سلسله‌مراتب ریسک دارایی ها

دیگر صرفا اتکا به درآمد ثابت برای تامین آینده‌‌‌ای مطمئن کافی نیست و ضرورت کسب دانش و مهارت‌‌‌های لازم در زمینه سرمایه‌گذاری بیش از پیش احساس می‌شود. سرمایه‌گذاری، به مثابه ابزاری قدرتمند، نه تنها به افراد در رشد دارایی‌‌‌هایشان کمک می‌کند، بلکه در مقابل کاهش ارزش پول نیز به عنوان سپر محافظتی عمل می‌کند.

 چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در هر دوره زمانی و با توجه به شرایط مختلف اقتصادی که در آن به سر می‌بریم، می‌تواند مساله‌ای پویا و همیشه در حال تحول باشد. اما با اختصاص دادن زمان کافی برای فهم و فراگیری اصول ابتدایی سرمایه‌گذاری و همچنین شناخت انواع مختلف دارایی‌ها می‌توان جلوی متضرر شدن در این شرایط پیچیده را گرفت.

قدم ابتدایی در فهم فرآیند سرمایه‌گذاری، مسلط شدن به این مساله است که بتوانیم انواع مختلف سرمایه‌گذاری را از یکدیگر بشناسیم و بدانیم که سرمایه‌گذاری در هر کدام از انواع دارایی‌ها، چه ریسک‌هایی را برای شخص سرمایه‌گذار به همراه خواهد داشت.

در ادامه به مهم‌ترین و رایج‌ترین انواع روش‌های سرمایه‌گذاری، به ترتیب از کمترین به بالاترین مقدار ریسک، پرداخته می‌شود.

۱- پول نقد: به طور معمول و در سطح جهانی، پول نقدی که نزد بانک‌ها سپرده‌گذاری می‌شود (مانند حساب سپرده بلندمدت) امن ترین، قابل دسترس‌ترین و همچنین قابل فهم‌ترین نوع سرمایه‌گذاری است. در این نوع از سرمایه‌گذاری، پول نقدی برای مدت معین در اختیار بانک‌ها قرار می‌گیرد و بانک‌ها نیز نه تنها به سرمایه‌گذاران اطلاعات دقیقی از میزان سودی که در بازه‌ای مشخص دریافت خواهند کرد می‌دهند، بلکه به آنها تضمین می‌دهند که اصل سرمایه خود را نیز پس خواهند گرفت.

۲- اوراق قرضه: اوراق قرضه یک ابزار بدهی طولانی‌مدت است (از ۱ تا ۵۰ سال) که به منظور تامین مالی توسط دولت یا شرکت‌های بزرگ منتشر می‌شود. در این شرایط شخص سرمایه‌گذار اقدام به خرید این اوراق می‌کند و از این طریق به شخص حقوقی یا یک نهاد پول قرض می‌دهد. در مقابل نیز دولت یا شرکت سرمایه پذیر (ناشر) متعهد می‌شود که مبالغ معینی را (بهره سالانه) در فاصله‌های زمانی مشخص شده، به صاحبان اوراق قرضه پرداخت کند و در نهایت نیز در زمان سررسید، اصل مبلغ به شخص خریدار توسط ناشر بازگردانده می‌شود.

دارنده این اوراق حق هیچ نوع مالکیتی در شرکت ندارد و سود سهمی که به سهامدار پرداخت می‌شود، به وی تعلق نمی‌گیرد. البته در صورتی که ناشر این نوع از اوراق ورشکست شود، دارندگان اوراق حق‌تقدم نسبت به صاحبات سهام برای دریافت اصل و فرع سرمایه خود دارند.

۳- صندوق سرمایه‌گذاری مشترک: صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک یا Mutual Funds یکی از مهم‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی به شمار می‌روند. این صندوق یک ابزار مالی است که سرمایه اشخاص حقیقی و حقوقی را به صورت یک جا در دارایی‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کند.

در واقع به جای این که افراد به طور مستقیم دست به خرید و فروش سهام شرکت‌ها یا دارایی‌های مختلف مانند طلا بزنند، واحدهای این نوع از صندوق‌ها را خریداری می‌کنند که توسط مدیران و معامله‌گران حرفه‌ای مدیریت می‌شوند و به این ترتیب علاوه بر تقسیم سرمایه خود بین دارایی‌های مختلف (کاهش ریسک)، از تجربه این مدیران نیز به طور غیرمستقیم استفاده می‌کنند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در پایان هر روز معاملاتی و بر اساس NAV آنها قیمت‌گذاری و معامله می‌شوند؛ برخلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله یا ETF که در طول روز معاملاتی و بر اساس عرضه و تقاضا، در لحظه قیمتشان تغییر می‌کند.

