نااطمینانی؛ عاملی برای رشد طلا

در همین بازه قیمت طلای داخلی هم تحت تاثیر تورم، کاهش ارزش ریال و بی‌ثباتی‌های سیاسی به‌طور میانگین ۲۷.۹ درصد افزایش یافت و هر گرم طلای ۱۸ عیار حتی تا بالای ۸‌میلیون تومان نیز پیش رفت.

طلا همواره یکی از ارزشمندترین دارایی‌های مالی در اقتصاد جهانی به شمار رفته‌است.از قرون وسطی تا عصر سرمایه‌داری مدرن، این فلز‌گران‌بها به‌عنوان نماد ثروت، پشتوانه پول ملی، و ابزار پوشش ریسک نقش‌آفرینی کرده‌است.در دوران معاصر نیز با وجود توسعه ابزارهای نوین مالی، طلا جایگاه خود را به‌عنوان دارایی امن در برابر بحران‌های اقتصادی، جنگ‌ها و بی‌ثباتی‌های ژئوپلیتیکی حفظ کرده‌است.

در سال‌های اخیر، به‌ویژه در سال ۲۰۲۵، بازار جهانی طلا تحت تاثیر عواملی چون بی‌ثباتی در سیاست‌های پولی فدرال‌رزرو، نوسانات ارزش دلار آمریکا، افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی و رشد تقاضا از سوی بانک‌های مرکزی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری با نوسانات قابل‌توجهی همراه بوده‌است.

به موازات این تحولات، بازار داخلی طلا در ایران به‌واسطه سیاست‌های اقتصادی، عوامل داخلی و تنش‌ها و فشارهای خارجی مسیر متفاوتی را طی کرده و کمتر تحت‌تاثیر مستقیم روند خارجی قرار گرفته‌است. بازار جهانی طلا امسال یکی از پویاترین دوره‌های خود را تجربه کرده‌است.قیمت هر اونس طلا در بازارهای بین‌المللی تا پایان روز جمعه به حدود ۳ هزار و ۳۶۰ دلار رسیده و نسبت به آغاز سال میلادی، رشدی معادل ۲۹ درصد را ثبت کرده‌است.

این رشد در حالی رقم خورده که بازارهای سهام، بازدهی بسیار کمتری را برای سرمایه‌گذاران به همراه داشته‌اند.به‌عنوان مثال شاخص S&P۵۰۰، رشدی در حدود ۸ درصد داشته‌است.مقایسه‌ای که بار دیگر جایگاه طلا را به‌عنوان یک دارایی پوششی و امن در روزهایی که تهدیدهایی همچون جنگ تجاری و افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی در جهان وجود دارد، برجسته می‌سازد.

عوامل کلان اقتصادی موثر بر بازار جهانی طلا

انتظار بازارها برای کاهش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو ایالات متحده به دلیل کاهش نرخ تورم و نشانه‌هایی از کاهش رشد اقتصادی، یکی از عوامل مهم افزایش قیمت طلا در سال جاری بوده‌است.کاهش نرخ بهره موجب کاهش بازدهی اوراق خزانه‌داری شده و جذابیت دارایی‌های بدون سود مانند طلا را افزایش داده‌است.تضعیف نسبی ارزش دلار در ماه‌های اخیر نیز یکی از مهم‌ترین عوامل حمایت‌کننده از قیمت طلا بوده‌است.با کاهش شاخص دلار، خرید طلا برای دارندگان سایر ارزها ارزان‌تر شده و تقاضا در سطح جهانی افزایش یافته‌است.

از سویی دیگر تداوم تنش‌های تجاری میان برخی قدرت‌های اقتصادی، بحران‌های منطقه‌ای و بی‌ثباتی‌های سیاسی در خاورمیانه و آسیای شرقی، به تقاضا برای طلا دامن زده‌اند؛ چرا که سرمایه‌گذاران جهانی در مواجهه با ریسک‌های پیش‌بینی‌ناپذیر، به‌طور سنتی بخشی از دارایی‌های خود را به طلا تخصیص می‌دهند.همچنین بر اساس آمار شورای جهانی طلا، بانک‌های مرکزی در سال جاری همچنان به خرید طلا ادامه داده‌اند و در سه‌ماهه دوم سال، مجموع خرید خالص آنها از مرز ۳۰۰ تن عبور کرده‌است.

