تیغ دولبه یورو پرقدرت

به گزارش فایننشالتایمز، ارزش یورو در سال ۲۰۲۵ بیش از ۱۳ درصد افزایش یافته که بخشی از آن ناشی از ضعف دلار در دوره ریاستجمهوری ترامپ و بخشی دیگر به دلیل تغییرات داخلی در اروپا، مانند افزایش هزینههای مالی در آلمان و چشمانداز رشد اقتصادی در منطقه یورو است. با این حال، تقویت یورو پیامدهای منفی نیز دارد. افزایش ارزش یورو باعث میشود کالاهای اروپایی در بازارهای جهانی گرانتر شوند و در نتیجه صادرات این منطقه کاهش یابد. این وضعیت باعث کاهش پیشبینی سود شرکتهای بزرگ اروپایی شده و بر ارزش سهام آنها تاثیر منفی گذاشته است. بهگفته تحلیلگران، تقویت یورو در شرایطی که رشد اقتصادی چندان قوی نیست، بهویژه در نیمه دوم سال به دلیل اثرات تعرفهای، ضربه مضاعفی به درآمد شرکتها وارد میکند. بانک مرکزی اروپا (ECB) نیز نگران تقویت بیش از حد یوروست، چرا که این امر هم صادرات را کاهش میدهد و هم تورم کالاهای وارداتی را پایین نگه میدارد.
در سوی دیگر، کاهش جایگاه دلار به عنوان ارز غالب جهانی پرسشهایی بنیادین در مورد آینده نظام پولی بینالملل ایجاد کرده است. اگر دلار جایگاه خود را از دست دهد، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ دلار نه تنها ارز ذخیره است، بلکه بهطور گسترده در معاملات جهانی، بازارهای مالی و ارزی استفاده میشود. بنابراین، افت ارزش دلار یا کاهش نقش آن، میتواند اثرات دامنهداری بر اقتصاد جهانی بگذارد. کنت روگاف، اقتصاددان برجسته، معتقد است که ما اکنون در نقطه عطف بزرگی قرار داریم که مشابه «شوک نیکسون» در دهه ۱۹۷۰ است: زمانی که وابستگی دلار به طلا قطع شد.
او میگوید دلار سهم بازار خود را از دست خواهد داد، بهویژه به نفع یوآن چین و تا حدی یورو. با این حال، این روند از قبل آغاز شده و اقدامات ترامپ صرفا شتابدهنده آن بوده است. یکی از سناریوهای محتمل، ورود به یک نظام پولی چندقطبی است که در آن ارزهایی مانند یورو، یوآن، رمزارزها و حتی طلا در رقابت برای جایگاه جهانی قرار میگیرند. اما برخی اقتصاددانان هشدار میدهند که چنین نظامی میتواند به افزایش بیثباتی مالی، افزایش نرخهای بهره و هزینههای بالاتر برای معاملات بینالمللی منجر شود. بهویژه، اگر هیچ دارایی امنی، مانند اوراق خزانهداری آمریکا، به عنوان نقطه مرجع باقی نماند، بازارها با آشفتگی بیشتری مواجه خواهند شد. در مجموع، اگر دلار موقعیت مسلط خود را از دست دهد و یورو یا یوآن نتوانند بهطور کامل جایگزین آن شوند، جهان وارد دورهای خواهد شد که در آن هیچ ارز مشخصی نقش لنگر را بازی نمیکند و سیستم پولی جهانی بهجای نظم یکپارچه، درگیر رقابت، نوسان و بیثباتی میشود.