احسان طاهری

به طور کلی می‌توان هدف اصلی بانک‌های مرکزی در دنیا را حفظ ثبات اقتصادکلان دانست که این امر از یک سو از طریق کنترل تورم در محدوده هدف و حفظ اشتغال کامل و از سوی دیگر از طریق حفظ و ارتقای ثبات مالی به دست خواهد آمد و در این مسیر بانک مرکزی از ابزارهای مختلفی جهت نیل به اهداف میانی و نهایی خود استفاده می‌کند. برای مثال در کشورهای بزرگ دنیا، کنترل تورم عمدتا از طریق هدف‌گذاری تورم انجام شده و برای این کار از ابزار نرخ بهره استفاده می‌شود؛ به این صورت که در صورت بالاتر بودن نرخ تورم از هدف، نرخ بهره افزایش پیدا کرده و در صورت کاهش تورم به سمت هدف، متناسب با آن نرخ بهره نیز کمتر می‌شود. هرچند در این زمینه وضعیت رشد اقتصادی نیز مد نظر قرار می‌گیرد و لذا بانک مرکزی با یک ماموریت دوگانه (Dual Mandate) مواجه است، با‌این‌حال این قضیه مربوط به وضعیت رشد اقتصادی بالقوه است نه اینکه اقتصاد از طریق سیاست‌های انبساطی رشد اسمی را تجربه کند.

یکی از متغیرهای اقتصادی که همواره مورد توجه مردم و سیاستمداران بوده، نرخ ارز است؛ چرا که از یک طرف بر قدرت خرید مردم تاثیر مستقیم داشته و از طرف دیگر کنترل آن، برای سیاستمداران معمولا یک دستاورد مهم محسوب شده و رشد آن باعث واکنش منفی نسبت به مقامات اقتصادی شده است. در همین راستا طی دهه‌های گذشته، دولت‌ها معمولا به نرخ ارز نگاه سیاسی داشته‌ و صرف‌نظر از عوامل اقتصادی محرک آن، سعی در تثبیت این متغیر داشته‌اند. با این حال از منظر اقتصادی، نرخ ارز یک متغیر درونزا بوده که از طریق فعل و انفعالات مختلفی که بین متغیرهای اقتصادی و البته متاثر از وضعیت سیاسی کشور رخ می‌دهند، تعیین می‌شود.