شماره روزنامه ۶۳۴۶
|

گذری به جنگ‏‌های آمریکا در قرن نوزدهم؛

۳۰ آوریل ۱۹۷۵ آخرین پرواز هلی‌کوپتر از بام سفارت آمریکا در سایگون پایان جنگ ویتنام را رقم زد؛ جنگی که ۲۵ سال طول کشید و پس از دو جنگ جهانی اول و دوم، بیشترین خسارات جانی و اقتصادی را به دنبال داشت.

اخبار تاريخ و اقتصاد

    یکشنبه، ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • ذکر دریای پارس در متون تاریخی

    روز جمعه گذشته خبرگزاری «گاردین» در گزارشی از تصمیم دولت دونالد ترامپ برای تغییر نام خلیج‌فارس خبر داد. بنا به این گزارش، ترامپ قرار است در سفر قریب‌الوقوع خود به عربستان سعودی اعلام کند که «ایالات متحده از این پس به جای «خلیج‌ فارس»، از اصطلاح جعلی «خلیج عربی» یا «خلیج عربستان» استفاده خواهد کرد.»
  • خلیج فارس به روایت ویلم فلور

    ویلم فلور، مورخ و اقتصاددان هلندی از بزرگ‌ترین ایران‌شناسان زنده در جهان است. فلور بیش از ۵۰کتاب ارزشمند درباره تاریخ ایران تالیف کرده است.
    سه‌شنبه، ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • کارگران ‌آجرپزی خاتون‌آباد در دهه ۱۹۶۰ چه کسانی بودند؟

    روزنامه شماره ۶۲۸۱

    قشر فقیر

    این مقاله به بررسی شرایط کاری و زندگی کارگران غیرماهر در جنوب تهران می‌پردازد و به‌طور خاص، کارگران کوره‌های آجرپزی خاتون‌آباد را محور قرار می‌دهد. این کارگران که عمدتا از روستاها به‌طور موقت به این منطقه می‌آمدند، جزو فقیرترین‌ قشر طبقه کارگر ایران بودند.
  • وضعیت معیشتی در کوره های آجر پزی

    قدمت کوره‌های آجرپزی در تهران به شکل امروزین آن به تقریبا ۱۵۰سال قبل بازمی‌گردد؛ زمانی که حاج امین‌الضرب مهدوی در اواخر سلطنت ناصرالدین‌شاه نخستین کارخانه آجرپزی را در اطراف شهر ری ساخت. کوره‌های آجر دستی ابتدا در میدان شوش، جاده ری و هاشم‌آباد شکل گرفتند.
    یکشنبه، ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • نگاهی به چند انفجار بزرگ در بنادر بین المللی

    روزنامه شماره ۶۲۷۹

    فجایع غیرطبیعی

    طی دوران معاصر، چندین انفجار عظیم در بنادر جهان رخ داده است که عمدتا به‌دلیل سهل انگاری مدیران این بنادر و نقض قوانین مرتبط با نگهداری کالاهای خطرناک بوده است. در یکی از فاجعه‌بارترین حوادث غیرهسته‌ای تاریخ، انفجاری مهیب در انبار شماره۱۲ بندر بیروت رخ داد که ۲۲۰کشته و هزاران مجروح بر جای گذاشت. این انفجار حاصل اشتعال حدود ۲۷۵۰ تُن نیترات آمونیوم بود که به مدت ۶سال بدون اقدامات ایمنی مناسب در بندر نگهداری می‌شد. شدت انفجار چنان بود که موج شوک آن تا قبرس، در ۲۵۰کیلومتری محل حادثه احساس شد. بنا به آمار تخمینی خسارت فیزیکی این حادثه بین ۳.۸تا ۴.۶میلیارد دلار بوده است.
    سه‌شنبه، ۰۹ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • نگاهی به موقعیت چابهار در گذر زمان

