ایران برای حضور فعال در کریدور اقتصادی چین-پاکستان برنامه‌ریزی می‌کند
فصل جدید همسایگی
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ پزشکیان در اولین سفر خود به پاکستان در قامت ریاست‌جمهوری ایران در پایگاه هوایی نورخان با استقبال گرم شهباز شریف، نخست‌وزیر، اسحاق دار معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه و عطاءالله طرار وزیر اطلاعات مورد استقبال قرار گرفت و به افتخار این مقام بلندپایه ایرانی ٢١ گلوله توپ شلیک شد.
طبق بیانیه وزارت امور خارجه پاکستان، این سفر نشان‌دهنده تعهد متقابل دو کشور برای تعمیق همکاری‌ها در میان تحولات ژئوپلیتیک است.
پاکستان روز جمعه متعهد شد که برای کاهش تنش‌ها بین تهران و ایالات متحده میانجی‌گری کند؛ اقدامی که کارشناسان آن را برای حفاظت از منافع مشترک، حیاتی می‌دانند.
عایشه صدیقه، تحلیلگر منطقه‌ای، در این مورد نوشت: «این سفر فرصتی استراتژیک برای تقویت روابط اقتصادی و دیپلماتیک است.»
سفر پزشکیان نشان‌دهنده عزم تهران برای تقویت دیپلماسی اقتصادی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی سیاست خارجی خود است. در سال‌های اخیر روابط تجاری بین ایران و پاکستان با هدف تبدیل پیوندهای فرهنگی و تاریخی دیرینه با پاکستان به منافع اقتصادی ملموس شاهد بهبود مستمر بوده است. در سال ۱۴۰۳، تجارت دوجانبه میان دو کشور با رشدی ۱۳.۶ درصدی به حدود ۳.۱ میلیارد دلار رسید.
با این حال، داده‌های اولیه از سه‌ماهه اول سال جاری نشان‌دهنده کاهش حدود ۱۵ درصدی حجم کل تجارت در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته است. این کاهش عمدتا به نگرانی‌های امنیتی منطقه‌ای و مشکلات اقتصادی نسبت داده می‌شود که خود مهر تاییدی بر لزوم برقراری چارچوب‌های تجاری مستحکم است. آنچه از تور دیپلماسی دولت پزشکیان برمی‌آید این است که تهران دیپلماسی اقتصادی با کشورهای همسایه را اولویت استراتژیک خود قرار داده و بر گسترش توافق‌نامه‌های تجارت آزاد، کاهش تعرفه‌ها و تسهیل تجارت مرزی متمرکز شده است.
محمدرضا بهرامی، سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در افغانستان و مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه در پستی در شبکه اجتماعی ایکس درباره سفر رئیس‌جمهور ایران به اسلام‌آباد نوشت: «مناسبات ایران و پاکستان متعاقب تحولات اخیر وارد مرحله تازه ای شده است. پویایی سیاسی، شرایط کلی منطقه و اراده مقامات عالی دوطرف پیشران مرحله جدید مناسبات است.» بهرامی تاکید داشت که «اولویت‌های قابل توجه در این مرحله می‌تواند متمرکز بر امنیت و اقتصاد باشد.»
با وجود موقعیت جغرافیایی ممتاز ایران و دسترسی به مسیرهای دریایی حیاتی، تجارت دریایی با پاکستان همچنان ناچیز است. ارتقای امکانات بندری و لجستیک دریایی به‌ویژه با توجه به فرصت‌های ارائه‌شده توسط کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) یک ضرورت استراتژیک به شمار می‌رود. کریدور اقتصادی چین-پاکستان پروژه‌ای کلیدی در ابتکار کمربند و جاده چین (BRI) است که غرب چین را از طریق بندر گوادر پاکستان به دریای عرب (عمان) متصل می‌کند و نیروی محرکه‌ای تحول‌آفرین در تجارت منطقه‌ای است.
