سند جامع همکاری راهبردی بین دو کشور به‌زودی نهایی شود.» پاشینیان همچنین تاکید کرد توافقات اخیر زمینه‌ساز دسترسی ریلی ایران به دریای سیاه است.
ملاحظات ایران در احداث کریدور جدید
مسعود پزشکیان ظهر روز سه‌شنبه در نشست هیات‌های عالی‌رتبه ایران و ارمنستان، تصمیم بر تداوم رابطه صمیمانه میان دو کشور را باور جدی دولت جمهوری اسلامی ایران دانست و از آمادگی کشورمان برای تسریع در نهایی کردن و انعقاد برنامه راهبردی همکاری‌های بلندمدت فیمابین خبر داد. رئیس‌جمهور همچنین در همایش تجاری دو کشور با بیان اینکه روابط و همکاری‌های ایران و ارمنستان در همه زمینه‌ها در حال توسعه است، بر ضرورت افزایش مراودات و رایزنی‌های مقامات دو کشور برای رفع موانع و مشکلات تحقق اهداف تعیین‌شده و اجرای اسناد فیمابین تاکید کرد. پزشکیان بر ضرورت توجه به دغدغه‌ها، نگرانی‌ها و رعایت ملاحظات جمهوری اسلامی ایران در خصوص تحولات جدید منطقه از جمله امضای تفاهم‌نامه اخیر میان ارمنستان، جمهوری آذربایجان و آمریکا تاکید کرد و گفت: «ایران همواره خواهان تثبیت ثبات و صلح در منطقه قفقاز بوده و خواهد بود.»
نخست‌وزیر ارمنستان نیز در این نشست، ضمن ابراز خرسندی از سفر پزشکیان و هیات همراه به کشورش گفت: «ارمنستان همواره نسبت به حفظ روابط دوستانه و تاریخی خود با جمهوری اسلامی ایران متعهد بوده و خواهد بود.» وی با تاکید بر اینکه مرز مشترک با ایران برای ارمنستان از اهمیت مضاعفی برخوردار است، اظهار کرد: «همکاری با ایران در سایه حسن همجواری و حفظ و ارتقای روابط دوستانه، برای ارمنستان اهمیت راهبردی دارد و بدون تردید ملاحظات ایران در احداث کریدور جدید رعایت خواهد شد.» وی تصریح کرد: «ارمنستان آماده انعقاد سند راهبردی همکاری‌های بلندمدت میان دو کشور است.» نخست‌وزیر ارمنستان هم در دیدار با رئیس‌جمهور کشورمان بر حفظ روابط خوب با ایران و عدم تغییر مرزها به عنوان تصمیم قطعی و خطوط قرمز ارمنستان تاکید کرد. وی تصریح کرد: ارمنستان آماده انعقاد سند راهبردی همکاری‌های بلندمدت میان دو کشور است.
توسعه گذرگاه مرزی با ارمنستان
وزیر راه و شهرسازی که همراه پزشکیان در سفر به ایروان و امضای اسناد حضور داشت، از توافقات میان ایران و ارمنستان برای احداث پل دوم نوردوز و توافقات صورت‌گرفته برای تکمیل اتصال ریلی خلیج فارس تا دریای سیاه با همکاری ایران، ارمنستان و جمهوری آذربایجان خبر داد. فرزانه صادق ضمن اعلام خبر توافق میان ایران و ارمنستان برای ساخت پل دوم نوردوز گفت: «از مهم‌ترین تفاهم‌ها و توافقات صورت‌گرفته میان ایران و ارمنستان، در حوزه‌های جاده‌ای و همچنین توافق ساخت پل میان طرفین است؛ به طوری که توافق شده عرض پل نوردوز میان ایران و ارمنستان بیشتر شود و به جهت تسهیل دسترسی بهتر کامیون‌داران طرفین، پل دوم نیز ساخته شود.» گذرگاه مرزی نوردوز اصلی‌ترین راه ارتباطی میان ایران و ارمنستان است که مرز ۴۴کیلومتری میان دو کشور را پوشش می‌دهد و توسعه پل دوم می‌تواند ظرفیت ترانزیتی و حمل کالا و مسافر میان ایران و ارمنستان را افزایش دهد. فرزانه صادق با تاکید بر مشکلات موجود در بخش عوارضی و ضررهایی که کامیون‌داران ایرانی متحمل می‌شوند، گفت: «در این زمینه توافقات اولیه انجام شده و پیش‌بینی می‌شود طی دو ماه آینده این توافقات به‌صورت قطعی نهایی و ابلاغ شود.»