    روزنامه شماره ۶۲۷۵

    بندر آرزوهای تجاری

    شهر چابهار به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بنادر کشور همیشه در تاریخ ایران نقش بسیار مهمی داشته است. در قرن هفتم میلادی چابهار به‌عنوان پایگاهی نظامی برای حکومت‌های مختلف در منطقه مورد استفاده قرار گرفت. در قرن هشتم میلادی بندر چابهار برای مدتی به دست نیروهای عرب درگیر با بخشی از خراسان درآمد. در دوره صفویه چابهار به عنوان بندر ورودی برای تجارت و ارتباطات با هند به‌کار گرفته شد. در دوره قاجاریه شهر چابهار به‌دلیل موقعیت استراتژیک خود در جنوب شرق ایران و به‌عنوان بندری برای صادرات محصولات زمینی به هند و همین‌طور جنوب شرق آسیا رونق بسیار گرفت. همچنین مسجد جامع چابهار و بستر سنگی که در آن قرار دارد، نشانه‌های مهمی از این دوران هستند . در دوره معاصر، با بهره‌برداری از توسعه بندر و فرودگاه، چابهار به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری و صنعتی در جنوب ایران شناخته شده است.
  • زوال بلوچستان در دوره قاجار

    دولت قاجار برای تثبیت حاکمیت خود در بلوچستان، به اقدامات مختلفی دست زد؛ لیکن تا زمان ناصرالدین‌شاه نتوانست آرامشی را که پس از قتل نادرشاه متزلزل شده بود، تامین کند. به نظر می‌رسد انتخاب تهران به پایتختی و انتقال مرکز ثقل جریانات سیاسی به آذربایجان که بطور طبیعی بلوچستان را دور از دسترس قرار می‌داد؛ همچنین وجود طوایف متعدد، با اختلافات قومی و مذهبی که به‌دلیل کاهش اقتدار دولت مرکزی فرصت را برای دست‌اندازی، به زیست‌بوم‌های یکدیگر مناسب می‌دیدند و راه خودسری می‌پیمودند، از مهم‌ترین عوامل بروز ناآرامی‌های بلوچستان، در اوایل عصر قاجار است.
  • تلگراف‌خانه انگلیسی‌ها

    در سال‌۱۹۱۵م خطوط تلگراف انگلیس در جاسک تخریب شد و ناامنی‌های گسترده در منطقه نارضایی شدید مردم را به دنبال داشت. تعدی و اجحاف میرمصطفى به تجار و بازرگانان ایرانی ساکن جاسک آنان را بر آن داشت که طی شکوائیه‌ای به کارگزار بنادر، خواهان اقدام عاجل دولت برای رفع اجحافات امیر جاسک شوند.
    یکشنبه، ۰۷ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • توکیو؛ شهری مدرن در شرق عالم

    روزنامه شماره ۶۲۷۳

    یک قرن دگرگونی

    ارزش ین پایین است و همه به توکیو سفر می‌کنند. اگر این جملات به نظرتان آشناست، دلیلش این نیست که می‌خواهم ادا و اطوار دربیاورم یا صحبت را بپیچانم. در بیشتر مطالب انگلیسی‌زبانی که درباره پایتخت ژاپن پس از دوران کرونا می‌نویسند چیزی جز همین نکته پیدا نمی‌شود. نمی‌توانم از چنین گزارش‌هایی روی بگردانم. بعد از ۹سال زندگی در این کشور، شاید خیال کنید آن‌قدری ژاپنی یاد گرفته‌ام که محتاج مطالب انگلیسی‌آمریکایی اینترنت نباشم، اما متاسفانه فعلا گیر افتاده‌ام با این روایت‌های بی‌چفت‌وبست درباره افزایش گردشگری.
    سه‌شنبه، ۰۲ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • گذری به نمایشگاه ۶۰ اثر پابلو پیکاسو در موزه هنرهای معاصر تهران

