سفارتخانه‌های سه کشور آلمان،فرانسه و انگلیس فعال شدند
بازگشت سفرای تروئیکا به تهران
در همین خصوص اسماعیل بقایی صبح روز دوشنبه ۳۰ تیر در پاسخ به این سوال که اخیرا اظهارنظری از سوی او درباره مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی که قرار است در سطح معاونان برگزار شود، منتشر شده است؛ آیا این سفارتخانه‌‌‌ها فعالیت خود را از سر گرفته‌‌‌اند یا خیر، گفت: بله، بسیاری از سفارتخانه‌‌‌هایی که به دلیل نگرانی از تحولات مربوط به تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی موقتا تعداد اعضای خود را کاهش داده یا فعالیتشان را متوقف کرده بودند، مجددا به فعالیت بازگشته‌‌‌اند. در حال حاضر، سفرای هر سه کشور اروپایی در تهران حضور دارند و سفارتخانه‌‌‌هایشان به‌‌‌طور فعال به کار خود ادامه می‌دهند.
پس از تهاجم نظامی اسرائیل به ایران در ۲۳خرداد و سپس با پیوستن آمریکا به این جنگ تحمیلی ۱۲روزه، برخی از سفارتخانه‌های اروپایی، از جمله سه کشور موسوم به تروئیکا، سطح فعالیت و حضور سفرا و دیپلمات‌های خود را کاهش دادند و برخی خدمات کنسولی را متوقف کردند. با متوقف شدن حملات و اعلان آتش‌بس و بازگشت شرایط به وضعیت عادی، به‌تدریج سفرا از پایتختهای خود بازگشتند و خدمات کنسولی برای شهروندان ایرانی مجددا برقرار شد. در شرایط کنونی این سه پایتخت اروپایی یعنی آلمان، فرانسه و انگلیس با تمام ظرفیت خود در حال فعالیت هستند. این مساله نشان می‌دهد سیاست‌های پرفرازونشیب اروپایی‌ها در طول سال‌های پس از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ۹۷ به این سو نتوانسته منجر به قطع روابط دیپلماتیک با ایران شود و قاره سبز همچنان ایران را بازیگر و کنشگری مهم در محاسبات خاورمیانه‌ای خود به شمار می‌آورد.
روابط دوجانبه
از این زاویه مساله روابط دوجانبه بخش مهم و محور اصلی گفتوگوهای ایران و اروپا در طول چند دهه گذشته بوده است. به طور ویژه مساله روابط دوجانبه از زمان آغاز گفتوگوها در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در اوایل مهرماه ۱۴۰۳ که دور اول این گفتوگوها آغاز شد، همواره محور رایزنیهای سطح بالا قرار داشته است. دور ششم گفتوگوهای ایران و اروپا در ۳ مرداد به میزبانی استانبول در شرایطی برگزار می‌شود که روابط تهران و پایتختهای اروپایی در بدترین دوران خود قرار دارد.
طیفی از مسائل روی میز ایران و تروئیکا وجود دارد که نیازمند توجه از سوی طرفین است. این مسائل به‌ویژه پس از تهدید اروپایی‌ها به فعال کردن مکانیسم بازگشت تحریمهای شورای امنیت موسوم به اسنپ‌بک از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین گام اول این است که ایران و تروئیکا بتوانند نسبت به حل‌و‌فصل مشکلات دوجانبه خود اقدام کرده و سپس به مسائل دیگر به‌ویژه هستهای ورود کنند. از این رو به نظر می‌رسد اهمیت مذاکرات روز جمعه از این حیث است که یک گام رو به جلو و فراتر از مذاکره درباره مذاکره است. به‌نوعی یک مشارکت مجدد اولیه پس از ۲سال تنش.
دیدار روز جمعه ایران، فرانسه، آلمان و انگلیس در ادامه گفت‌‌‌وگوهایی است که مهرماه پارسال به منظور ارزیابی شرایط و تبادل نظر درخصوص مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای از موضوعات فی‌‌‌‌‌‌‌‌‌مابین ایران و اروپا (اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی) در حاشیه مجمع عمومی ملل متحد در نیویورک برگزار شد. در آن نشستها مقرر شد طرفین در تاریخی که بعدا مورد توافق قرار می‌گیرد، مجددا ملاقات کنند و در همین چارچوب دورهای دوم و سوم گفتوگوهای ایران و اروپا روز جمعه ۹ آذرماه و ۲۴ و ۲۵دی‌‌‌ماه سال ۱۴۰۳ برگزار شد. چهارمین دور از این گفتوگوها نیز ۲۶ اردیبهشت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماه سال جاری و کمتر از یک ماه قبل از تجاوز رژیم اسرائیل به خاک کشورمان در استانبول ترکیه برگزار شد. دور پنجم در میانه تهاجم رژیم صهیونیستی در ۳۰خرداد در ژنو برگزار شد. همچنین شامگاه پنج‌شنبه هفته گذشته وزیر امور خارجه ایران پس از پایان جنگ ۱۲روزه در یک کنفرانس ویدئویی با وزرای خارجه تروئیکای اروپایی و همچنین کایا کالاس، مسوول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به گفتوگو نشست. این قبیل نشستها برای تبیین دقیق مطالبات و ملاحظات کشور و پرهیز دادن طرف‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مقابل از هرگونه اشتباه محاسباتی و نیز شنیدن نظرات آنها اهمیت دارد.
