پنج‌شنبه‌ها عملا تعطیل است

با این حال مروری بر روند ارائه لایحه اصلاح ماده ۸۷ قانون خدمات کشوری (لایحه‌ای که مربوط به تعطیلات دو روزه آخر هفته می‌شود) به مجلس از گذشته تا امروز نشان می‌‌دهد که سرنوشت این لایحه همچنان نامعلوم است.  موضوع افزایش تعطیلات آخر هفته با ارائه این لایحه ۵ آذرماه سال ۱۴۰۱ از سوی دولت به مجلس کلید خورد.

مجلس یازدهم در اردیبهشت سال ۱۴۰۲، با کاهش ساعت کاری به ۴۰ ساعت و تعطیلی روز شنبه به عنوان دومین روز تعطیلات آخر هفته این لایحه را تصویب کرد. خرداد سال ۱۴۰۲ هیات عالی نظارت مجمع تشخیص از این لایحه ایراد گرفت. این هیات در دلایل رد لایحه افزایش تعطیلات آخر هفته، ناعادلانه بودن و افزایش هزینه‌های بخش خصوصی را عنوان کرد. مرداد سال ۱۴۰۳ نیز شورای نگهبان از لایحه افزایش تعطیلات آخر هفته را بررسی و از این لایحه ایراد گرفت.

ایراد اصلی شورای نگهبان تعطیلی روز شنبه به عنوان دومین روز تعطیلات بود. بنابراین لایحه برای رفع ایرادات به مجلس دوازدهم ارجاع شد.  بر همین اساس، کمیسیون اجتماعی مجلس برای رفع ایرادات شورای نگهبان و مجمع، لایحه اصلاح ماده ۸۷ قانون خدمات کشوری را بررسی و با تعطیلی پنج‌شنبه به عنوان دومین روز تعطیلات آخر هفته البته تنها برای کارکنان دولت موافقت کرد. در نهایت لایحه مذکور در اواخر اسفندماه در مجلس بررسی و ایرادات رفع شد.

تغییر در روز تعطیلی آخر هفته،‌ پایان کار این لایحه نبود و در سال ۱۴۰۴ نیز همچنان بحث‌ها درباره آن ادامه یافت. در آخرین روزهای اردیبهشت سال جاری بار دیگر این بحث به مجلس کشیده شد و لایحه «آخر هفته ۲ روزه» پس از رفت وبرگشت‌های سریالی بین مجلس و نهادهای بالادست، در ویرایش تازه، به بهانه «افزایش بهره‌‌ وری»، تعطیلی پنج‌‌ شنبه را اختیاری دانست و ساعت‌‌ کار به ۴۲ ساعت افزایش یافت. این ویرایش تازه همچنان نهایی نیست. هیات عالی نظارت بار دیگر این لایحه را به مجلس ارجاع داده و باید دوباره در کمیسیون اجتماعی بررسی شود. عدم تعیین دومین روز تعطیلی باعث شده ما در کشور با پنج‌شنبه‌های سرگردان مواجه باشیم که بخشی از جامعه تعطیل و بخش دیگری ناچار به حضور سر کار باشند. 

نتیجه این وضعیت فقدان برنامه‌ریزی سفر برای بسیاری از خانوارها و رکود گردشگری داخلی شده است. با این حال معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی،‌ گردشگری و صنایع دستی در این گفت‌وگو تاکید دارد که تعطیلی دو روزه آخر هفته قانون است. او تعطیلات یک هفته‌ای و برگزاری انواع جشنواره‌ها را راهی برای توسعه گردشگری داخلی می‌داند و از گردشگری مذهبی،‌ سلامت و ارتباط گسترده با همسایگان را راهی برای توسعه توریسم ورودی عنوان می‌کند.

تعطیلات دو روز آخر هفته در چه وضعیتی قرار دارد؟

تعطیلی دو روزه هفته مصوب مجلس است و قانون محسوب می‌شود.

 اگر این قانون اجرایی شده، پنج‌شنبه تعطیل است یا شنبه؟

همان‌طور که می‌دانید در کشور پنج‌شنبه‌ها عملا تعطیل است.

 تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در مجلس تصویب نشده و مانند جمعه‌ها شاهد تعطیلی کامل بخش‌های خصوصی و دولتی در تمام استان‌ها نیستیم.

بخش خصوصی شرایط متفاوتی دارد. حتی ممکن است زمانی لازم شود که پرسنل شرکت‌ها،‌ کارخانه‌ها و... در بخش خصوصی روز جمعه هم به محل کار بروند. هدف اصلی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این است که تعطیلات فروردین از حالت یکنواخت خارج شده و به بخش‌های مختلف سال تقسیم شود؛ به‌ویژه در زمان‌هایی که سفر کم‌رونق‌تر است تا هم گردشگری داخلی رونق بگیرد و هم ایام داغ سفر مدیریت شود.

برای همین پیشنهاد تعطیلات یک هفته‌ای را مطرح کردیم تا هم تقویت گردشگری داخلی اتفاق بیفتد و هم تجربه کشورهای دیگر که تعطیلات را به هم متصل می‌کنند، اجرا و فرصت سفر چند روزه ایجاد شود. در این کشورها تعطیلات چند روزه در ایام سال را داریم که باعث رونق سفر در آنهاست.

بیش از ۱۰۰ کشور دنیا دو روز تعطیلی آخر هفته را دارند‌، این در حالی است که ایران و چند کشور دیگر چنین تعطیلاتی را در تقویم‌شان درج نکرده‌اند.