    روزنامه شماره ۶۲۷۰

    گران‌ترین هنرمند قرن

    موزه هنرهای معاصر تهران، از اسفند ماه سال گذشته، دوستداران پابلو پیکاسو را به تماشای حدود ۶۰ اثر از دوره‌های مختلف کاری این هنرمند بزرگ برده است. در این میان ۱۲اثر چاپ دستی (آکواتینت) از سری «تروماکیا» یا «هنر گاوبازی» نیز به نمایش درآمده است. همچنین برخی آثار کوبیستی هنرمندان ایرانی بهرام دبیری، بهمن محصص، جلیل ضیاءپور، محسن وزیری مقدم، محمدعلی شیوا (کاکو)، گارنیک درهاکوپیان، هانیبال الخاص و پروانه اعتمادی و آثار هنرمندان خارجی مانند ژرژ براک، رابرت دلونه، فرنان لژه، فرانتیشک کوپکا و خوان میرو نیز روی دیوار آخرین سالن موزه هنرهای معاصر رفته است.
  • جلیل ضیاءپور، پدر نقاشی مدرن ایران

    روزنامه شماره ۶۲۷۰

    تصویرگر زندگی ایلیاتی

    جلیل ضیاءپور، نقاش بزرگ معاصر، پنجم اردیبهشت۱۲۹۹ در بندر انزلی چشم به جهان گشود. پس از گذراندن تحصیلات خود در مقطع متوسطه به دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران راه یافت و پس از آن برای فراگیری بیشتر این هنر راهی فرانسه شد. پس‌ از چند سالی در فرانسه زیر نظر آندره لوت و دیگر استادان فرانسوی با شیوه کوبیسم‌ آشنا شد و به ایران بازگشت. بدینسان، شیوه به اصطلاح کوبیسم به قلمرو هنرهای‌ تجسمی‌ ایران‌ راه یافت و پیروانی پیدا کرد. ضیاءپور در ۱۳۳۱خورشیدی از طرف اداره کل هنرهای زیبای کشور دعوت به کار شد و به فعالیت‌های فرهنگی-هنری، مشاغل و ماموریت‌های متعددی مانند بنیان‌گذاری هنرستان‌های هنرهای تجسمی دخترانه و پسرانه تهران و دانشکده هنرهای تزئینی، ریاست موزه مردم‌شناسی و... پرداخت. در ۱۳۵۷خورشیدی از خدمات دولتی بازنشسته شد و از آن زمان تا روزهای پایانی زندگی به پژوهش، تالیف و تدریس در دانشکده‌های هنر مشغول بود.
    یکشنبه، ۳۱ فروردین ۱۴۰۴
  • نگاهی به اعتراض‌های اجتماعی اروپایی‌ها در بستر تاریخ

    روزنامه شماره ۶۲۶۸

    پوست‌اندازی قاره سبز

    کشاورزی تا سده‌ هجدهم مهم‌ترین شاخه اقتصادی اروپا بود؛ اگرچه تجارت و بعدها صنعت به‌تدریج اهمیتشان افزایش پیدا کرد. دهقانان فقط مواد غذایی تولید نمی‌کردند، بلکه مالیات را اغلب به شکل کار و محصول کار نیز پرداخت می‌کردند. پرداخت مالیات به شکل پول به‌تدریج افزایش پیدا کرد و متداول شد. عادات و رسوم، حقوق و دستاوردهای گروه‌های دهقانان از طریق خصوصی‌سازی زمین‌های مشاع و افزایش فشار مالیاتی و همچنین تحت ‌تاثیر جنگ‌ها، بیماری‌های همه‌گیر (طاعون)، اقدامات مرکز‌گرایانه نهادهای دولتی و ایده‌های شکل‌گرفته برای سودآوری مورد تعرض قرار گرفتند. دهقانان اغلب به چنین رویکردهایی که باعث بدترشدن وضعیت آنها می‌شد، مدت زمانی نسبتا طولانی تن می‌دادند تا اینکه به بهانه‌ای پیش‌پاافتاده به مقاومت علنی دست می‌زدند. برای خانوارهای دهقانی اقتصاد اخلاقی نقش مرکزی ایفا می‌کرد؛ به این معنا که همه، حتی حاکمان باید از هنجارهای معینی برای برابری اجتماعی و مرتبت اجتماعی تبعیت می‌کردند. زیرپاگذاشتن این هنجارها توسط حاکمان توجیه‌گر اعتراضات گسترده بود. شورش‌های دهقانان در قرون‌وسطی وجود داشتند، به‌طور نمونه جنگ دهقانان در نورماندی در سال۹۹۶ زمانی که کنت ریچارد دوم هنوز سرکار بود، اما این شورش‌ها ‌از سده سیزدهم در بسیاری از مناطق اروپا اهمیت بیشتری پیدا کردند.
  • برآمدن انجمن‎‌های دهقانی ایران در انقلاب مشروطه

