«بیشتر در برابر بیشتر» یا «کمتر در برابر کمتر» روی میز ایران و آمریکا
توافق از مسیر تفاهم بر سر غنی سازی می گذرد
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ استیو ویتکاف، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا، و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، برای چهارمین دور مذاکرات غیرمستقیم که از ۱۲ آوریل آغاز شده به عمان سفر کرده‌اند. پیش از این ترامپ در نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب ایران، در اوایل مارس مسیری برای مذاکرات پیشنهاد داد.
وال‌استریت ژورنال می‌نویسد: ادامه مذاکرات خود نشانه‌ای است که در میان تنش‌ها پیرامون برنامه هسته‌ای ایران و خطر اقدام نظامی در صورت عدم حل دیپلماتیک، هر دو طرف همچنان توافق را ترجیح می‌دهند. یک هفته پیش، چشم‌انداز توافق ضعیف به نظر می‌رسید. ترامپ هر کشوری را که از ایران نفت خریداری کند، تهدید به تحریم کرده است. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، به تهران هشدار داده‌است که در توافق هسته‌ای جدید نمی‌تواند اورانیوم غنی‌سازی کند و پیت هگست، وزیر دفاع، به دلیل آن‌چه حمایت تهران از حوثی‌های یمن خوانده است، تهدید به اقدام نظامی کرده‌است.
به گزارش بلومبرگ اظهارات اخیر شکاف‌های عمیق‌تری را آشکار کرده و تردیدهایی درباره توافق احتمالی ایجاد کرده است. ویتکاف روز پنج‌شنبه به بریتبارت نیوز گفت که تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم ایران در نطنز، فردو و اصفهان باید برچیده شوند. او اظهار کرد: «ایران هرگز نباید غنی‌سازی کند.» در ادامه، روز شنبه عراقچی با تأکید بر موضع تهران اعلام کرد ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نیست، اما هرگز از حق خود برای «استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، از جمله غنی‌سازی» دست نخواهد کشید. وزیر خارجه ایران، شنبه شب در چهارمین کنفرانس گفت‌وگوهای ایرانی _عربی در دوحه در بخشی از سخنان خود در خصوص گفت‌وگوهای غیرمستقیم بین ایران و آمریکا گفت: «جمهوری اسلامی ایران دستیابی و استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را حرام دانسته و همواره یک عضو متعهد به نظام عدم اشاعه بین‌المللی بوده است اما همزمان بر حق خود برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای به شمول غنی‌سازی اصرار دارد.»
از نقطه نظر رویترز مذاکره‌کنندگان ارشد ایرانی و آمریکایی رسیدگی به اختلافات درباره برنامه هسته‌ای تهران از سر گرفتند تا در آستانه سفر ترامپ به خاورمیانه پیشرفتی حاصل شود. هرچند تهران و واشنگتن هر دو خواستار دیپلماسی برای حل مناقشه چندین دهه‌ای هستند، اما همچنان بر سر چندین خط قرمز اختلاف دارند. ترامپ این هفته نیز تکرار کرد که توافق با ایران را به گزینه‌های دیگر ترجیح می‌دهد. رئیس‌جمهور آمریکا امیدوار است پس از ناکامی در مذاکرات با ولادیمیر پوتین برای پایان جنگ در اوکراین و مذاکرات برای توقف درگیری‌ها در غزه، به واسطه حل مسأله با ایران، موفقیتی بزرگ در سیاست خارجی کسب کند.
فیلیپ گوردون، عضو ارشد تیم آمریکا در مذاکرات برجام نیز در نیویورک تایمز نوشت: «بخشی از این وضعیت نتیجه اقدامات خود رئیس‌جمهور است؛ در سال ۲۰۱۸، ترامپ از توافق هسته‌ای برجام خارج شد و آن را «بدترین توافق تاریخ» خواند. اکنون او خواستار توافق هسته‌ای جدیدی است که امیدوار است شامل «برچیدن کامل» برنامه غنی‌سازی ایران باشد. با این حال، مذاکره‌کنندگان آمریکایی که این آخر هفته برای دور چهارم مذاکرات هسته‌ای به عمان می‌روند، با همان چالش‌هایی روبه‌رو هستند که باراک اوباما را وادار کرد در وهله اول با برجام موافقت کند.
وی در ادامه نوشته است: «ایران تأکید دارد که برنامه غنی‌سازی هسته‌ای یا برنامه‌های موشک بالستیک خود را کنار نمی‌گذارد و تنها در صورتی با توافق جدید موافقت می‌کند که تسکین اقتصادی قابل‌توجهی فراهم و تضمین‌هایی علیه خروج آینده آمریکا از هر توافق جدید ارائه شود. ترامپ در نهایت یا باید توافق هسته‌ای را بپذیرد که بسیار شبیه همان توافقی است که محکوم کرد، یا به سمت حمله نظامی با پیامدهایی کاملا غیرقابل پیش‌بینی پیش رود.»
به عقیده گوردون هنوز می‌تواند راه‌حلی وجود داشته باشد. ترامپ می‌تواند در عوض تکرار و به‌روزرسانی توافق ۲۰۱۵ که توافقی «مشابه با مزایای مشابه» توافق پیشین باشد، به ایران پیشنهاد توافقی «با محدودیت بیشتر اما همراه با مزایای بیشتر» دهد: لغو تحریم‌های بیشتر در ازای محدودیت‌های پایدارتر بر برنامه هسته‌ای ایران.
هر چند لغو کامل تحریم آمریکا علیه ایران بعید به نظر می‌رسد، اما برای بهبود شرایط، ترامپ می‌تواند مجوزهای صادراتی خاصی به شرکت‌های آمریکایی برای سرمایه‌گذاری یا فروش کالا به ایران ارائه دهد، به شرکت‌های تابعه آمریکایی اجازه دهد تجارت در ایران را از سر گیرند و صنعت کشاورزی آمریکا را که اکنون تحت تاثیر سیاست تعرفه‌ای جدید او رنج می‌برد، تحت معافیت‌های بشردوستانه در ایران توسعه دهد.
توافق هسته‌ای «بیشتر در برابر بیشتر» باید برای ترامپ جذاب باشد: توافقی «بهتر» از توافق اوباما، فرصت خوب تجاری برای ایالات متحده و اجتناب از جنگی پرهزینه در خاورمیانه. مهم‌تر از هر چیزی این است که، بهترین کار همین است.
همچنین توافق «کمتر در برابر کمتر» یا همان توافق موقت به‌عنوان گام اول برای رسیدن به یک توافق پایدارتر دیگر پیشنهادی است که می تواند روی میز باشد. خرید اورانیوم از دیگر کشورها یا تشکیل بانک اورانیوم یا کنسرسیوم مشترک هسته ای ایران و دولت های عربی خلیج فارس نیز، دیگر راه حل هایی است که پرداختن به آن می تواند معضل غنی سازی در مذاکرات را حل و فصل کند./
