پالایشگران چینی در راستای تامین امنیت زنجیره تولید،واردات نفتا را افزایش دادهاند
تغییر استراتژیک خوراک
این افزایش قابل‌توجه در پی بهره‌‌‌برداری از مجتمع‌‌‌های جدید پتروشیمی و تردیدهای فزاینده درباره واردات پروپان و اتان از آمریکا صورت گرفته است؛ تردیدهایی که ریشه در تنش‌‌‌های تجاری پکن و واشینگتن دارد.
چین به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده محصولات پتروشیمی جهان در سال‌های اخیر، با تغییر سیاست‌‌‌های صنعتی خود تمرکز اپراتورهای کراکر بخار خود را به‌‌‌سمت خوراک‌‌‌های ارزان‌‌‌تری مانند پروپان و اتان آمریکایی سوق داده. اما اکنون، به‌‌‌دلیل اختلال‌‌‌های ایجادشده در زنجیره تامین از سوی آمریکا، بار دیگر صنعتگران چینی تصمیم گرفته‌‌‌اند بخش بیشتری از تقاضای خود را از نفتا تامین کنند.
در همین راستا، پانکاج سریواستاوا، معاون ارشد بازارهای کالایی در شرکت مشاوره Rystad در گفت‌‌‌وگو با رویترز بیان کرد: «در واردات اتان و پروپان از آمریکا، موضوع نااطمینانی در حال پررنگ شدن است؛ اما نفتا از این جهت مزیت دارد که عرضه‌‌‌کنندگان متنوعی دارد و ریسک ژئوپلیتیک آن پایین‌‌‌تر است.»
تنوع‌‌‌بخشی در تامین خوراک
بر اساس آمار موسسه مشاوره Rystad، نیاز به تنوع‌‌‌بخشی در تامین خوراک و بهره‌‌‌برداری از پروژه‌‌‌های جدید، واردات نفتای چین را در سال‌جاری به ۱۶تا ۱۷میلیون تن (معادل ۱۴۴ تا ۱۵۳میلیون بشکه) خواهد رساند. این در حالی است که واردات نفتا در سال ۲۰۲۴ تنها حدود ۱۲میلیون تن ثبت شده است. شرکت داده‌‌‌پردازی JLC نیز میزان واردات نفتا چین را در سال‌جاری حدود ۱۵میلیون تن برآورد کرده است.
به‌‌‌موازات تلاش چین برای ایمن‌‌‌سازی تامین خوراک پتروشیمی، پروژه‌‌‌های عظیم توسعه ظرفیت کراکرهای اتیلن نیز در حال بهره‌‌‌برداری هستند. بر اساس اعلام شرکت تحلیل بازار انرژی FGE، تا پایان سال ۲۰۲۵ حدود ۴میلیون تن ظرفیت جدید اتیلن در چین به مدار تولید اضافه می‌شود و این عدد تا اواسط ۲۰۲۶ به ۶میلیون تن در سال خواهد رسید.
این سرمایه‌گذاری‌‌‌ها که عمدتا در استان‌‌‌های ساحلی و مناطق آزاد صنعتی متمرکزند، نیاز به خوراک مطمئن و قابل اطمینان را به سطحی بالا رسانده‌‌‌اند. نفتا در چنین شرایطی، به‌‌‌دلیل تطابق با زیرساخت‌‌‌های موجود و انعطاف در تامین، انتخاب نخست بسیاری از پالایشگران چینی شده است.
رشد سریع‌‌‌تر نفتا
آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در گزارش ژوئیه خود اعلام کرده تقاضای نفتا در چین طی سال ۲۰۲۵ حدود ۶درصد و در سال ۲۰۲۶ حدود ۸.۶درصد رشد خواهد داشت. این در حالی است که رشد تقاضا برای پروپان و اتان به‌‌‌ترتیب فقط ۲.۳ و ۱.۳درصد پیش‌بینی شده است. به‌‌‌دنبال اختلالات در عرضه خوراک‌‌‌های تولید آمریکا، دولت چین در ژوئن ۲۰۲۵ دومین بسته سهمیه واردات نفتا را با سقف تقریبا ۲۴میلیون تن صادر کرد؛ رقمی که تقریبا دو برابر میزان اختصاص‌‌‌یافته سال گذشته است.
مثلث واردات نفتای چین
بر اساس داده‌‌‌های رسمی، چین طی پنج‌‌‌ماهه نخست سال ۲۰۲۵ بیش از ۵.۹میلیون تن نفتا وارد کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۲.۸درصد رشد داشته است. جالب آن‌‌‌که این رقم بالاترین میزان واردات نفتا از سال ۲۰۱۵ تاکنون محسوب می‌شود. سه کشور روسیه، امارات متحده عربی و کره‌جنوبی به‌‌‌ترتیب بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفتا به چین در این دوره بوده‌‌‌اند.
این ترکیب مبادی وارداتی، نشان از آرایش جدید در روابط انرژی چین با کشورهای غیرغربی دارد، به‌‌‌ویژه روسیه که پس از تحریم‌‌‌های گسترده غرب، بازار چین را به‌‌‌عنوان یک شریک راهبردی در نظر گرفته است. در مقابل، واردات پروپان در این مدت تنها ۶درصد رشد داشته و واردات اتان ثابت مانده است. این آمارها خود به‌‌‌تنهایی مؤید تغییر جهت در سبد وارداتی خوراک پتروشیمی چین است.
رشد حاشیه سود پالایشگاه‌‌‌ها
تحلیلگران انرژی معتقدند رشد تقاضای نفتا در چین نه‌‌‌تنها بر ساختار تجاری این کشور تاثیرگذار خواهد بود، بلکه حاشیه سود پالایشگران در سراسر آسیا را نیز تقویت می‌کند. حاشیه سود نفتا نسبت به نفت برنت در ماه جاری حدود ۴درصد افزایش یافته و به ۷۳.۳دلار در هر بشکه رسیده است. سریواستاوا در این‌باره تاکید کرد: «افزایش کشش بازار چین، از نیمه دوم سه‌‌‌ماهه سوم تا پایان سال، به تثبیت حاشیه سود کراکرهای نفتا کمک خواهد کرد و پالایشگران آسیایی را به ادامه تولید با ظرفیت بالا ترغیب می‌کند.»
آنچه امروز در بازار نفتای چین می‌‌‌گذرد، تنها یک پدیده تجاری نیست. این روند، بخشی از یک بازآرایی بزرگ‌تر در سیاست صنعتی و انرژی چین است که به‌‌‌دنبال کاهش وابستگی به غرب، افزایش تاب‌‌‌آوری زنجیره تامین و تثبیت جایگاه خود به‌‌‌عنوان قطب اول پتروشیمی جهان است.
برای صادرکنندگانی مانند عربستان، روسیه و سایر کشورهای دارای ظرفیت پالایش نفتا، این تحولات فرصتی راهبردی ایجاد می‌کند. در صورت اتخاذ سیاست‌‌‌های صادراتی هوشمند، می‌توان جایگاه خود را در بازار چین تقویت و از تغییر جغرافیای انرژی جهان بهره‌‌‌برداری کرده است.