    پس از پیروزی مشروطه در شمال و تا حدود کمتری در جنوب، گروه‌های دهقانان و پیشه‌وران شهرهای کوچک و روستاهای بزرگ از انقلاب حمایت کردند و برای اصلاحات سریع به انجمن‌ها و مجلس امید بستند. روزنامه‌ها و گزارش‌های دیپلماتیک بریتانیای آن زمان آکنده از انواع واکنش‌هاست. تظلم و شکواییه‌هایی از جانب دهقانان یا به نمایندگی از آنان خطاب به صاحبان روزنامه‌ها، نمایندگان مجلس یا اعضای انجمن‌های مجاهدان نوشته می‌شد.
    سه‌شنبه، ۲۶ فروردین ۱۴۰۴
  • نگاهی به روابط سیاسی و اقتصادی عمان و ایران

    روزنامه شماره ۶۲۶۴

    جزیره ثبات!

    عمان در هفته اخیر محل وقوع یک رویداد تاریخی بود: مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا. به همین بهانه نگاهی می‌اندازیم به تاریخ و اقتصاد عمان از گذشته تا امروز و روابط این کشور با ایران. به گفته برخی باستان‌شناسان، تمدن عمان پنج‌هزار سال قدمت دارد. در روزگار قدیم این منطقه مجان و مزون نامیده می‌شده است. لوح‌های به جای مانده از دوره سومری‌ها نشان می‌دهد که مجان به معنای معادن باستانی و قدیمی مس در این سرزمین است. مزون نیز ریشه در کلمه مزن به معنای آب‌های جاری فراوان داشته که در زمان ساسانیان به این سرزمین اطلاق می‌شده است. کلمه عمان برگرفته از نام قبایل بادیه‌نشین عربی است که از یمن مهاجرت کرده‌اند. در اوایل قرن شانزدهم شهرهای مسقط و صحار به تصرف البوکرک، دریانورد معروف پرتغالی درآمد و پرتغالی‌ها توانستند به مدت ۱۵۰سال سیطره خود را بر بخش‌هایی از دریای عرب و اقیانوس هند حفظ کنند. با شکست نیروهای پرتغالی از سلطان بن‌سیف الیعربی (بنیان‌گذار سلسله یعاربه) با کمک و همراهی انگلیس و ایران، عمان مجددا وارد دوره رفاه و شکوفایی در مناطق داخلی و سرزمین‌های فرا ساحلی شد. بسیاری از ابنیه‌های تاریخی، قلعه‌ها و برج و باروها در بنادر در این دوره ساخته شد.
  • جنگ ایران و روس، مذاکره و مصالحه

    در هنگامه جنگ‌های دوم ایران و روس، زمانی روس‌ها از هر نظر بر لشکریان ایران پیشی گرفته بودند، پیشنهاد مذاکره و مصالحه روس‌ها را عباس‌میرزا پذیرفت و به بهرام‌‌میرزا که در این زمان حاکم خوی بود، نوشت که خود برای مصالحه به اردوی روسیه خواهد رفت.
    یکشنبه، ۲۴ فروردین ۱۴۰۴
  • تاریخچه مختصر جنگ‌های تعرفه‌ای در ایالات متحده

