مسکو دیگر خود را به «پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد» متعهد نمی‌داند؛
جهان در آستانه «جنگ سرد» جدید
به گزارش نیویورک‌تایمز، وزارت خارجه روسیه در بیانیه‌ای با اشاره به اینکه ایالات متحده در حال حرکت به سمت استقرار موشک‌های میان‌برد در اروپا و آسیا است، اعلام کرد که مسکو «دیگر خود را به محدودیت‌های خودخواسته‌ای که پیش‌تر تحت پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد (INF) پذیرفته بود، متعهد نمی‌داند». پیمان سال ۱۹۸۷ که به پیمان «آی.اِن.اِف» (I.N.F.) نیز شهرت دارد، موشک‌های بالستیک و کروز زمین‌پایه با برد ۵۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر (۳۱۱ تا ۳۴۱۸ مایل) را ممنوع می‌کرد. در نتیجه اجرای این پیمان، بیش از ۲۶۰۰ موشک شوروی و آمریکا منهدم شد که یک دستاورد بزرگ در دوران جنگ سرد به شمار می‌رفت.
ایالات متحده در سال ۲۰۱۹، در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، از این توافق خارج شد. دولت ترامپ استدلال می‌کرد که روسیه مدت‌هاست با استقرار موشک‌های کروز معروف به SSC-۸، این پیمان را نقض کرده است؛ اتهامی که روسیه همواره آن را رد کرده است. اتهامات مربوط به نقض پیمان توسط روسیه به سال ۲۰۱۴ و دوران دولت اوباما بازمی‌گردد. اعلامیه روز دوشنبه مسکو سه روز پس از آن صادر شد که ترامپ در پاسخ به تهدید هسته‌ای آنلاین دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور سابق روسیه و معاون فعلی شورای امنیت این کشور، دستور جابه‌جایی دو زیردریایی هسته‌ای آمریکا را صادر کرد (دنیای‌اقتصاد در گزارش‌های «آشوبگر کرملین» در روز دوشنبه ۱۳مردادماه؛ «هشدار متقابل هسته‌ای‌ها» در روز یکشنبه ۱۲ مردادماه؛ و «جدال مجازی اتمی‌ها» در روز شنبه ۱۱ مردادماه به تفصیل به این مساله پرداخته بود).
دیمیتری مدودف نیز روز دوشنبه (۱۳ مردادماه) در پستی در شبکه اجتماعی ایکس، با برجسته کردن بیانیه وزارت خارجه، آن را به «سیاست‌های ضدروسی کشورهای ناتو» نسبت داد و افزود: «منتظر اقدامات بعدی باشید.» در بیانیه وزارت خارجه روسیه، به استفاده مسکو از موشک بالستیک میان‌برد «اورِشنیک» علیه یک شهر در اوکراین در ماه نوامبر اشاره‌ای نشده است؛ موشکی که برد آن پیمان آی.اِن.اِف را نقض می‌کند. ولادیمیر پوتین روز جمعه (۱۰ مردادماه) تایید کرد که موشک اورشنیک وارد خدمت شده و در بلاروس، که با سه کشور عضو ناتو هم‌مرز است، مستقر خواهد شد. این موشک قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای را نیز دارد.
سال گذشته، ایالات متحده اعلام کرد که از سال ۲۰۲۶ «استقرارهای دوره‌ای» موشک‌های میان‌برد را در آلمان آغاز خواهد کرد و روسیه در پاسخ، وعده اقدامات متقابل داد. فروپاشی پیمان آی.اِن.اِف و افزایش تنش‌ها با روسیه بر سر اوکراین، نگرانی‌هایی را در غرب درباره بازگشت به یک مسابقه تسلیحاتی خطرناک به سبک جنگ سرد برانگیخته است؛ مسابقه‌ای که در آن موشک‌های فوق‌سریع روسی مجهز به سلاح‌های هسته‌ای می‌توانند با هشدار اندک و توان دفاعی محدود، ظرف چند دقیقه به پایتخت‌های اروپایی برسند. رسانه‌های روسی با افتخار اعلام کرده‌اند که موشک اورشنیک می‌تواند تنها در ۱۵ دقیقه به پایگاه هوایی رامشتاین در آلمان برسد. ایالات متحده پس از خروج از پیمان آی.اِن.اِف اعلام کرده بود که به طور یک‌جانبه به محدودیت‌های آن پایبند مانده است. با این حال، پنتاگون از محدودیت‌های این پیمان ناراضی بود؛ زیرا پایبندی به آن مانع از استقرار موشک‌های میان‌برد در آسیا می‌شد؛ موشک‌هایی که بخش مهمی از هرگونه تلاش برای دفاع محسوب می‌شوند.
