ترس جمعی؛ فرصت طلایی برای سرمایه‏‏‌گذاران شجاع

ریزش قابل‌‌‌توجه شاخص‌‌‌های بورسی، افزایش فشار فروش و غلبه جو هیجانی بر معاملات، تصویری مبهم و هراس‌‌‌انگیز از آینده بازار ترسیم کرده است. 

بازار در چنگال هیجان

طی روزهای اخیر، بازار سهام ایران شاهد افت چشمگیر شاخص‌‌‌ها بوده است. حجم فروش‌های هیجانی افزایش‌‌‌یافته و بسیاری از سرمایه‌‌‌گذاران، تحت‌‌‌تاثیر اخبار سیاسی و نگرانی‌‌‌های ناشی از تشدید تنش‌‌‌ها، به سرعت اقدام به فروش دارایی‌‌‌های خود کردند. این واکنش‌‌‌ها، هرچند قابل‌‌‌درک بوده، اما اغلب از منطق سرمایه‌‌‌گذاری فاصله دارند و بیشتر ریشه در ترس جمعی داشته است. بااین‌‌‌حال، تجربه نشان داده که بازارهای مالی، به‌‌‌ویژه بازار سرمایه، در برابر چنین شوک‌‌‌هایی رفتارهای قابل‌‌‌پیش‌‌‌بینی از خود نشان می‌دهند. زمانی که اکثریت‌‌‌قریب‌‌‌به‌‌‌اتفاق فعالان بازار در یک‌‌‌جهت فکری حرکت می‌‌‌کنند، احتمال وقوع سناریویی متفاوت افزایش می‌‌‌یابد.

به‌‌‌عبارت‌‌‌دیگر، بازار در بسیاری از موارد به دنبال غافل‌‌‌گیرکردن اکثریت است. اینجاست که تحلیل‌‌‌های خلاف جریان غالب، ارزش واقعی خود را نشان می‌دهند. هرچند بحران کنونی از نظر شدت و ابعاد، بی‌‌‌سابقه به نظر می‌‌‌رسد، اما بازار سرمایه ایران درگذشته نیز بارها با شوک‌‌‌های مشابه، هرچند در مقیاس کوچک‌‌‌تر، مواجه شده است. بررسی تاریخچه بازار نشان می‌دهد که پس از ریزش‌‌‌های سنگین ناشی از هیجانات مقطعی، به‌طور معمول یک‌‌‌فاز بازگشتی کوتاه‌‌‌مدت شکل می‌گیرد. 

یکی از عوامل دلگرم‌‌‌کننده در وضعیت کنونی، انتشار اوراق تبعی همیار است که ریسک پرتفوی سرمایه‌‌‌گذاران خرد را تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان پوشش می‌دهد. این اقدام، سیگنالی مثبت برای فعالان بازار است و می‌تواند اعتماد ازدست‌‌‌رفته را تا حدی بازگرداند. این اوراق، به‌‌‌ویژه برای سرمایه‌‌‌گذاران خرد که در این روزها تحت‌‌‌تاثیر فشار روانی شدیدی قرار دارند، می‌تواند به‌‌‌مثابه یک سپر محافظ عمل کند و انگیزه‌‌‌ای برای ماندن در بازار فراهم آورد. 

فرصت‌‌‌های پنهان در دل‌‌‌آشوب

افت سنگین‌‌‌قیمت‌‌‌ها در روزهای اخیر، بسیاری از سهام شرکت‌های معتبر را به محدوده‌‌‌های جذابی از نظر ارزش‌‌‌گذاری رسانده است. فشار خروج فروشندگان احساسی که تحت‌‌‌تاثیر ترس و نگرانی اقدام به فروش کردند، تا حدودی در اتمسفر بازار کاهش پیدا کرده و در حال حاضر نشانه‌‌‌هایی از بهبود نسبی دیده می‌شود. در شرایط فعلی به نظر می‌‌‌رسد نقدینگی فعال که به‌طور معمول توسط سرمایه‌‌‌گذاران باتجربه و حرفه‌‌‌ای مدیریت می‌شود، در حال رصد دقیق فرصت‌‌‌های موجود است. شواهد تکنیکال و روانی بازار، احتمال شکل‌‌‌گیری یک بازگشت کوتاه‌‌‌مدت را تقویت می‌‌‌کند.

این بازگشت می‌تواند فرصتی برای سرمایه‌‌‌گذارانی باشد که بادقت و شجاعت عمل می‌‌‌کنند. در واقع، در چنین شرایطی، شجاعت برای سرمایه‌‌‌گذاری منطقی می‌تواند پاداش‌‌‌های قابل‌‌‌توجهی به همراه داشته باشد. البته باید عنوان کرد نگاه خوش‌‌‌بینانه به بازار به معنای نادیده‌‌‌گرفتن ریسک‌‌‌ها نخواهد بود. تنش‌‌‌های سیاسی، احتمال تشدید درگیری‌‌‌ها و نگرانی‌‌‌های اقتصادی، واقعیت‌‌‌هایی هستند که باید در تحلیل‌‌‌ها وزن مناسبی به آنها داده شود.

اما نکته کلیدی این است که در دل این ترس‌‌‌ها، نباید منطق سرمایه‌‌‌گذاری را فراموش کرد. تشکیل پرتفویی متوازن از کلاس‌‌‌های دارایی مختلف، می‌تواند راهکاری موثر برای مدیریت ریسک در این شرایط باشد. تاریخ نشان داده که جنگ‌‌‌ها و بحران‌‌‌ها، هرچند تاثیرگذار، اما گذرا هستند.

در مقابل، شرکت‌های ارزنده با بنیان‌‌‌های قوی، تا حدودی در برابر این توفان‌‌‌ها تاب می‌‌‌آورند و حتی گاهی قوی‌‌‌تر از گذشته ظاهر می‌شوند؛ بنابراین اکنون که بازار در اوج هیجانات منفی قرار دارد، شاید زمان آن رسیده باشد که با دیدگانی بازتر و ذهنی آزادتر به آن نگاه کرد. فرصت‌‌‌های بزرگ، اغلب در دل‌‌‌آشوب‌‌‌ها پنهان هستند؛ و تنها کسانی که جرئت قدم‌‌‌گذاشتن در این مسیر را دارند، می‌توانند از آنها بهره‌‌‌مند شوند.

* کارشناس بازار سرمایه