فضاسازی تروئیکای اروپایی برای صدور قطعنامه با تشدید واکنش‌ها از سوی ایران مواجه شد
هشدار و توصیه عراقچی به گروسی
در این چارچوب، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، عصر شنبه ۱۰ خرداد ۱۴۰۴با سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، به صورت تلفنی گفت‌وگو کرد. طرفین در این مکالمه ضمن مرور آخرین تحولات در زمینه مذاکرات هسته‌ای و رفع تحریم‌ها، درخصوص گزارش تازه‌منتشر‌شده آژانس راجع به ایران نیز گفت‌وگو کردند. عراقچی با اشاره به همکاری‌های مستمر ایران با آژانس، انجام تمام فعالیت‌های هسته‌ای ایران تحت نظارت آژانس و در چارچوب موافقت‌نامه پادمان و همچنین عدم انحراف فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای، از مدیرکل آژانس خواست واقعیت‌ها را منعکس کند به‌گونه‌ای‌که امکانی برای سوءاستفاده برخی طرف‌ها از این نهاد بین‌المللی جهت پیشبرد اغراض سیاسی خود علیه ملت ایران فراهم نشود.
وزیر امور خارجه همچنین از مدیرکل آژانس خواست تا با تبیین همکاری‌های ایران با آژانس در جریان نشست هفته آتی شورای حکام، تبعات هرگونه اقدام سیاسی را گوشزد کند، چرا که ایران به هر تحرک نامناسبی از سوی طرف‌های اروپایی واکنش مقتضی نشان خواهد داد که مسوولیت تبعات و آثار آن بر عهده طرف‌هایی است که آژانس و ترتیبات آن را ابزار پیشبرد برنامه‌های سیاسی خود علیه ایران قرار بدهند.
در آستانه برگزاری نشست ماه ژوئن شورای حکام، دو خبرگزاری غربی رویترز و فرانسه بخش‌هایی از گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی را منتشر کردند که می‌تواند راه را برای صدور یک قطعنامه جدید علیه ایران هموار کند؛ مساله‌ای که با توجه به نوع رویکرد اروپایی‌ها در مذاکرات ایران و آمریکا و احساس کنار گذاشته شدن می‌تواند بسیار محتمل باشد. بر مبنای خبری که خبرگزاری فرانسه منتشر کرد، آژانس مدعی تسریع در غنی‌سازی ۶۰درصدی در ایران شده است. همچنین خبرگزاری رویترز مدعی شد در گزارش محرمانه آژانس که آن را رویت کرده، مطرح شده است ایران پیش‌تر در سه محل که مدت‌هاست درباره آنها تحقیقات به عمل می‌آید، با مواد هسته‌ای اعلام‌نشده به دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل، فعالیت‌های هسته‌ای مخفیانه‌ای انجام داده است.
شورای حکام در دو نشست قبلی خود در ماه نوامبر ۲۰۲۴ – آذر ۱۴۰۳ قطعنامه‌ای علیه ایران صادر کرده بود. در نشست مارس ۲۰۲۵ - اسفند ۱۴۰۳ اما این قطعنامه جای خود را به یک بیانیه غیرالزام‌آور داد و دلیل آن روند رو به گسترش همکاری‌های ایران و آژانس در این مقطع زمانی بود. محتملا با نزدیک شدن ایران و اروپا به بازه زمانی اسنپ‌بک در مهر ماه سال جاری، مقدمات این مساله از همین برهه کلید خورده است.
در واکنش به این جوسازی‌ها، وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی در بیانیه‌ای مشترک به این فضاسازی و سیاسی‌کاری پاسخ دادند و تاکید کردند: جمهوری اسلامی ایران ضمن ابراز تاسف از انتشار این گزارش که با اهداف سیاسی از طریق فشار بر آژانس تهیه شده است، اعتراض صریح خود را نسبت به محتوای آن اعلام می‌کند. این گزارش فراتر از دامنه وظایف محوله به مدیرکل و در تعارض با الزامات حرفه‌ای حاکم بر نهادهای بین‌المللی، از جمله اصل بی‌طرفی، است.