    روزنامه شماره ۶۲۶۲

    قانونی که دنیا را به هم ریخت

    بازگشت ترامپ به کاخ سفید، با جنگ تجاری و اعمال تعرفه‌های جدید رقم خورده است که خاستگاهی تاریخی دارد؛ نظام تعرفه به سرآغاز تاسیس ایالات متحده برمی‌گردد. در قرن هفدهم مردم آمریکا، تجارت آزاد را به‌‌عنوان یک اصل مهم تلقی می‌کردند؛ به‌ویژه در مقایسه با کنترل بریتانیا بر شیوه‌های تجاری مستعمرات. اما تعرفه‌ها همچنین منبع مهمی از درآمد بودند، نیازی که تدوین‌کنندگان قانون اساسی ایالات متحده در ماده۱، بخش۸ این سند بنیادین برای آن پیش‌بینی کرده بودند. این بخش از قانون اساسی به کنگره قدرت می‌دهد که «مالیات، عوارض، حقوق گمرکی و مالیات‌های غیرمستقیم را وضع و وصول کند تا بدهی‌ها را پرداخت و از دفاع مشترک و رفاه عمومی ایالات متحده حمایت کند.» در ۴ ژوئیه ۱۷۸۹ جورج واشنگتن قانون تعرفه را امضا کرد که نخستین قانون اساسی تصویب‌شده توسط کنگره بود.
    سه‌شنبه، ۱۹ فروردین ۱۴۰۴
  • جنگ طولانی و ویرانگر آمریکا با ویتنام

    روزنامه شماره ۶۲۵۸

    آنجا که «مردم» حضور داشتند

    قرن بیستم را قرن جنگ‌های ویرانگر زمینی میان کشورها نامیده‌اند و قرن۲۱ نیز تاکنون با جنگ‌های نیابتی و هوایی رقم خورده است. در این میان جنگ ویتنام بیش از هر جنگ دیگری در قرن گذشته طول کشید. نظامیان آمریکا سالانه ۵۰۰هزار تن بمب روی این سرزمین ریختند، مردم را قتل عام کردند و اراضی و جنگل‌ها را با بمب‌های ناپالم سوزاندند؛ اما سرانجام با ۴۵هزار کشته، ۳۰۰هزار زخمی و صرف ۱۵۰میلیارد دلار هزینه و یک سرافکندگی تاریخی بر کشتی‌ها نشستند و از آنجا گریختند. فرانسیس کاپولا در فیلم «اینک آخرالزمان» که با اقتباس از رمان دل تاریکی جوزف کنراد نوشته شده، سقوط نیروهای آمریکایی در باتلاق ویتنام را به طرزی سینمایی نشان داده است.
  • دروغ‌پردازی‌های آمریکا در ویتنام

    عکس مشهوری هست که برتراند راسل ریاضی‌دان و فیلسوف بزرگ را با پلاکاردی در دست هنگام راهپیمایی روشنفکران و مردم علیه جنگ ویتنام، نشان می‌دهد.
    یکشنبه، ۱۷ فروردین ۱۴۰۴
  • چگونه یک هنرمند ثروتمند شویم

    روزنامه شماره ۶۲۵۶

    مورد فلیکس زیام!

    فلیکس زیام (۱۸۲۱–۱۹۱۱) از ثروتمندترین هنرمندان فرانسه در قرن نوزدهم بود. او که به‌عنوان «نقاش ونیز» شناخته می‌شود، در دهه۱۸۵۰ با نمایش «تابلوهای منظره» خود در یکی از سالن‌های پاریس به شهرت رسید. زیام نخستین هنرمندی بود که آثارش در طول زندگی‌اش وارد موزه لوور شد. اکنون این پرسش مطرح است که شهرت و ثروت این هنرمند مدیون چه چیزی بود؟ آن هم در روزگاری که برخی از بزرگ‌ترین هنرمندان، مانند ونسان ونگوگ، در فقر می‌زیستند. زیام در آغاز دوران تحصیل قصد داشت معمار شود. چنین بود که در مدرسه هنرهای زیبای دیژون در ایالت بورگوین فرانسه تحصیل کرد و مدتی به‌عنوان معمار به کار پرداخت. در سال۱۸۳۹ به مارسی کوچ کرد و نزد آدولف مونتیچلی، نقاش صاحب سبک، اصول اولیه نقاشی را فراگرفت.
  • نوروز ۱۲۶۹ ه.ش به روایت ناصرالدین‌شاه