برای ایران، حضور فعال در کریدور اقتصادی چین-پاکستان نه اختیاری، بلکه ضروری است. جغرافیای ایران مستقیم‌ترین پیوند بین این کریدور و بازارهای گسترده‌تر غرب و آسیای مرکزی را فراهم و فرصتی برای افزایش درآمدهای ترانزیتی و دسترسی به بازارهای جدید ایجاد می‌کند. علاوه بر این، نقش بالقوه ایران به‌عنوان تامین‌کننده انرژی پاکستان از طریق خطوط لوله و شبکه‌های برق می‌تواند جایگاه ایران را به‌عنوان مرکز انرژی منطقه تثبیت کند.
در حاشیه سفر رسمی رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان به اسلام آباد، وزیر بازرگانی پاکستان و محمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران، با یکدیگر دیدار داشتند. وزرای دو کشور تعهد خود را برای تقویت تجارت، رفع موانع مرزی و ایجاد «مشارکت‌های مبتنی بر اعتماد» در بخش‌های کلیدی تجدید کردند.
بنابر اعلامیه وزارت امور خارجه پاکستان، اسحاق دار، وزیر امور خارجه پاکستان روز یکشنبه در گفت‌وگو با رسانه‌ها اظهار کرد پاکستان و ایران دهه‌هاست که از روابط تاریخی و برادرانه برخوردارند. او همچنین تاکید داشت «نخست‌وزیر شهباز شریف خواستار افزایش حجم تجارت با ایران است.»
گسترش تعامل بخش خصوصی، کاهش موانع بانکی و تقویت پیوندهای تجاری مشروط بر وجود اراده سیاسی، برنامه‌ریزی و اعتماد دوطرفه، می‌تواند فرصت‌های دوجانبه قابل‌توجهی را فراهم کند. مساله امنیت از جاه‌طلبی‌های تجاری جدایی‌ناپذیر است. هر دو کشور با تهدیدات گروه‌های افراطی و مداخلات خارجی که قصد بی‌ثباتی منطقه را دارند، مواجه هستند. فراتر از منافع اقتصادی، مشارکت ایران و پاکستان از اهمیت سیاسی عمیقی برخوردار است. این مشارکت نشان‌دهنده عزم دو کشور همسایه با اکثریت مسلمان برای دنبال کردن مسیری از همکاری منطقه‌ای خودکفا و مستقل از نفوذ خارجی است.
در همین راستا خواجه محمد آصف، وزیر دفاع پاکستان و همتای ایرانی‌اش، سرتیپ عزیز نصیرزاده، در اسلام‌آباد دیدار کردند تا درباره تقویت همکاری‌های دفاعی دوجانبه، امنیت منطقه‌ای و تلاش‌های ضدتروریستی گفت‌وگو کنند. این گفت‌وگوها حوزه‌های موردعلاقه دو طرف از جمله امنیت منطقه‌ای و استراتژی‌های مبارزه با تروریسم را در برداشت. آصف در این گفت‌وگوها بر اهمیت «دیپلماسی دفاعی» در مقابله با چالش‌های امنیتی مشترک تاکید داشت. امیر سرتیپ نصیرزاده نیز تمایل خود را برای ایجاد روابط دفاعی قوی‌تر با پاکستان ابراز و تاکید کرد که این روابط باید بر اساس احترام متقابل، ارزش‌های مشترک و اعتماد باشد.
سفر پزشکیان به همسایه شرقی در میان فشار تحریم‌ها بر ایران و بازآرایی بلوک‌های قدرت جهانی پیام روشنی دارد: ایران با تاکید بر احترام متقابل و میراث فرهنگی مشترک، به دنبال ایجاد ائتلاف‌های منطقه‌ای مقاوم در برابر شوک‌های ژئوپلیتیک است. استراتژی دیپلماسی اقتصادی ایران با پاکستان، تلاشی عمل‌گرایانه برای تنوع‌بخشی به مشارکت‌ها، کاهش تاثیر تحریم‌ها و ترویج یکپارچگی منطقه‌ای است.