۴- صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF): صندوق‌های قابل‌معامله یکی از پرطرفدارترین انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که با توجه به نوع آن‌ها، می‌توانند یک سبد از اوراق بهادار مانند سهام، اوراق قرضه یا کالاها باشند که در بورس قابل معامله هستند. بنابراین سرمایه‌گذار با خرید واحدهای این صندوق‌ها این امکان را پیدا می‌کند که در مجموعه‌ای از دارایی‌ها با توجه به سلیقه و سطح ریسک‌پذیری خود سرمایه‌گذاری کند.

مزایای بسیار این صندوق‌ها مانند مدیریت حرفه‌ای سرمایه، شفافیت و نقدشوندگی بالا و همین‌طور امکان سرمایه‌گذاری با مبلغ کم باعث شده است که این نوع از صندوق که نخستین مورد آنها نیز در سال ۱۳۹۲ در ایران راه‌اندازی شد، به سرعت در میان معامله‌گران جا باز کند و روزانه بخش قابل‌توجهی از ارزش معاملات را به خود اختصاص دهد.

۵- سهام: شرکت‌ها به دلایل مختلفی مانند تامین مالی، شفافیت فعالیت‌های شرکت و کسب اعتبار و معافیت‌های مالیاتی دست به عرضه سهام خود در بورس می‌زنند. خرید سهام این شرکت‌ها به شخص سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد تا از طریق موفقیت‌های یک شرکت در سطوح مختلف و به تبع آن افزایش قیمت سهام آن، در کسب سود مشارکت داشته باشند؛ که البته این اتفاق می‌تواند برعکس نیز باشد و سهامداران متضرر شوند.

در این روش از سرمایه‌گذاری به این دلیل که سرمایه‌گذاران به طور مستقیم دست به خرید و فروش سهام می‌زنند (برخلاف سرمایه‌گذاری در صندوق که در آن یک تیم و مدیر حرفه‌ای پرتفو‌ها را تنظیم و مدیریت می‌کنند)، نیاز است تا برای انجام معاملات منطقی و به دور از هیجان به علم و تکنیک‌های مورد مسلط شوند.

جمع بندی

در دنیای مالی، انتخاب بهترین روش سرمایه‌گذاری تصمیمی حیاتی است که مستلزم ارزیابی دقیق ریسک و بازده مورد انتظار است. همان‌طور که در این گزارش بررسی شد، روش‌های سرمایه‌گذاری متنوعی از سپرده‌‌‌گذاری بانکی با ریسک پایین تا سرمایه‌گذاری در سهام با ریسک بالا وجود دارند. هر روش، مزایا و معایب خاص خود را داراست و انتخاب مناسب‌‌‌ترین گزینه بستگی به شرایط مالی، اهداف، افق زمانی و تحمل ریسک هر فرد دارد.

با توجه به طیف گسترده‌‌‌ای از روش‌های سرمایه‌گذاری، اهمیت متنوع‌‌‌سازی در پرتفوی برای کاهش ریسک بر هیچ سرمایه‌گذاری پوشیده نیست. متنوع‌‌‌سازی به معنی توزیع سرمایه در انواع دارایی‌‌‌ها با ریسک‌‌‌ها و بازده‌‌‌های متفاوت است. با این روش، تاثیر منفی عملکرد ضعیف یک دارایی بر کل پرتفوی کاهش می‌‌‌یابد و ثبات و پایداری بیشتری در درازمدت حاصل می‌شود.

همچنین، تعیین افق زمانی سرمایه‌گذاری نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. برای اهداف کوتاه‌‌‌مدت، روش‌های کم‌‌‌ریسک‌‌‌تر مانند سپرده‌‌‌گذاری بانکی و اوراق قرضه مناسب‌‌‌تر هستند، در حالی که برای اهداف بلندمدت، می‌توان ریسک بیشتری را پذیرفت و از پتانسیل رشد سهام و سایر دارایی‌‌‌های پرریسک‌‌‌تر بهره برد.

در نهایت، پیش از هرگونه تصمیم‌گیری در زمینه سرمایه‌گذاری، مشورت با مشاوران مالی مجرب و مطالعه منابع معتبر در این زمینه ضروری است. یک مشاور مالی می‌تواند با ارزیابی وضعیت مالی و اهداف شما، بهترین استراتژی سرمایه‌گذاری را برایتان طراحی کند و شما را در مدیریت ریسک و بهینه‌‌‌سازی بازدهی سرمایه‌گذاری‌‌‌هایتان یاری دهد. مهم است به خاطر داشته باشیم که سرمایه‌گذاری یک فرآیند پیوسته است و نیازمند پایش مستمر، انعطاف‌‌‌پذیری و به‌‌‌روزرسانی استراتژی‌‌‌ها با توجه به شرایط متغیر بازار است.