    روزنامه شماره ۶۲۵۶

    همه را شاهی داده، راه انداختیم

    امروز که پنج‌شنبه بیست‌وهفتم رجب و آخر سال است صبح برخاسته به اتاق امین اقدس رفتیم، الحمدلله احوال امین اقدس خوب بود. رخت پوشیده آمدیم بیرون. یعنی امروز صبح خیلی زود برخاسته بودیم نماز امروز را هم خواندیم، سه چهار مرتبه آمدیم، بیرون رفتیم، اندرون خیلی گشتیم، مکرر موزه رفتیم، مجدالدوله سرایدارها و هر جور آدم در موزه مشغول کار بودند. ما هم در تنظیف موزه و راه‌پله موزه دستورالعمل می‌دادیم.
  • مردم ثروتمند ایران دوران ساسانی

    در دوره ساسانی، دین بیشتر مردم قلمرو ساسانی و خاندان حکومت‌گر، دین زردشتی بود و در این دین زندگی مادی نیز به اندازه‌ زندگی مینوی ستوده شده بود و به همین منظور، ساسانیان تلاش زیادی برای بهبود اقتصاد کشور انجام دادند که بخشی از آن در قالب بازمانده‌های کانال‌های آب‌رسانی پرشمار و پیچیده، سدسازی، حفر کاریزهای پرشمار، ساخت و حراست راه‌ها و مهم‌تر از همه سامان‌دهی و پشتیبانی از نظام پولی کشور، برای پژوهشگر امروزی قابل درک است.
    سه‌شنبه، ۲۸ اسفند ۱۴۰۴
  • مروری به نقد و نظر مخالفان ملی کردن نفت

    روزنامه شماره ۶۲۵۴

    صنعت جعل تاریخ!

    اسفند امسال مصادف با هفتادوچهارمین سالگرد تصویب قانون ملی‌کردن صنعت نفت است. این قانون با توجه به تحولات سیاسی و به‌ویژه کودتای ۲۸مرداد که در پی داشت، یکی از اثرگذارترین تحولات در تاریخ معاصر ایران است. با وجود آنکه این قانون در مجلسین شورای ملی و سنا با اجماع به تصویب رسید و بلافاصله توسط شاه توشیح شد و با اتفاق نظر عمومی در زمان خود همراه بود، طی چند سال اخیر از سوی افرادی مورد مناقشه قرار گرفته است. بدیهی است که هیچ برداشتی از تحولات تاریخی مقدس نیست و می‌تواند مورد بحث و تجدید نظر قرار گیرد، اما بحث و بازنگری در برداشت‌های پیشین، به‌ویژه آنچه در ادوار گذشته مورد اجماع بوده، تنها می‌تواند با تکیه بر اسناد و شواهد تاریخی انجام شود. متاسفانه بخش عمده ردیه‌هایی که طی سال‌های اخیر علیه ملی کردن صنعت نفت مطرح شده، مبتنی بر تحریف، جعل و برخورد گزینشی با تاریخ است و اغلب هدفشان تحلیل سیاسی به شیوه تطبیق گذشته با سمت‌گیری‌ها و ذهنیات سیاسی روز است و نه تحلیل تاریخی. درحالی‌که تاریخ‌نگاری تحلیلی بر اسناد و شواهد تاریخی متکی است، تاریخ‌نگاری سیاسی-ژورنالیستی بی‌اعتنا به اصول و قواعد مسلم تاریخ‌نگاری، اهداف سیاسی-تبلیغی خود را دنبال می‌کند و نتیجه‌ای جز اغتشاش و آشفتگی در ذهن بخشی از اقشار جوان و میان‌سال ندارد. این مناقشه‌گران ظاهرا به دو دلیل محیط را برای جعل، تحریف و وارونه‌خوانی تاریخ به جای تکیه بر عینیات آماده کرده‌اند: یکی دلزدگی چند نسل از افراط و شعار طی چند دهه اخیر که موجب انزوای کشور شده و دیگری اطلاع اندک مردم به‌ویژه جوانان از تاریخ معاصر به‌دلیل محدودیت‌ها طی ۱۰۰سال گذشته. در زیر با حداکثر اختصار به اهم این بازنگری‌های بی‌پایه پرداخته شده است:
  • تابلوی«هفت‌سین» حسین شیخ