ما هم دو روز تعطیل هستیم و این قانون است. در هیچ کجای دنیا بخش خصوصی از دولت تبعیت نمی‌کند. بخش خصوصی هر زمان صلاح بداند در هر روزی فعالیت خودش را دارد و ما نمی‌توانیم آنها را مجبور به تعطیلی کنیم.

 شما از قانون صحبت کردید. آیا در تقویم سایر کشورها مثل کشورهای غربی، شنبه و یکشنبه به عنوان روز تعطیل ثبت شده است؟

من زمان تحصیل دکتری در انگلیس، روز شنبه که تعطیل رسمی بود، به آزمایشگاه می‌رفتم و کارم را انجام می‌دادم. چند تکنسین هم در آزمایشگاه کار می‌کردند. بخش خصوصی در دنیا مستقل عمل می‌کند، حقوق بیشتری می‌دهد و در عوض انگیزه ایجاد می‌کند که کارکنان حتی در تعطیلات هم حاضر شوند.

 شما تعطیلات یک هفته‌ای را انگیزه‌ای برای رونق سفرهای داخلی پیشنهاد کردید. با این حال برخی منتقدان می‌گویند حتی اگر این تعطیلات اعمال می‌شد، باز هم پیک گردشگری در یک بازه زمانی محدود ایجاد می‌شد، به این معنا که شاهد شلوغی بیشتر جاده‌ها و تصادفات بودیم اما رونق پایداری در توریسم داخلی ایجاد نمی‌شد. پاسخ شما به این منتقدان چیست؟

وقتی عبور و مرور زیاد می‌شود و تصادفات بالا می‌رود، یعنی تعداد مسافران افزایش یافته است. ما تعطیلات یک هفته‌ای را برای توزیع گردشگران پیشنهاد دادیم تا استان‌های گیلان و مازندران تنها مقصد سفرهای گردشگران نباشند.

 نوروز ۱۴۰۴ برای اولین بار استان‌های مازندران،‌ گیلان و اصفهان نسبت به سال قبل گردشگر کمتری داشتند و در مقابل، استان‌های کمتر شناخته‌شده مثل ایلام، چهارمحال‌وبختیاری، لرستان و... رشد گردشگر را تجربه کردند.

 به واسطه چالش‌های بزرگی که توریسم در ایران دارد‌، بخش بزرگی از راهنمایان گردشگری در حال خروج از این حرفه‌ هستند. چه برنامه‌ای برای این بخش دارید؟

با وزارت رفاه مذاکره کردیم تا راهنمایان گردشگری از آزمون وسع (ابزاری برای دهک بندی و شناسایی اقتصادی افرادی است که متقاضی استفاده از انواع یارانه‌های حمایتی دولت هستند) مستثنا شوند و بتوانند حق بیمه دریافت کنند. 

همچنین برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای مختلف را در دستور کار داریم و حتی مذاکراتی برای جذب کمک‌های دولتی به رونق گردشگری داخلی انجام داده‌ایم.

 در بخش گردشگری ورودی، روی کدام کشورها تمرکز دارید و برای تسهیل ویزا چه کرده‌اید؟

اغلب کشورهای اروپایی ما را در لیست قرمز قرار داده داده‌اند. اگرچه بخشی از عدم تمایل توریست‌های اروپایی به تصویر غلطی که از ایران در رسانه‌های آنها ترسیم می‌شود مربوط است. اما برخی سیاست‌های نادرست و موضع‌گیری‌های داخلی هم در این موضوع اثرگذار بوده است. ما اکنون راهبرد خود را تغییر داده‌ایم و تمرکز را بر گردشگری مذهبی، کشورهای همسایه و گردشگری سلامت گذاشته‌ایم. 

قبل از سال ۱۳۹۸، حدود ۹‌میلیون و ۸۰۰ هزار گردشگر داشتیم که یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از آنها از کشور آذربایجان بودند، اما حالا این عدد به ۲۰ تا ۴۰ هزار نفر رسیده است.

 با سفر دکتر پزشکیان به مصر و حضور مقامات ایرانی نظیر آقای عراقچی وزیر امور خارجه و آقای صالحی امیری وزیر گردشگری در این کشور، امیدواریم توریسم ایران روی ریل قرار بگیرد. ما معتقدیم ظرفیتی از علاقه‌مندی مردم کشور آذربایجان به لحاظ فرهنگ،‌ آداب و رسوم و‌ خویشاوندی وجود دارد که می‌تواند به توسعه سفر آنها به ایران منجر شود.

 در گذشته وزارت گردشگری روی چین و روسیه سرمایه‌گذاری می‌کرد، یا حتی برای مدتی از برنامه برای جذب گردشگرانی از آمریکای جنوبی صحبت کرد. با توجه به گفته شما آیا الان تمرکز اصلی روی کشور آذربایجان است؟

تمرکز ما فقط بر آذربایجان نیست. کشورهای حوزه تمدنی نوروز، کشورهای همسایه، ظرفیت گردشگری سلامت و مذهبی، و کشورهای دوست مثل چین، روسیه و هند در اولویت هستند. به لحاظ راهبردی اروپا را فعلا کنار گذاشته‌ایم.

 یعنی اروپا را کنار گذاشته‌اید؟

بله، اما باید گفت که آنها هم ما را کنار گذاشته‌اند.

فعالان حوزه گردشگری از دشواری دریافت ویزا برای توریست‌های اروپایی صحبت می‌کنند. آیا در این زمینه مشکلی وجود دارد؟

خیر، ما به‌راحتی ویزا می‌دهیم. هر کسی بخواهد بیاید، ویزا صادر می‌کنیم و مشکلی وجود ندارد.