در این بیانیه با اشاره به صدور قطعنامه ماه نوامبر به‌رغم روند رو به گسترش همکاری‌های ایران و آژانس آمده است: جمهوری اسلامی ایران با وجود تحفظ شدید نسبت به محتوا و جهت‌گیری قطعنامه ۲۱ نوامبر ۲۰۲۴ شورای حکام و مخالفت مشروع با رویکرد سه دولت اروپایی و آمریکا، به عنوان بانیان قطعنامه، بر اساس یک رویکرد اصولی مبتنی بر تعامل سازنده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چارچوب حقوق و تکالیف مصرح ذیل معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای و موافقت‌نامه پادمان جامع، همکاری‌های گسترده خود با آژانس را به‌طور صادقانه ادامه داد. در همین راستا، دو بار سفر مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران صورت پذیرفت و دو بار نیز میزبان معاون امور پادمان آژانس بود.
متاسفانه به‌رغم این همکاری‌های گسترده، گزارش جامع تهیه‌شده با وجود آنکه به همکاری ایران اذعان می‌کند، لیکن منعکس‌کننده سطح واقعی این همکاری‌ها نیست. در این گزارش، مدیرکل با استفاده گسترده از اسناد جعلی ارائه‌شده توسط رژیم صهیونیستی، اتهامات مغرضانه و بی‌اساس قبلی را مجددا تکرار کرده است. اتهامات درج‌شده در گزارش فعلی مدیر کل مبتنی بر ادعای معدود فعالیت‌ها و مکان‌های اعلام‌نشده در دهه‌های گذشته است. این در حالی است که ایران بارها اعلام کرده که هیچ مکان یا فعالیت هسته‌ای اعلام‌نشده‌ای نداشته است. در‌عین‌حال ایران با فراهم کردن زمینه برای آژانس از طریق اعطای دسترسی به مکان‌های ادعایی و نمونه‌برداری و ارائه اطلاعات و توضیحات مفصل در مناسبت‌های مختلف در خصوص سوابق مکان‌های مورد ادعا، همکاری‌های لازم را با آژانس داشته است.
در ادامه این واکنش‌ها، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه به گزارش رافائل گروسی واکنش نشان داد و نوشت: ایران به سوءاستفاده احتمالی از سعه صدر خود پاسخ مقتضی خواهد داد. کاظم غریب‌آبادی در پاسخی مبسوط به گزارش مدیرکل آژانس نوشت: مادامی که فعالیت‌های هسته‌ای کشورها تحت نظارت آژانس باشد، هیچ جای نگرانی وجود ندارد. هیچ محدودیتی نیز در خصوص سطح غنی‌سازی برابر اسناد آژانس وجود ندارد و تنها محدودیت، عدم انحراف آن به سمت مقاصد غیر‌صلح‌آمیز است.
غریب‌آبادی با طبقه‌بندی پاسخ خود به رافائل گروسی به ۹ نکته مهم اشاره کرد و نوشت: مدیرکل آژانس هیچ حقی و حتی تکلیفی ندارد که یک فعالیت مشروع را تحت عنوان یک فعالیت مورد نگرانی معرفی کند. این اقدام آقای گروسی کاملا یک اقدام سیاسی است.
با توجه به رفت‌و‌برگشت این واکنش‌ها و اقدامات و فضاسازی‌های آژانس باید منتظر ماند و دید که شورای حکام، به‌ویژه سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیا، چه مسیری را در قبال ایران اتخاذ خواهند کرد. آیا با صدور یک قطعنامه مجددا بر تنش‌ها و چالش‌های مسیر اضافه خواهند کرد یا با درک فضای مذاکرات ایران و آمریکا به آن فرصت داده و منتظر نتیجه آن برای تنظیم واکنش و اقدام خواهند ماند؟