وزارت خارجه روسیه در بیانیه روز دوشنبه خود اعلام کرد که با حرکت ایالات متحده و متحدانش به سمت استقرار موشک‌های میان‌برد در اروپا و آسیا، دیگر شرایط برای آنچه «تعلیق یک‌جانبه استقرار سلاح‌های مشابه» از سوی مسکو خواند، وجود ندارد. این بیانیه در شرایطی صادر شد که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، آماده می‌شود تا طی روزهای آینده برای گفت‌وگو درباره امکان صلح با اوکراین از مسکو دیدن کند. ترامپ تهدید کرده که اگر پوتین تا پایان هفته با آتش‌بس موافقت نکند، بر روسیه و خریداران نفت آن تعرفه‌هایی اعمال خواهد کرد. اکنون تنها توافق‌نامه بزرگ کنترل تسلیحات میان مسکو و واشنگتن، پیمان «استارت جدید» است که پوتین در سال ۲۰۲۳ مشارکت روسیه در آن را به حالت تعلیق درآورد و سال آینده نیز منقضی می‌شود. فیل بریدلاو، ژنرال بازنشسته نیروی هوایی آمریکا که از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ فرماندهی اروپایی ایالات متحده را بر عهده داشت، گفت از اینکه روسیه اندکی پس از تهدید ترامپ برای تشدید فشار بر مسکو، این اقدام را اعلام کرده، متعجب نیست. ژنرال بریدلاو افزود: «این یک رویکرد استاندارد از سوی روسیه است که هرگاه بخواهند غرب را بازدارند یا مرعوب کنند، در پیش می‌گیرند. هر بار که غرب تغییری را، مانند ارسال سلاح‌های جدید به اوکراین، در نظر می‌گیرد، این اتفاق تکرار می‌شود.»
به گزارش الجزیره، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه، سال گذشته گفته بودند که مسکو ممکن است در پاسخ به آنچه «تحریکات آمریکا و ناتو» توصیف می‌کردند، مجبور به لغو محدودیت‌های استقرار موشک شود. لاوروف در ماه دسامبر به خبرگزاری دولتی «ریانووستی» گفته بود که تعلیق یک‌جانبه استقرار چنین موشک‌هایی از سوی مسکو «عملا دیگر قابل اجرا نیست و باید کنار گذاشته شود.» او افزود: «ایالات متحده با تکبر هشدارهای روسیه و چین را نادیده گرفت و عملا به سمت استقرار سلاح‌هایی از این کلاس در مناطق مختلف جهان حرکت کرد.» ایالات متحده در سال ۲۰۱۹، در دوره اول دولت ترامپ، با استناد به عدم پایبندی روسیه از پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد (INF) خارج شد، اما مسکو متعهد شده بود تا زمانی که واشنگتن سلاح‌های مشابهی را مستقر نکند، از این کار خودداری خواهد ورزید. پیمان INF که در سال ۱۹۸۷ توسط میخائیل گورباچف، رهبر شوروی و رونالد ریگان، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، امضا شد، یک کلاس کامل از سلاح‌ها، یعنی موشک‌های هسته‌ای زمین‌پایه با برد ۵۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر را حذف کرده بود.
کرملین روز دوشنبه در اولین واکنش رسمی خود به اظهارات ترامپ درباره جابه‌جایی زیردریایی‌های آمریکایی، آن را کم‌اهمیت جلوه داد و اعلام کرد که به دنبال ورود به یک جدال علنی با رئیس‌جمهور آمریکا نیست. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین به خبرنگاران گفت: «واضح است که زیردریایی‌های آمریکایی در حال حاضر در حال انجام وظیفه رزمی هستند. این یک فرآیند مداوم است. ما نمی‌خواهیم درگیر چنین مجادله‌ای شویم و در مورد آن اظهارنظر نمی‌کنیم. البته معتقدیم که همه باید در مورد لفاظی‌های هسته‌ای بسیار محتاط باشند.» پوتین هفته گذشته با بیان اینکه مذاکرات صلح پیشرفت‌های مثبتی داشته اما روسیه در جنگ دست بالا را دارد، هیچ نشانه‌ای از تغییر موضع خود با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل نشان نداده است.