    انتظار چند نفر سر سفره هفت‌سین برای رسیدن لحظه‌ تحویل سال، خاطره‌ جمعی همه ایرانی‌هاست؛ خاطره‌ای که «حسین شیخ» از آخرین شاگردان کمال‌الملک، آن را به زیبایی در تابلوی «هفت‌سین» به تصویر کشیده است. شاید کمتر کسی بداند تابلوی «هفت‌سین» یا «نوروز» که حتی در کتاب‌های درسی هم تصویر آن چاپ می‌شود، کار یکی از جوان‌ترین و مستعدترین شاگردان کمال‌الملک یعنی حسین‌خان شیخ است.
    یکشنبه، ۲۶ اسفند ۱۴۰۴
  • رویاها و کابوس‌های شارلوته بِرات، خبرنگار جوان در دوران نازیسم

    روزنامه شماره ۶۲۵۲

    گوبلز به کارخانه‌ام آمد!

    شارلوته بِرات، خبرنگار جوانی که در هفته‌نامه دای ولتبونه اخبار مربوط به زنان و سایر ابعاد حیات اجتماعی و سیاسی آلمان را گزارش می‌کرد، سال۱۹۰۷ در شهر فُرستِ آلمان، نزدیک مرز لهستان متولد شد. برات یهودی و کمونیستی متعهد بود، از‌این‌رو ناگهان در ۱۹۳۳ از کار برکنار شد. همزمان با خیزش جنبش نازی، کابوس‌های هر شب او نیز آغاز شد.
  • حتی خواب دیدن ممنوع!

    شارلوته برات سال ۱۹۰۷ در شهر فورست، آلمان به دنیا آمد. او یک خبرنگار و نویسنده بود که در مکتب روزا لوکزامبورگ و پل لووی آموزش دید و به اندیشیدن درباره مسائل اجتماعی و خبرنگاری پرداخت. شارلوته تا زمان ممنوعیت شغلی‌اش در دوران برآمدن فاشیسم در برلین درباره موضوعات اجتماعی و شرایط زندگی زنان می‌نوشت.
    سه‌شنبه، ۲۱ اسفند ۱۴۰۳
  • بررسی سیاست خارجی ایران در قرن ۱۹میلادی

    روزنامه شماره ۶۲۴۸

    ورود آمریکا به صحنه رقابت

    با آغاز قرن نوزدهم ایران صحنۀ تاخت و تاز روسیه و بریتانیا قرار گرفت در این قرن ایران اراضی وسیعی را از دست داد و صدمات بسیاری بر آن وارد شد؛ درحالی‌که ایران از سوی مرزهای غربی خود با تهدید امپراتوری عثمانی مواجه بود، ولی در این قرن فشار روسیه از سوی شمال و فشار و تجاوز تدریجی بریتانیا از جنوب آشکار شد. مرزهای شرقی ایران نیز از خطر تجاوز قبایل مصون نماند. قرن نوزدهم میلادی شاهد کشمکش‌های قدرت‌های اروپایی برای گسترش نفوذ خویش در شرق از یک‌سو و درگیری مداوم آنان با عثمانی از سوی دیگر بود. در این میان سلاطین قاجار اجبارا وارد بازی سیاسی بسیار پیچیده‌ای‌ شدند که درواقع نقش مهره‌ای را در کشمکش‌های مزبور ایفا می‌کرد.
  • شرکت زیگلر؛ ۵۰ سال دوام در ایران!

    شرکت زیگلر از نخستین شرکت‌های مدرن اروپایی محسوب می‌شود که در ایران سرمایه‌گذاری کرد و توانست بیش از ۵۰سال دوام بیاورد. این شرکت را کارآفرین سوئیسی به نام فیلیپ زیگلر بنیان نهاده بود. در سال۱۷۷۲ ناصرالدین‌شاه پس از سفر به اروپا فرمانی صادر کرد که طبق آن شرکت‌های خارجی امکان فعالیت اقتصادی در ایران را یافتند. زیگلر این فرصت را غنیمت دانست و واحد تولید فرش خود را در سلطانیه (اراک امروز) راه‌اندازی کرد. انتخاب این مکان به‌دلیل برخورداری از یک شبکه زیرساختی ارتباطی بین تهران و بغداد از طریق همدان و کرمانشاه بود.
    یکشنبه، ۱۹ اسفند ۱۴۰۳
  • پیامدهای نامه رئیس‌جمهور آمریکا به امپراتور ژاپن - دهه۱۸۵۰

