قبل از جایگزین کردن انسان‌‌‌ها با هوش مصنوعی این سوالات را بپرسید
در واقع، یک نوع اتفاق نظر جهانی در خصوص ورود هوش مصنوعی به محیط‌‌‌های کاری و سپردن کارهایی مانند آماده کردن متن سخنرانی مدیران در همایش‌‌‌ها و جلسات، ارسال ایمیل‌‌‌های کاری برای کارکنان، تولید کدهای کامپیوتری، ترجمه متون و کارهایی از این قبیل به روبات‌‌‌ها وجود دارد.
اما آنچه کمتر به آن توجه شده و اتفاقا یکی از عوامل نگران‌‌‌کننده در خصوص رشد روزافزون هوش مصنوعی در کسب و کارها نیز به حساب می‌‌‌آید، این است که جایگزین کردن بی‌‌‌رویه و کورکورانه انسان با ماشین و هوش مصنوعی می‌تواند پیامدهای اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی خطرناکی به دنبال داشته باشد و مهم‌تر از آن اینکه موجب به هم ریختگی درونی شرکت‌ها و سازمان‌ها می‌شود.
در واقع آنچه در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد این سوال نیست که «آیا می‌توان از هوش مصنوعی برای انجام یک کار استفاده کرد؟» بلکه این سوال است که «آیا باید انجام یک کار را به هوش مصنوعی سپرد یا نه؟»
تفاوت این دو سوال به این واقعیت برمی‌‌‌گردد که با توجه به پیشرفت‌‌‌های سریع و شگفت‌‌‌انگیز تکنولوژی هوش مصنوعی در سال‌های اخیر، کمتر کاری در جهان وجود دارد که انجام آن از عهده ماشین‌‌‌های پیشرفته هوش مصنوعی برنیاید.
اگر قرار باشد تمرکز رهبران شرکت‌ها بر این باشد که آیا هوش مصنوعی می‌تواند این وظیفه را برعهده بگیرد، به احتمال بسیار زیاد پاسخ مثبت است و در این حالت باید انجام تمام کارها را به هوش مصنوعی سپرد. اما اگر تمرکز اصلی رهبران سازمان‌برسوال دیگری باشد (که می‌‌‌پرسد آیا باید انجام این کار را به هوش مصنوعی سپرد؟) آنگاه قضیه متفاوت خواهد شد و ابعاد دیگر داستان هم باید مورد توجه قرار گیرد و به آن پرداخته شود.
وقتی مدیران یک سازمان به این نتیجه برسند که نباید برای استفاده از هوش مصنوعی در محیط کار دچار افراط و تصمیم‌گیری‌‌‌های عجولانه و کورکورانه شد و باید بر دلایل و توجیهات مربوط به جایگزین کردن انسان‌‌‌ها با ماشین‌‌‌ها تمرکز کرد، می‌توان وارد مسیر درستی شد و این جایگزینی را با کمترین آسیب و پیامد منفی انجام داد. در این میان، پرسیدن چهار سوال مهم و کلیدی قبل از سپردن وظایف به هوش مصنوعی و پاسخگویی درست و دقیق به آنها ضرورت دارد. در ادامه به این چهار سوال و دلایل اهمیت داشتن آنها اشاره خواهد شد.
سوال ۱: انجام این کار بدون استفاده از هوش مصنوعی چقدر زمان می‌‌‌برد؟
یکی از سوالاتی که مدیران مشتاق استفاده از ماشین‌‌‌ها به‌‌‌جای انسان، حتما باید از خود بپرسند این است که آیا هوش مصنوعی این قابلیت را دارد تا این کار مشخص را با همان دقت انسانی اما در مدت زمان بسیار کوتاه‌‌‌تری انجام دهد؟ آیا بالا رفتن سرعت انجام کار با کمک ماشین‌‌‌ها باعث افزایش احتمال خطا یا پایین آمدن کیفیت کار نخواهد شد؟ اگر پاسخ به این سوال به‌‌‌گونه‌‌‌ای محکم و اطمینان‌‌‌بخش نباشد که رهبران سازمان را به گرفتن کار از کارکنان و سپردن آن به ماشین‌‌‌ها متقاعد کند، پس باید از این کار خودداری کرد و نباید در این مورد عجولانه و کورکورانه اقدام کرد.
