وزیر تجارت کمیسیون اقتصادی اوراسیا وعده داد؛
همکاری با ایران؛ فراتر از تجارت آزاد
دیدار وزیر تجارت کمیسیون اقتصادی اوراسیا با وزیر صمت ایران
مصوبات نشست نخست‌وزیران اتحادیه اوراسیا
رئیس هیات اجرایی کمیسیون اقتصادی اوراسیا در پایان نشست، نتایج و مصوبات آن را تشریح کرد. باگیت جان ساگینتایف گفت: این اتحادیه، برنامه‌ای را برای توسعه معاملات در بازار مشترک بورس کالا در بین پنج کشور عضو اصلی تصویب کرده است.
وی افزود: این سند شامل چهار بخش است و شامل مفاد کلی، مجموعه‌ای از اقدامات، سازوکارهایی برای تضمین اجرا و تامین منابع می‌شود.
رئیس هیات اجرایی کمیسیون اقتصادی اوراسیا گفت: این برنامه شامل سه مرحله است: تدوین اسناد برای تشکیل بازار مشترک بورس، اجرای پروژه‌های آزمایشی و انجام معاملات شبیه‌سازی و همچنین شروع به کار کامل بازار بورس تا سال ۲۰۲۹ میلادی.
وی یادآور شد: این برنامه شامل ۱۴ اقدام از جمله تدوین و تصویب یک معاهده بین‌المللی در مورد تشکیل بازار مشترک بورس کالا، توافق بین سازمان‌دهندگان تجارت و سازمان‌های زیرساختی، مصوبات نهادهای اتحادیه و پروتکل‌های بین سازمان‌دهندگان تجارت در کشورهای عضو است.
توسعه بازار مشترک دارو: در این نشست مقررات فنی مربوط به توسعه بازار مشترک دارو در این اتحادیه تصویب شد. به گفته وی هدف از این سند، تضمین عملکرد پایدار این بازار بر اساس اصول الزامات اجباری برای ایمنی، اثربخشی و کیفیت داروها است. کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا که از سال ۲۰۱۴ این اتحادیه را شکل داده‌اند، همکاری‌ها در عرصه دارو را از سال ۲۰۱۹ میلادی آغاز کرده‌اند. بنا بر مصوبه نشست «چوپون آتا»، گواهی‌های ثبت محصولات دارویی که مطابق با قوانین ملی کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا صادر می‌شوند، تا سال ۲۰۲۶ معتبر خواهند بود اما پس از آن، باید مراحل تطبیق پرونده‌های ثبت این محصولات با قوانین این اتحادیه طی شود و آنها در فهرست یکپارچه داروهای ثبت‌شده اتحادیه قرار گیرند.
از بازار کار مشترک تا فضای حمل‌ونقل واحد: به گفته ساگینتایف اقداماتی در حال انجام است که الزامات و ویژگی‌های احراز حرفه‌های مورد تقاضا در بازار کار مشترک اتحادیه اوراسیا همگرا شود تا به شکل قابل‌توجهی، اشتغال شهروندان در کشورهای عضو را تسهیل کند. رئیس هیات اجرایی کمیسیون اقتصادی اوراسیا روز جمعه همچنین اعلام کرد: کشورهای عضو این اتحادیه در نشست قرقیزستان همچنین توجه زیادی به توسعه منابع انسانی در حوزه حمل‌ونقل داشتند و اجرای برنامه مورد نظر آنها به تشکیل فضای حمل‌ونقل واحد و ایجاد یک بازار مشترک برای خدمات حمل‌ونقل منجر خواهد شد.
مسائل آب و هوا: نخست‌وزیران کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، یک برنامه اقدام پنج ساله برای توسعه رویکردهایی در راستای تنظیم مسائل مربوط به دستور کار آب و هوا در این اتحادیه تصویب کردند.
تقویت حمل‌ونقل ریلی بار با اسناد دیجیتال: این اتحادیه با تصمیم نخست‌وزیران و رؤسای دولت‌های کشورهای عضو، به افزایش حجم حمل‌ونقل ریلی بار با استفاده از اسناد حمل‌ونقل دیجیتال (بدون کاغذ) ادامه خواهد داد.
پیش‌نویس نقشه همکاری
وزیر تجارت کمیسیون اقتصادی اوراسیا در دیدار با وزیر صمت، آمادگی این اتحادیه را برای توسعه تجارت با جمهوری اسلامی ایران اعلام و چشم‌انداز همکاری‌های دوجانبه را گسترده و فراتر از توافق جاری در زمینه تجارت آزاد توصیف کرد. به گزارش ایرنا، آندری اسلپنف با اشاره به اجرایی شدن توافقنامه تجارت آزاد بین این اتحادیه و جمهوری اسلامی ایران از ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ خاطرنشان کرد: این موافقت‌نامه، فقط یک توافقنامه تجارت آزاد نیست، بلکه یک سطح کیفی جدید از تعامل است.
