مدیریت استراتژیک با هوش مصنوعی

سازمان‌ها می‌توانند از آن برای اندازه‌‌‌گیری بازارهای بالقوه، تجزیه و تحلیل حرکات رقبا و تخمین ارزش ابتکارات استراتژیک مختلف در سناریوهای متعدد استفاده کنند. اما این فقط آغاز کار است: استراتژی مستلزم هماهنگی، همسویی و هم‌‌‌افزایی سازمان، تضمین تخصیص صحیح و به‌‌‌موقع منابع، و همچنین نظارت بر اجراست. در تمام این وظایف، هوش مصنوعی می‌تواند نقشی اساسی ایفا کند.

اگرچه قضاوت انسانی همچنان برای تدوین چشم‌‌‌انداز استراتژیک ضروری است - چشم‌‌‌اندازی که جاه‌‌‌طلبی سازمان را با دیدگاهی در مورد چگونگی تحقق آن ترکیب می‌‌‌کند- ولی با این حال، هوش مصنوعی می‌تواند کار تیم‌‌‌های استراتژی را تسریع کند و دقت بیشتری به ارمغان بیاورد. پنج نقش مهم که هوش مصنوعی می‌تواند در فرآیند مدیریت استراتژیک ایفا کند، عبارتند از: 

۱-محقق: استراتژیست‌‌‌ها زمان قابل توجهی را صرف جمع‌آوری و غنی‌‌‌سازی داده‌‌‌ها از منابع متعدد می‌‌‌کنند. توانایی هوش مصنوعی در خلاصه‌‌‌سازی و ایجاد ارتباطات معنادار در تمام مجموعه داده‌‌‌ها می‌تواند این تلاش‌‌‌ها را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد. به‌عنوان مثال، یک موتور مبتنی بر هوش مصنوعی که اهداف بالقوه ادغام و تملک را شناسایی می‌‌‌کند، می‌تواند دارایی‌‌‌های پنهانی را که با تم استراتژیک یک شرکت مطابقت دارند، مشخص کند و آنچه را که امروزه اغلب یک فرآیند تصادفی متکی بر دانش بازار مدیران و واسطه‌‌‌های آنها است، بهبود بخشد. 

یکی از این ابزارها می‌تواند اطلاعات عمومی بیش از ۴۰میلیون شرکت را به زبان‌‌‌های مختلف جمع‌آوری کند و در عرض چند دقیقه فهرستی کوتاه از اهداف مرتبط را ایجاد کند. اگرچه هوش مصنوعی کامل‌‌‌تر و سریع‌‌‌تر از انسان‌‌‌ها است، اما استراتژیست‌‌‌ها همچنان باید سوالات درستی را برای ایجاد بینش‌‌‌های متمایزی که به دنبال آن هستند، مطرح کنند.

۲- مفسر: برای تبدیل تحلیل داده‌‌‌ها به بینش‌‌‌های مفید، استراتژیست‌‌‌ها باید تفسیر کنند که چگونه یافته‌‌‌ها می‌توانند اهدافشان را پیش ببرند. به عنوان مثال، جست‌وجوی فرصت‌‌‌های رشد اغلب مستلزم بررسی موقعیت‌‌‌های مشابه است. این ایده‌‌‌های توسعه، می‌توانند از جاهای مختلف مانند بررسی اقدامات رقبا یا درک عمیق از نیازهای نوظهور مشتریان ناشی شوند. ابزارهای هوش مصنوعی می‌توانند با تبدیل داده‌‌‌ها از مجموعه‌‌‌ای ناهمگون از ورودی‌‌‌ها - مانند گزارش‌های سالانه، ثبت اختراعات، نظرات مشتریان و داده‌‌‌های خرید - به «اسکن‌‌‌های رشد» این فرآیند کشف را تسهیل کنند.

این اسکن‌‌‌ها، موقعیت‌‌‌های مشابه را که بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند، خلاصه می‌‌‌کنند و سپس تناسب آنها را با استراتژی شرکت تفسیر و امتیازدهی می‌‌‌کنند. دیدگاه حاصل می‌تواند به استراتژیست‌‌‌ها کمک کند گزینه‌‌‌ها را محدود کنند، سابقه یا معیارهایی برای اقدامات مورد بررسی پیدا کنند و ایده‌‌‌های تازه‌‌‌ای را کشف کنند. یکی دیگر از حوزه‌‌‌هایی که هوش مصنوعی در حال حاضر به عنوان یک مفسر عمل می‌‌‌کند، نظارت بر روند است. استراتژیست‌‌‌ها باید هنگام توسعه گزینه‌‌‌ها و بررسی فرضیات خود، تغییرات در روندهای اصلی را زیرنظر داشته باشند. 