سوال ۲: به کارکنانی که این کار را انجام می‌دهند چقدر حقوق پرداخت می‌شود؟
یکی دیگر از استدلال‌‌‌هایی که برای توجیه جایگزین کردن انسان با ماشین در شرکت‌ها مطرح می‌شود، حول محور صرفه‌‌‌جویی در هزینه‌‌‌ها و مقرون‌‌‌به‌‌‌صرفه کردن فرآیندها شکل می‌گیرد. یعنی به‌‌‌جای اینکه منابع مالی قابل‌توجهی در شرکت صرف پرداخت حقوق و مزایا به کارکنانی شود که یک سری کارها را انجام می‌دهند، بهتر است از هوش مصنوعی و ماشین‌‌‌هایی استفاده شود که هیچ حقوقی نمی‌‌‌گیرند و کارها را بدون چشمداشت مالی و پاداش اجرا می‌کنند. اما باید به یک نکته بسیار مهم توجه داشت.
جایگزین کردن مدیران یا کارکنانی که حقوق و پاداش‌‌‌های هنگفت و آنچنانی می‌‌‌گیرند با ماشین‌‌‌های کم‌‌‌توقع و کم‌‌‌هزینه امری توجیه‌‌‌پذیر و معقول به نظر می‌‌‌رسد. اما اگر قرار باشد این جایگزینی در مورد کارگران غیرماهر یا نیمه‌‌‌ماهری که با حداقل حقوق و دستمزد به کار گرفته شده‌‌‌اند اتفاق بیفتد و برای این جایگزینی نیاز به ماشین‌‌‌ها و روبات‌‌‌های گران‌قیمت باشد شرایط تغییر می‌کند و باید پس از محاسبات دقیق و بررسی تمام جوانب امر دست به این جابه‌‌‌جایی و تغییر زد.
سوال ۳: هوش مصنوعی برای انجام کامل این کار چقدر توانایی دارد؟
امروزه تقریبا همه ما به این اعتقاد رسیده‌‌‌ایم که هوش مصنوعی می‌تواند هر کاری را انجام دهد حتی کارهایی که تا چندی پیش انجامشان توسط ماشین‌‌‌ها غیرممکن بود. اما باید به این نکته نیز توجه داشت که عملکرد هوش مصنوعی در برخی زمینه‌‌‌ها بی‌‌‌نقص و کامل نیست.
تجربه نشان داده که هوش مصنوعی در انجام بعضی از کارها دچار اشتباهات بزرگ و خنده‌‌‌داری شده و نباید انتظار داشت که بدون هیچ اشتباه و ایرادی تمام کارهایی که به آن سپرده شده را به بهترین شکل ممکن انجام دهد. بنابراین باید پیش از هر اقدامی در مورد توانایی بی‌‌‌نقص و تمام‌‌‌عیار هوش مصنوعی در انجام کارها اطمینان حاصل کرد.
سوال ۴: چگونه انسان می‌تواند تشخیص دهد که عملکرد هوش مصنوعی درست است یا خیر؟
توانایی ارزیابی سریع انسان از عملکرد هوش مصنوعی قبل و پس از سپردن یک کار به آن بسیار حیاتی است، به‌‌‌طوری که ما باید کاملا مطمئن باشیم یک ماشین در انجام کاری که به آن سپرده شده است بهترین عملکرد ممکن را داشته و خواهد داشت و کیفیت این عملکرد به‌‌‌مراتب بهتر از عملکرد انسانی خواهد بود. البته این ارزیابی در زمانی که صحبت از انجام کارهای ساده‌‌‌ای مانند آماده کردن متن سخنرانی یک مدیر یا تنظیم برنامه ملاقات‌‌‌ها و جلسات او در میان باشد، کار چندان پیچیده‌‌‌ای نیست و می‌توان دریافت که آیا هوش مصنوعی توانسته به‌‌‌خوبی از عهده انجام این کار برآید یا نه.
با این همه، وقتی بحث ارزیابی عملکرد ماشین‌‌‌ها برای انجام وظایف سخت و پیچیده‌‌‌ای مانند قضاوت و تصمیم‌گیری در مورد پرونده اشتباهات کارکنان و واکنش نشان دادن نسبت به خواسته‌‌‌های ذی‌نفعان سازمان در میان باشد، نمی‌توان به‌‌‌سادگی و به طور قاطع در مورد عملکرد هوش مصنوعی اظهارنظر کرد و آن را بادقت تمام مورد ارزیابی قرار داد.
در مجموع باید دانست که تنها پس از پاسخگویی دقیق و کامل به تمام این چهار سوال است که می‌توان و باید در زمینه سپردن کارها به هوش مصنوعی تصمیم نهایی را اتخاذ کرد. تا زمانی که پاسخ‌‌‌های درست و قانع‌‌‌کننده‌‌‌ای به این چهار سوال داده نشده و تردیدهایی در مورد آنها وجود دارد نباید انسان‌‌‌ها را از شرکت‌ها خارج کرد و ماشین‌‌‌ها را به‌‌‌جای آنها به کار گرفت.
منبع: MIT