رایزنی برای تمدید ماشه
بعد دیگری از گفت‌وگوی تهران و تروئیکای اروپایی در شرایطی است که طرفین موضوع عاجلی به نام مکانیسم ماشه را پیش روی خود دارند. در همین خصوص اسماعیل بقایی در نشست خبری دوشنبه درباره تهدیدهای ادعایی اروپا گفت: در خصوص گفتوگو میان ایران و سه کشور اروپایی، همان‌طور که پیش‌تر اعلام شده بود، این نشست در شهر استانبول و در سطح معاونان وزرای امور خارجه با حضور معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار خواهد شد. موضوع گفتوگو نیز مشخص است: رفع تحریم‌‌‌ها و مسائل مرتبط با برنامه هستهای صلح‌‌‌آمیز جمهوری اسلامی ایران. با این تفاوت که این‌‌‌بار ایران به‌‌‌طور جدی مطالبات خود را مطرح خواهد کرد.
بقایی افزود: کشورهای اروپایی باید نسبت به مواضع ناشایستی که در جریان تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا اتخاذ کردند، پاسخگو باشند. این سه کشور، به‌‌‌عنوان اعضای برجام و طرف‌‌‌هایی که به‌اجماع قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد را پذیرفته بودند، مسوولیت حقوقی و اخلاقی داشتند که این تجاوزها را محکوم کنند؛ اما متاسفانه چنین اقدامی صورت نگرفت. حتی برخی از آنها مواضعی توجیه‌‌‌گرایانه در حمایت از آمریکا و رژیم صهیونیستی اتخاذ کردند. بنابراین، کشورهای اروپایی باید پاسخگوی این عملکرد خود باشند و این نشست نیز از سوی جمهوری اسلامی ایران با رویکردی مطالبه‌‌‌گرایانه برگزار خواهد شد. بقایی پیش‌تر با بیان اینکه ایران در مذاکرات روز جمعه مطالبه‌گری را از اروپایی‌ها دنبال می‌کند، تاکید کرد که این نشست، «جلسه مطالبه‌‌‌گرایانه» از سوی ایران به دلیل مواضع متناقض در طول ماه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گذشته خواهد بود.
پیش‌درآمدهای نشست روز جمعه در استانبول
پیش از برگزاری مذاکرات ایران و اروپا در روز جمعه به میزبانی استانبول با محوریت مذاکرات هستهای، دو نشست در تهران و نیویورک با محوریت اسنپ‌بک برگزار شد که می‌توان آن را پیش‌درآمدهای این دو نشست ارزیابی کرد. در همین خصوص کاظم غریب‌‌‌آبادی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه که برای شرکت در دو نشست شورای امنیت و انجام برخی رایزنیهای دیپلماتیک به نیویورک سفر کرده است، روز چهارشنبه نشستی را با ده عضو غیردائم این شورا در محل نمایندگی دائم کشورمان برگزار کرد. در این نشست، موضوعاتی نظیر تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه کشورمان، آخرین وضعیت روابط ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پرتو حملات مسلحانه اخیر علیه تاسیسات صلح‌‌‌آمیز هستهای کشورمان و مسائل مرتبط با قطعنامه ۲۲۳۱شورای امنیت، مورد بحث و بررسی قرار گرفتند.
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه همچنین با معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل متحد، در مقر این سازمان در نیویورک دیدار و گفتوگو کرد. در این ملاقات، طرفین درخصوص تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و موضوعات مرتبط با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و نحوه اجرای آن، از جمله نقش دبیرخانه سازمان ملل در صیانت از سازوکارهای پیش‌بینی‌‌‌شده در این قطعنامه و جلوگیری از هرگونه سوء‌‌‌استفاده سیاسی از آن، به تبادل نظر پرداختند.
نشست مشترک سهجانبه هیات‌‌‌های دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران، روسیه و چین، روز سه‌شنبه به میزبانی وزارت امور خارجه برگزار شد. در این نشست، نمایندگان سه کشور شرکت‌کننده در مورد آخرین وضعیت مذاکرات هستهای و رفع تحریمهای ظالمانه و موضوعات مرتبط با آنها به بحث و تبادل نظر پرداختند. شرکت‌کنندگان بر اراده جدی دولت‌‌‌های متبوع خود جهت تداوم رایزنیهای نزدیک برای هماهنگی مواضع و اقدامات تاکید و تفاهم کردند. این نشستها در سطوح مختلف بین سه کشور در هفته‌‌‌های آینده ادامه می‌یابد. همچنین روسای هیات‌‌‌های نمایندگی روسیه و چین در حاشیه این نشست سهجانبه، به‌‌‌صورت جداگانه با معاون سیاسی وزارت امور خارجه و مدیرکل صلح و امنیت بین‌المللی وزارت امور خارجه دیدار و گفتوگو کردند.