وی خاطرنشان کرد: ما چشم‌اندازهایی را برای گسترش همکاری در بخش‌های کلیدی و افزایش حجم تجارت متقابل می‌بینیم.
اسلپنف و اتابک در این دیدار، نخستین نتایج اجرای توافقنامه تجارت آزاد بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران که از ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ اجرایی شد را بررسی و برنامه‌هایی را برای عمق‌بخشی بیشتر به همکاری‌های دوجانبه ترسیم کردند.
طرفین در این دیدار آمادگی خود برای برگزاری نخستین جلسه کمیته مشترک جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا که قرار است پاییز امسال برگزار شود، اعلام کردند. بر این اساس، قرار است در این جلسه سازوکارهای خاصی برای اجرای توافقنامه تجارت آزاد میان طرفین تصویب شود. به گفته اسلپنف، پیش‌نویس نقشه راه مربوطه برای همکاری تجاری و اقتصادی بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران در مراحل نهایی تصویب است.
توسعه تجاری ذیل توافقنامه اوراسیا
به گزارش «دنیای اقتصاد» توافقنامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در تاریخ بیست‌وپنجم اردیبهشت ۱۴۰۴ اجرایی شد. ذیل این قرارداد امکان حذف تعرفه‌های گمرکی برای حدود ۸۷ درصد از کالاها فراهم شد. در ادامه مقدمات اجرای موافقت‌نامه تجارت آزاد میان ایران و اوراسیا شامل هماهنگی میان گمرکات کشورها و ثبت تعرفه‌های صفر انجام گرفت. طی حدود ۳ماهی که از اجرای این توافقنامه می‌گذرد، روند تجارت با کشورهای اوراسیا رو به رشد بوده است. در هفته‌های اخیر آمار تجارت ۴ ماه نخست ۱۴۰۴ منتشر شده و روند تجاری کشور تا پایان تیر ماه با کشورهای اوراسیا، مثبت و رو به رشد گزارش شده است.
براساس آمار منتشر شده از تجارت خارجی در فصل نخست امسال، ارزش صادرات غیرنفتی کشور ۱۴.۴ درصد کاهش را از آن خود کرده است. اما در همین دوره میزان صادرات ما به اتحادیه اوراسیا، ۲۲ درصد رشد داشته است. این رشد را می‌توان با ایجاد امید و انگیزه در میان تجار ایرانی به ارتقا روابط در این منطقه توجیه کرد.
کشورهای منطقه اوراسیا سالانه حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰میلیارد دلار تجارت خارجی دارند. سهم ایران از تجارت با این منطقه بسیار ناچیز و کمتر از ۰.۵ درصد برآورد می‌شود. انتظار می‌رود حجم تجارت ایران و اوراسیا طی سال‌های آتی به ۱۰میلیارد دلار افزایش یابد. یعنی در هدف‌گذاری‌های مطرح شده از سوی دولت چهاردهم، سهم ایران از تجارت با این منطقه مهم و پرجمعیت کمی بیش از یک درصد خواهد شد.
مثبت اما محدود
پیمان‌‌‌‌های بین‌المللی امکانی برای بهبود شرایط همکاری میان بازیگران آن قرار می‌دهند، اما اثرگذاری این پیمان‌ها تابعی از ظرفیت‌های ملی بازیگران آن است. ایران از ظرفیت‌های سازنده بالقوه‌ای در حوزه تولید و تجارت برخوردار است. بااین‌وجود تحت‌تاثیر شرایط موجود جایگاه ایران در نقشه تجارت جهانی تضعیف شده است. این‌یعنی نبود ایران آسیبی متوجه سایر بازیگران نخواهد کرد. در چنین فضایی صرفا با پیوستن به یک سازمان همکاری اقتصادی، شرایط متحول نخواهد شد به‌ویژه آنکه موانع بسیار جدی در روند بهره‌مندی کشور از این ظرفیت‌ها وجود دارد. تحریم و نبود تعاملات بانکی و مالی با دنیا بزرگ‌ترین مانع پیش‌روی تجارت خارجی کشور است و تا زمانی‌که تحریم‌ها مرتفع نشود، نمی‌توان به ارتقای رقابت‌پذیری حضور صنایع در بازار جهانی، امید داشت.
درهمین حال باید تاکید کرد که سیاست‌های ناکارآمد تجاری و ارزی مهم‌ترین چالش دیگر پیش روی صادرات است که با اتکا به توافقنامه‌های بین‌المللی رفع نخواهد شد. در حوزه محیط کسب‌وکار عوامل بازدارنده و محدوده‌‌‌‌‌‌‌‌کننده بسیاری وجود دارد که مانع حضور فعال صنایع ایرانی در بازار رقابت جهانی می‌شود.