چین،‌ترکیه، هند و روسیه در صدر فهرست خریداران قرار دارند.این روند، عامل موثری در حمایت از قیمت‌ها محسوب می‌شود.تداوم تلاش بانک‌های مرکزی در سراسر جهان برای افزایش ذخایر خود از طلا یکی از مهم‌ترین عواملی است که در حفظ قیمت بالای طلای جهانی موثر واقع شده‌است.اکنون درحالی‌که احتمال کاهش نرخ بهره در آمریکا در نیمه دوم سال همچنان بالا باقی مانده، تحلیلگران انتظار دارند طلا بتواند در محدوده 3 هزار و 300 تا 3 هزار و 400 دلار تثبیت شود، مگر آنکه شوک‌های جدیدی در بازارهای جهانی رخ دهد.

روند قیمت طلا در ایران

در بازه 6 ماهه، قیمت هر گرم طلای 18 عیار در ایران به‌طور میانگین به حدود 6‌میلیون و 770 هزار تومان رسید و نسبت به سال قبل افزایشی معادل حدود 27.9 درصد را تجربه کرد.هر گرم طلا در تاریخ 10 فروردین ماه سال جاری به قیمت 8‌میلیون و 281 هزار تومان رسید و به بالاترین قیمت خود در این بازه شش ماه رسید.بررسی داده‌های مربوط به معاملات بورس کالای ایران نیز نشان می‌دهد که دارایی‌های مبتنی بر طلا هم در همان زمان به بالاترین سطوح قیمتی خود دست یافتند.

تاریخ نهم فروردین ماه روزی بود که هر واحد گواهی سپرده پیوسته تمام سکه بهار آزادی به قیمت 100‌میلیون و 100 هزار تومان رسید و بالاترین قیمت در این بازه را ثبت کرد.هر واحد گواهی سپرده شمش طلا نیز در دهم فروردین ماه به قیمت 990 هزار تومان رسید تا بیشترین قیمت بازه شش‌ماهه را ثبت کند.مهم‌ترین عوامل افزایش قیمت دارایی‌های مبتنی بر طلا در هفته‌های ابتدایی فروردین شامل تورم، افزایش قیمت ارز و ضعف بی‌سابقه ریال و در نتیجه افزایش تقاضا برای طلا بود.

پس از آن و با آغاز مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا، شاهد بازگشت اطمینان نسبی به بازار و در نتیجه کاهش تقاضا و قیمت دارایی‌های مبتنی بر طلا بودیم.روند کاهش قیمت طلا از 19 فروردین ماه آغاز شد و تا جایی پیش رفت که هر واحد گواهی سپرده سپرده تمام سکه بهار آزادی در روز سوم اردیبهشت ماه تا قیمت 69‌میلیون و 53 هزار تومان کاهش یافت.

میانگین قیمت هر واحد گواهی تمام سکه در بازه میان آغاز مذاکرات و تعطیلی بازار به دلیل تجاوز نظامی اسرائیل به ایران، حدود 74‌میلیون و 104 هزار تومان بود.پس از آتش‌بس و بازگشایی بازارها، بار دیگر نااطمینانی و ریسک‌های ژئوپلیتیکی طلا را در مسیر افزایش قیمت قرار دادند.میانگین قیمت هر واحد گواهی سپرده طلا پس از آتش‌بس تا امروز 80‌میلیون و 200 هزار تومان بوده‌است که به نسبت بازه قبلی رشد 8 درصدی را نشان می‌دهد.

عوامل موثر بر استقبال از طلا

نااطمینانی، تضعیف پول ملی، جنگ و افزایش قیمت طلای جهانی مهم‌ترین عواملی بودند که در ماه‌های اخیر منجر به افزایش استقبال از دارایی‌های مبتنی بر طلا مانند گواهی‌های سپرده شمش طلا و سکه و صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر طلا شد و به افزایش قیمت این دارایی‌ها انجامید.

این فلز‌گران‌بها همچنان به‌عنوان یک دارایی سنتی مورد اعتماد در میان مردم محبوب است و تقاضا برای آن در سطح بالایی قرار دارد.طلا در ایران نیز مانند سایر نقاط دنیا اولین پناهگاهی است که مردم را در شرایط عدم‌قطعیت به خود جذب می‌کند و با توجه به اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی پیچیده و پر از ریسک ایران در سال‌های اخیر، روند صعودی آن منطقی به‌نظر می‌رسد.

بازار داخلی طلا در ایران به‌رغم همسو بودن با روند جهانی، تحت تاثیر شرایط ویژه داخلی مانند تورم افسارگسیخته، سقوط مداوم ارزش ریال، تنش‌های سیاسی و بی‌ثباتی اقتصادی قرار گرفته‌است و فقط بازگشت ثبات اقتصادی و کمرنگ شدن نااطمینانی‌هاست که می‌تواند به آرامش در معاملات طلا بینجامد.