پرونده امروز
میانبر تروئیکا برای توافق
از یک طرف سوابق مذاکرات ایران با غرب در باب انرژی هستهای، حکایت از آن دارد که غربیها تنها در صورت گرفتن امتیاز از ایران حاضر به ارائه امتیاز به تهران هستند. مذاکرهکنندگان دولت وقت ایران در جریان برجام، محدودیت غنیسازی و نظارت کامل آژانس بینالمللی را امتیاز مورد نظر غرب در قبال رفع تحریمها عنوان کردند ولی حالا به نظر میرسد که این تعیین امتیازات، محل اختلاف تهران با غرب است.
جمهوری اسلامی بر استمرار همان رویه سابق تاکید دارد ولی به نظر میرسد غرب در سایه جنگ تحمیلی 12روزه برای خودش مواضع بیشتری را ادعا میکند. از طرف دیگر هم دونالد ترامپ با تغییر مواضعش به صورت مکرر و بعضا روزانه، مدام درباره خواستههای واشنگتن از غرب در خلال مذاکرات با ایران، موضوعات مختلفی را مطرح میکند و در این میان حتی رژیم صهیونیستی بعد از حمله به ایران، برای خودش مطالباتی را از این مذاکرات مدعی است.
البته طرفین برای یکدیگر تهدیداتی نیز روی میز قرار دادند. آمریکا که در خلال جنگ تحمیلی 12روزه به تاسیسات هستهای فردو، نطنز و اصفهان حمله کرده بود، مدعی است که اگر ایران به سمت غنیسازی برود، گزینه نظامی را دوباره روی میز قرار میدهد.
اروپاییان نیز مدعی هستند که اگر تهران نتواند آنان را در جریان مذاکرات قانع کند، «اسنپبک» را اجرایی میکنند و در مقابل، مقامات جمهوری اسلامی اعلام کردهاند که از معاهده «انپیتی» خارج شده و در قبال ادامه فعالیتهای هستهای ایران به هیچ نهاد بینالمللی پاسخگو نخواهند بود.
همچنانکه نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز اعلام کردند که در صورت اجرای مکانیسم ماشه از سوی اروپا، طرح خروج از «انپیتی» را ظرف 24ساعت در جلسه علنی به تصویب میرسانند.
وزارت امورخارجه نیز در این ایام بارها و بارها بر حفظ مواضع قبلی کشور در جریان مذاکرات جدید با غرب پافشاری کرده است. عباس عراقچی بارها به این نکته اشاره کرده که برخلاف تصور غرب، ایران از مواضع خود عقبنشینی نخواهد کرد و غنیسازی را حق مسلم خود میداند.
این مقام وزارت خارجه همچنین در واکنش به طرح این مساله که برخی، محدودیت توان موشکی ایران را یکی از شروط غرب در جریان مذاکرات جدید مدعی شدهاند، صریحا آن را رد کرده و بحث درباره آن را غیرقابل پذیرش توصیف کرده است.
هرچه هست، هنوز اخبار دقیقی از جزئیات جلسات و مذاکرات در رسانهها مطرح نشده است و نمیتوان با تکیه بر این اطلاعات و دادههای محدود ارزیابی دقیقی را در نظر گرفت. ولی به نظر میرسد که طرفین مذاکرات، چه ایران و چه اروپا و آمریکا، خود را مهیای هر نوع خروجی از این مذاکرات، خواه خوب یا خواه بد، آماده میکنند.
«باشگاه اقتصاددانان» روزنامه «دنیای اقتصاد»، در این پرونده قصد دارد میانبرهای تروئیکا و همچنین امکان مذاکره غیرمستقیم با آمریکا از این میانبر را بررسی کند. سه نویسنده و دیپلمات سابق که در این پرونده با باشگاه اقتصاددانان همکاری کردهاند توضیح میدهند گفتوگوهای ایران و اروپا، چگونه و با کدام ابزارهای مستقیم و غیرمستقیم میتواند منجر به سهولت مسیر مذاکره با جهان باشد.