    روزنامه شماره ۶۲۴۶

    پایان شوگون‌سالاری

    ۸ ژوئیه۱۸۵۳، ناخدا متیو پری (Matthew Perry)، تاجر آمریکایی چهار کشتی خود را به بندر خلیج توکیو هدایت کرد. او در تلاش بود برای اولین‌بار پس از ۲۰۰سال وقفه، تجارت و گفت‌وگوی منظم بین ژاپن و دنیای غرب را از سر بگیرد. اگرچه او اغلب به‌عنوان کسی که کشور ژاپن را به دنیای غرب گشوده است شناخته می‌شود، اما پری اولین غربی نبود که به این مجموعه جزایر شرق عالم سفر کرده بود. بازرگانان پرتغالی، اسپانیایی و هلندی در قرن‌های ۱۶ و ۱۷ میلادی با ژاپن تجارت منظم داشتند.
  • نشست استادان ژاپنی‌ در دانشگاه تهران

    روزنامه شماره ۶۲۴۶

    عقب مانده از عصر میجی

    نشست علمی «مروری بر پژوهش‌های ایران‌شناسی در ژاپن» ۱۴اسفندماه جاری با سخنرانی ایران‌شناسان برجسته ژاپنی در دانشگاه تهران برگزار شد. در این نشست پروفسور ماساتومو کاواموتو، استاد دانشگاه نارا ژاپن، دکتر ریوکو واتابه متخصص تاریخ ایران در دوره مغول و ایلخانان، دکتر نائوفومی آبه استاد تاریخ دانشگاه اچانومیزو ژاپن و دکتر سانائه تاکاگی استاد تاریخ ایران در دانشگاه واسادا حضور داشتند. ایران‌شناسان ژاپنی از حضور و تجربیات خود در پژوهش‌های این حوزه و ضرورت تداوم ارتباط میان دانشگاه‌های ایران و ژاپن سخن گفتند.
    سه‌شنبه، ۱۴ اسفند ۱۴۰۳
  • گذر به کتاب «رویاهای انقلابی» اثر ریچارد توماس استایتز

    روزنامه شماره ۶۲۴۲

    روستایی شدن شهرها در شوروی

    ریچارد توماس استایتز (۲دسامبر۱۹۳۱ - ۷مارس۲۰۱۰) مورخ فرهنگ روسیه و استاد تاریخ در دانشگاه جرج تاون بود. او در کتاب «رویاهای انقلابی» با بررسی تاریخ اجتماعی و فکری و فرهنگی روسیه در سال‌های پیش و پس از انقلاب اکتبر۱۹۱۷، بر این باور است که انقلاب روسیه فقط پیرامون آرمانشهرهای مارکسیستی شکل نگرفته، بلکه برخاسته از برخورد و تلاقی سنت‌های آرمان‌شهر‌باورانه تاریخ روسیه است که رویاها و کابوس‌های دهقانان و کارگران و روشنفکران و دولت و نظامیان و دیگر گروه‌ها را دربرمی‌گیرد. استایتز در این کتاب تصویر روشنی از زندگی انقلابی و عوامل فرهنگی، اسطوره‌ها، آیین‌ها، فرقه‌ها و نمادهایی که مبنای آن را تشکیل می‌دادند، ترسیم می‌کند. او با تحلیل شکل‌های اصلی تفکر آرمان‌شهری و انگیزه‌های تجربی و برخورد گریزناپذیر اقتدارگرایی بلشویکی و رفتار آزادی‌خواهانه و آرزوهای بخش‌های بزرگی از جمعیت روسیه و سپس نفی تمام‌عیار همه جریان‌های آرمان‌شهری و تجربه‌های انسان‌گرایانه در دوران استالین، سرنوشت تک‌تک این آرمان‌شهرها و منادیان آنها را به تصویر می‌کشد.