وزیر راه و شهرسازی همچنین از تلاش برای اتصال استراتژیک خلیج فارس به دریای سیاه خبر داد و گفت: «اتصال ریلی تا جلفا وجود دارد و امتداد آن از نخجوان تا ایروان مورد تاکید و تایید قرار گرفته و با تفاهماتی که در آینده صورت خواهد گرفت، خط ریلی میان ایران، ارمنستان و جمهوری آذربایجان به اروپا بسیار اثرگذار خواهد بود.» صادق مالواجِرد ادامه داد: «یکی دیگر از موضوعاتی که بر سر آن توافق شده، مساله حمل‌ونقل هوایی است که در صنعت هوایی قرار است یک توافق‌نامه جدید منعقد شود و فرایندهای اجرایی آن صورت بگیرد.» وی درباره همکاری‌های بندری یادآور شد: «با توجه به اینکه ارمنستان کشوری محصور در خشکی است، استفاده از سایت‌های لجستیکی بنادر جنوبی ایران در خلیج فارس و دریای عمان می‌تواند روند ترانزیت به اروپا و شرق آسیا را تسهیل کند.» صادق ابراز امیدواری کرد که این توافقات به‌زودی اجرایی شده و روابط اقتصادی و حمل‌ونقلی میان دو کشور تقویت شود.
به سوی تعرفه صفر
همزمان با این تحولات، محمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت (صمت) ایران، هم از افزایش روند مبادلات تجاری بین دو کشور خبر داده است. به گفته وزیر صمت ایران، از اردیبهشت ماه سال جاری، توافق تجارت ترجیحی میان ایران و ارمنستان برقرار شده و تعرفه ۸۷درصدی کالاها به صفر رسیده است. اتابک پس از دیدار با وزیر اقتصاد و صنعت ارمنستان گفت: «طبق توافقات ایران به‌عنوان عضو ناظر دائم اتحادیه اقتصادی اوراسیا پذیرفته شد و در تمام این مدت تلاش شد تا سطح تبادلات ما با همسایگان زیاد شود. مهم‌ترین آنها هم ارمنستان است که دروازه ورودی به اتحادیه اوراسیا تلقی می‌شود و طی توافقات، از اردیبهشت سال جاری این توافقات تجاری برقرار شد و تعرفه ۸۷درصدی کالاها میان این دو کشور را صفر کردیم.»
سفر به بلاروس
مسعود پزشکیان و هیات همراه در حالی سه‌شنبه‌شب و در پایان سفر به ارمنستان، راهی بلاروس دیگر عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا شدند که روز سه‌شنبه، دفتر مطبوعاتی ریاست‌جمهوری بلاروس در بیانیه‌ای با اعلام جزئیات سفر رئیس‌جمهور ایران به مینسک، گفت که در این سفر روسای جمهور دو کشور اسناد دوجانبه‌ای در حوزه‌های مختلف را امضا خواهند کرد. به گزارش ایسنا، دفتر مطبوعاتی ریاست‌جمهوری بلاروس اعلام کرد که الکساندر لوکاشنکو رئیس‌جمهور این کشور قرار است در ۲۰ اوت(۲۹ مرداد) با مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور ایران دیدار و گفت‌وگو کند.
خبرگزاری رسمی بلاروس(بلتا) گزارش داد: «روسای جمهور دو کشور در چارچوب‌های دوجانبه و گسترده‌تر گفت‌وگوهایی در کاخ استقلال مینسک خواهند داشت که در نهایت، به امضای اسناد دوجانبه با هدف تقویت شراکت میان دو کشور منجر خواهد شد.» الکساندر لوکاشنکو و مسعود پزشکیان همچنین قرار است درباره همکاری ایران-بلاروس در زمینه تجارت، سرمایه‌گذاری، همکاری‌های صنعتی، اجرای طرح‌های مشترک در زمینه علم، فناوری و آموزش، همچنین هماهنگی درون سازمان‌های بین‌الملیلی از جمله اتحادیه اقتصادی اوراسیا، سازمان همکاری شانگهای، گروه بریکس و سازمان ملل متحد گفت‌وگو کنند. در این مذاکرات به موضوعات منطقه‌ای و امنیت بین‌المللی نیز پرداخته خواهد شد.