یک موتور مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند حجم عظیمی از اطلاعات را بخواند و روندها را به الگوهای جزئی آنها تجزیه کند و سپس تفسیر کند که آیا این الگوها شتاب، بلوغ یا فروکش کردن یک روند را نشان می‌دهند یا نه. به عنوان مثال، سازمانی که به دنبال درک تقاضا برای مصالح ساختمانی پایدار است، می‌تواند علاقه معماران، حجم ثبت اختراعات و اشاره رقبا را مدت‌ها قبل از تبدیل این سیگنال‌‌‌ها به حجم فروش، رصد کند.

۳- شریک فکری: هوش مصنوعی همچنین می‌تواند به عنوان یک شریک توفان فکری عمل کند، تولید ایده را سرعت بخشد و با سوگیری‌‌‌های بالقوه یا نقاط کور رهبران کسب و کار مقابله کند.  به‌طور خاص، هوش مصنوعی نسل جدید می‌تواند با ارزیابی برنامه‌‌‌های خود در برابر چارچوب‌‌‌های تعیین شده، به استراتژیست‌‌‌ها کمک کند از اشتباهات رایج اجتناب کنند. به عنوان مثال، یک تیم می‌تواند با استفاده از هوش مصنوعی برای ایفای نقش یک چالش‌‌‌گر برای برجسته کردن اشتباهات پنهان بالقوه یا نقاط کور مدیریتی، یک استراتژی را - چه قبل و چه در حین اجرا - تحت فشار قرار دهد.

۴- شبیه‌‌‌ساز: استراتژیست‌‌‌ها قبل از تعهد به یک مسیر استراتژیک، تاثیر سناریوهای مختلف بازار را بر اساس شرایط اقتصاد کلان، حرکات بالقوه رقبا و واکنش‌‌‌های ذی‌‌‌نفعان، در کنار سایر عوامل، در نظر می‌گیرند. هوش مصنوعی می‌تواند از طریق قابلیت‌‌‌های مدل‌‌‌سازی پیشرفته و برنامه‌‌‌های بازی و شبیه‌‌‌سازی تاکتیکی، این تحلیل سناریو را بسیار دقیق‌‌‌تر کند. این قابلیت همچنین می‌تواند در طول اجرای استراتژی ارزشمند باشد، زیرا هوش مصنوعی سیگنال‌‌‌های اولیه بازار را رصد می‌‌‌کند، تاثیر آنها را شبیه‌‌‌سازی می‌‌‌کند و در صورت لزوم تغییر مسیر، به تیم هشدار می‌دهد.

۵- ارتباط‌‌‌دهنده: روایتی روشن از مسیر و هدف استراتژیک و پیامدهای آنها برای سازمان و ذی‌‌‌نفعان آن برای اجرای اقدامات ضروری است. توانایی هوش مصنوعی نسل جدید در خلاصه کردن مفاهیم در قالب‌‌‌های مختلف، از زمان راه‌‌‌اندازی چت‌‌‌جی‌‌‌پی‌‌‌تی، از محبوب‌‌‌ترین کاربردهای این فناوری بوده است. استراتژیست‌‌‌ها می‌توانند از ابزارهای هوش مصنوعی نسل جدید برای جذاب‌‌‌تر کردن روایت‌‌‌های خود برای مخاطبان مختلف با سطوح مختلف تخصص (مانند بازارهای منطقه‌‌‌ای، تنظیم‌‌‌کنندگان یا تحلیل‌‌‌گران) و در قالب‌‌‌های مختلف (خلاصه‌‌‌ها، نکات گفت‌وگو یا اخیرا پادکست‌‌‌ها) استفاده کنند. هوش مصنوعی همچنین می‌تواند نظارت کند که آیا ارتباطات خارجی در کانال‌‌‌های مختلف سازگار است یا خیر.

* استاد مدعو دانشگاه تهران

منبع: McKinsey